Kryptoreklama

Kryptoreklama (reklama ukryta) jest formą przekazu medialnego, który pomimo pozornie neutralnego wydźwięku ma charakter zachęcający do nabycia produktu lub usługi.

Istnieje kilka aktów prawnych poruszających kwestie ukrytej reklamy. Jednym z nich jest ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Art. 16 ust. 1 pkt. 4 stanowi, że:

"Art.16.1. Czynem nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy jest w szczególności:

4) wypowiedź, która, zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawia wrażenie neutralnej informacji".

W uczciwej konkurencji rynkowej reklama jest sposobem pozyskiwania klientów, jednak jej wyniki nie zawsze zadowalają przedsiębiorców, którzy szukają nowych sposobów na promowanie swoich produktów. Dzieje się tak, ponieważ konsumenci coraz częściej traktują przekazy reklamowe ostrożnie oraz sceptycznie. Takie odczucia dużo rzadziej towarzyszą im w kontakcie z treściami o charakterze informacyjnym czy eksperckim, dlatego też niektóre przedsiębiorstwa próbują zwiększyć skuteczność promocji poprzez stosowanie reklam ukrytych. Nie jest to jednak uczciwa forma przekazu, ponieważ pozbawia ona konsumentów możliwości świadomej i krytycznej oceny prezentowanych treści. Stosowanie kryptoreklamy wprowadza odbiorców w błąd co do ich charakteru. Kryptoreklama zazwyczaj wiązana jest z przesłanką otrzymywania wynagrodzenia za jej stosowanie w sytuacji, w której konsument nie dysponuje jawną informacją o zastosowaniu takiego zabiegu (M. Sieradzka, 2008, s. 179-180).

Reklama ukryta występować może w następujących formach:

• reklama odredakcyjna
• lokowanie produktu
• reklama podprogowa

Prawo prasowe

W przypadku prawa prasowego, kwestię ukrytej reklamy reguluje art 12. ust. 2:

"Dziennikarzowi nie wolno prowadzić ukrytej działalności reklamowej wiążącej się z uzyskaniem korzyści majątkowej bądź osobistej od osoby lub jednostki organizacyjnej zainteresowanej reklamą." Mowa więc o sytuacjach, w których dziennikarz wykorzystuje omówienie danej kwestii jako pretekst do namówienia odbiorcy przekazu do skorzystania z konkretnego dobra bądź usługi. Ukryta reklama może być zawarta w wywiadach, artykułach czy reportażach. Dziennikarz ma jednak prawo wyrazić swoją pochwałę lub krytykę względem przejawów życia publicznego takich jak książki, spektakle teatralne czy filmy (K. Grzybczyk, 2012, s. 203).

Lokowanie produktu

Lokowanie produktu (product placement) jest celową ekspozycją określonego produktu w przekazie medialnym, za którą twórca takich treści otrzymuje wynagrodzenie. Może ono przyjąć formę:

• werbalną
• wizualną
• użytkową

Lokowanie produktu można uznać za nieuczciwą praktykę wtedy, gdy jest ono celowe oraz odpłatne, a odbiorcy nie zostali poinformowani o jego wystąpieniu. Po raz pierwszy kwestie związane z prawnym postrzeganiem lokowania produktu zostały podjęte w dyrektywie Parlamentu Europejskiego z 11 grudnia 2007 r. Wprowadza ona ogólny zakaz lokowania produktu, który umożliwia jednak pewne wyjątki, dopuszczające lokowanie produktu w sytuacjach, kiedy państwo członkowskie nie zabrania takiej praktyki w wyraźny sposób. Polskie prawo rozpatruje kwestie związane z lokowaniem produktu w ustawie o radiofonii i telewizji. Oznacza to, że tego typu działanie prowadzone w internecie nie zostało jeszcze jednoznacznie uregulowane.

Lokowanie produktów w filmach jest zjawiskiem powszechnym, mającym istotny wpływ na postrzeganie rzeczywistości przez odbiorców. Dowodzą tego między innymi badania przeprowadzone na grupie widzów jednego z kin w Warszawie po emisji filmu "Matrix", w którym główny bohater używał telefonu marki Nokia. Wykazały one, że liczba osób uważających, iż odtwórca głównej roli w życiu prywatnym również używa takiego telefonu, wzrosła aż czterokrotnie względem stanu przed wyświetleniem filmu (P. Ślęzak, 2011, s. 64-65).

Kryptoreklama w mediach społecznościowych

Popularność kryptoreklamy w mediach społecznościowych

Kryptoreklama, czyli forma reklamy, która ma na celu ukrycie swojego charakteru reklamowego i wprowadzenie odbiorcy w błąd, jest szczególnie popularna w mediach społecznościowych. Istnieje kilka powodów, dlaczego tak się dzieje.

Po pierwsze, media społecznościowe, takie jak Facebook, Instagram czy Twitter, są miejscem, gdzie użytkownicy spędzają dużo czasu. Wielu ludzi korzysta z tych platform codziennie, przeglądając treści, komentując posty i udostępniając informacje. Dlatego reklamodawcy dostrzegli ogromny potencjał tych platform do promowania swoich produktów i usług.

Po drugie, media społecznościowe oferują doskonałe narzędzia do targetowania reklam. Reklamodawcy mogą precyzyjnie określić grupę docelową swojej reklamy, uwzględniając takie czynniki jak wiek, płeć, zainteresowania czy lokalizacja. Dzięki temu reklamy są bardziej skuteczne i docierają do osób, które są najbardziej zainteresowane oferowanymi produktami lub usługami.

Treści sponsorowane jako forma kryptoreklamy

Jedną z form kryptoreklamy w mediach społecznościowych są treści sponsorowane. Treści sponsorowane to posty lub artykuły, które są płatne przez reklamodawców i mają na celu promowanie ich produktów lub usług. Jednakże, takie treści są prezentowane jako zwykłe treści użytkowników, co sprawia, że odbiorcy często nie zdają sobie sprawy, że są to reklamy.

Problemem z treściami sponsorowanymi jest brak świadomości o ich charakterze reklamowym. Wiele osób myśli, że są to autentyczne rekomendacje lub opinie, a nie płatne reklamy. Z tego powodu, odbiorcy mogą być wprowadzeni w błąd, decydując się na zakup produktu lub skorzystanie z usługi, które niekoniecznie spełniają ich oczekiwania.

Aby rozwiązać ten problem, istnieje konieczność oznaczania treści sponsorowanych jako reklama. W niektórych krajach, takich jak Stany Zjednoczone i Wielka Brytania, istnieją regulacje prawne, które nakazują oznaczanie takich treści jako reklama. Jednakże, w wielu innych krajach takie regulacje nie istnieją lub są słabo egzekwowane.

Konsekwencje kryptoreklamy

Manipulacja i dezinformacja

Kryptoreklama, czyli ukryta reklama, niesie za sobą wiele zagrożeń, związanych głównie z manipulacją i dezinformacją.

Manipulacja to celowe wprowadzanie konsumentów w błąd, aby przekonać ich do zakupu danego produktu lub skorzystania z usługi. Kryptoreklama umożliwia reklamodawcom ukrywanie prawdziwego charakteru reklamy, co utrudnia konsumentom dokonanie świadomego wyboru. Przykładem manipulacji w kryptoreklamie może być ukryte promowanie diety cud, w której producent jedzenia przedstawia swoje produkty jako zdrowe, mimo że mogą one być szkodliwe dla zdrowia.

Dezinformacja to celowe rozpowszechnianie informacji fałszywych lub wprowadzających w błąd. Kryptoreklama umożliwia reklamodawcom dystrybucję dezinformacji, które mogą mieć negatywny wpływ na konsumentów. Przykładem dezinformacji w kryptoreklamie może być promowanie leków, których skuteczność nie została potwierdzona naukowo, co może prowadzić do nieodpowiedniego leczenia pacjentów.

Konsekwencje manipulacji i dezinformacji w kryptoreklamie mogą być poważne. Konsumentom może być wmawiane, że dany produkt jest lepszy, bardziej skuteczny lub zdrowszy niż jest naprawdę. Przez to mogą oni podejmować nieodpowiednie decyzje zakupowe lub korzystać z usług, które nie spełniają ich oczekiwań. Ponadto, manipulacja i dezinformacja w kryptoreklamie mogą wpływać na zaufanie konsumentów do reklamodawców i mediów, co ma negatywny wpływ na cały rynek reklamowy.

Wpływ na niezależność mediów

Kryptoreklama może mieć również negatywny wpływ na niezależność mediów. Reklamodawcy często wywierają presję na redakcje, aby promować ich produkty lub usługi. Przykładem takiej presji może być sytuacja, w której reklamodawca grozi wycofaniem reklam z danego medium, jeśli redakcja publikuje informacje niezgodne z ich interesami.

Wpływ kryptoreklamy na niezależność mediów polega na tym, że taka reklama może być traktowana jako forma korupcji lub łapówkarstwa. Redakcje mogą być zmuszone do promowania produktów lub usług, które nie spełniają ich standardów jakościowych lub etycznych, co prowadzi do utraty wiarygodności i zaufania ze strony odbiorców.

Wpływ kryptoreklamy na niezależność mediów jest szczególnie niebezpieczny, ponieważ media są istotnym elementem demokratycznego społeczeństwa. Wpływ reklamodawców na treści publikowane przez media może prowadzić do cenzury, autocenzury oraz ograniczenia wolności słowa.

Promowanie niezdrowych produktów

Kryptoreklama może być również wykorzystywana do promowania niezdrowych produktów, co stwarza poważne zagrożenie dla zdrowia konsumentów. Przykładowo, reklamy papierosów czy alkoholu mogą być ukrywane jako artykuły sponsorowane lub treści dystrybuowane przez influencerów.

Promowanie niezdrowych produktów za pomocą kryptoreklamy może prowadzić do wzrostu spożycia takich produktów przez konsumentów, zwłaszcza przez młodsze grupy wiekowe, które są bardziej podatne na wpływ reklam. W rezultacie, może to prowadzić do wzrostu zachorowalności na choroby związane z paleniem tytoniu lub nadużywaniem alkoholu.

Ważne jest, aby świadomość na temat konsekwencji promowania niezdrowych produktów za pomocą kryptoreklamy była podnoszona zarówno przez konsumentów, jak i przez instytucje odpowiedzialne za regulację rynku reklamy. Odpowiednie regulacje prawne oraz edukacja konsumentów mogą pomóc w ograniczeniu wpływu kryptoreklamy na promowanie niezdrowych produktów.

Reklama w grach wideo

Reklama w grach wideo to jedna z nowych form kryptoreklamy, która zyskuje coraz większą popularność w dzisiejszym świecie cyfrowym. Polega ona na umieszczaniu reklam wewnątrz gier wideo, co daje możliwość docierania do szerokiej publiczności, szczególnie wśród młodych graczy. Reklamy w grach wideo mogą przybierać różne formy, takie jak billboardy, plakaty czy nawet produkty umieszczone wewnątrz samej rozgrywki.

Jedną z głównych korzyści reklamy w grach wideo jest jej skuteczność w dotarciu do grupy docelowej. Gracze spędzają wiele godzin na graniu, co daje reklamodawcom doskonałą okazję do promowania swojego produktu lub marki. Dodatkowo, reklamy w grach wideo mogą być bardziej angażujące i interaktywne, co zwiększa szanse na zapamiętanie przekazu reklamowego przez graczy.

Jednakże, reklama w grach wideo niesie ze sobą pewne wyzwania. Przede wszystkim, istnieje ryzyko, że intensywność reklam w grach może wpływać negatywnie na doświadczenie graczy. Zbyt duża ilość reklam może być uciążliwa i prowadzić do frustracji. Ponadto, reklamy w grach wideo mogą wpływać na autentyczność i nienaruszalność świata gry, co może być negatywnie odbierane przez graczy.

Reklama wirtualna w rzeczywistości rozszerzonej

Reklama wirtualna w rzeczywistości rozszerzonej to kolejna forma kryptoreklamy, która wykorzystuje zaawansowane technologie do umieszczania reklam w wirtualnym środowisku rzeczywistości rozszerzonej. Dzięki tej technologii możliwe jest umieszczenie reklam na przykład na wirtualnych billboardach, które widoczne są tylko dla osób korzystających z odpowiednich aplikacji lub urządzeń.

Korzyści związane z reklamą wirtualną w rzeczywistości rozszerzonej są związane przede wszystkim z możliwością docierania do klientów w nowatorski i atrakcyjny sposób. Reklamy wirtualne w rzeczywistości rozszerzonej mogą być bardziej angażujące i interaktywne, co przyciąga uwagę i zwiększa szanse na skuteczne przekazanie przekazu reklamowego.

Jednakże, reklama wirtualna w rzeczywistości rozszerzonej również staje przed pewnymi wyzwaniami. Przede wszystkim, istnieje obawa, że nadmiar reklam w przestrzeni wirtualnej może wpływać negatywnie na doświadczenie użytkowników, powodując dezorientację i frustrację. Ponadto, kontrolowanie treści reklamowych w rzeczywistości rozszerzonej może być trudniejsze niż w tradycyjnych mediach, co rodzi obawy dotyczące bezpieczeństwa i prywatności użytkowników.

Kontrolowanie kryptoreklamy

Kontrolowanie kryptoreklamy jest jednym z największych wyzwań w dzisiejszym świecie cyfrowym. Istnieje wiele form kryptoreklamy, które wymagają skutecznego nadzoru i regulacji, aby zapewnić uczciwość i przejrzystość dla konsumentów.

Ważne jest, aby różne instytucje, takie jak organy regulacyjne, rządy, branżowe organizacje i platformy reklamowe, współpracowały w celu zwalczania kryptoreklamy. Wymaga to ustanowienia odpowiednich przepisów prawnych i standardów etycznych, które będą regulować reklamy w grach wideo, reklamy wirtualne w rzeczywistości rozszerzonej i inne formy kryptoreklamy.

Ponadto, konieczne jest również doskonalenie narzędzi technologicznych, które pomogą w wykrywaniu i blokowaniu nieuczciwej kryptoreklamy. Inteligentne algorytmy i sztuczna inteligencja mogą odegrać istotną rolę w identyfikowaniu i eliminowaniu niepożądanych reklam.

Kryptoreklama — artykuły polecane

Reklama porównawcza — Antyreklama — Koszty reprezentacji — Nieuczciwa konkurencja — Celebrity Endorsement — Artykuł sponsorowany — Znak towarowy — Lider opinii — Oszustwo

Bibliografia

• Grzybczyk K. (2012), Prawo reklamy, Wolters Kluwer, Warszawa
• Sieradzka M. (2008), Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym: Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa
• Ślężak P. (2011), Reklama jako czyn nieuczciwej konkurencji, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Dz.U. 1993 nr 47 poz. 211
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe. Dz.U. 1984 nr 5 poz. 24

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Autor: Anna Dziedzic