Poręczenie wekslowe

Poręczenie wekslowe jest jedną z form zabezpieczenia świadczenia pieniężnego, która występuje w ramach obrotu wekslowego. Polega ono na zawarciu umowy, na mocy której jedna osoba (poręczyciel) dobrowolnie zobowiązuje się wobec wierzyciela do zapłacenia określonej sumy pieniędzy, jeśli dłużnik nie spełni swojego zobowiązania wynikającego z weksla. Poręczenie wekslowe jest zatem warunkiem umożliwiającym wystawienie weksla przez dłużnika.

W ramach poręczenia wekslowego, poręczyciel nie jest stroną weksla, ale jest zobowiązany do zapłaty w przypadku niewykonania przez dłużnika zobowiązania wekslowego. Poręczyciel występuje jako dodatkowy zabezpieczający element dla wierzyciela, gwarantujący mu spłatę zadłużenia w przypadku, gdy dłużnik nie może lub nie chce spłacić zobowiązania.

Poręczenie wekslowe to poręczenie do zapłaty weksla, które można zabezpieczyć na całość sumy wekslowej lub na część tej sumy. To zobowiązanie może przyjąć osoba trzecia, lub ten, kto złożył podpis na wekslu (Ustawa o Prawie Wekslowym 1936, s. 6).

"Możliwym jest także poręczenie kilku poręczycieli za jedną osobę. Odpowiadają w takim wypadku solidarnie za całą sumę. Jeżeli każdy z nich poręcza za część sumy wekslowej, poręczenie każdego z nich odnosi się do tej części sumy wekslowej" (K. Hamerski, s. 25). "W praktyce omawiane poręczenie ma za zadanie zmniejszenie ryzyka niewypłacalności partnera handlowego poprzez rozłożenie tego ryzyka na osobę trzecią" (A. Wdowczyk 2003, s. 1).

Zasady poręczenia

Zasady formułowania poręczenia wekslowego:

• Poręczenie powinno umieszczać się na wekslu bądź przedłużku;
• Poręczenie powinno oznaczyć się słowem "poręczam" lub zwrotem równoznacznym, podpisanym przez poręczyciela;
• Jeżeli podpis znajduje się na przedniej stronie wekslu, uznaje się za udzielenie poręczenia, pominąwszy gdy podpis ten jest wystawcy lub trasata;
• Poręczenie winno wskazywać, za kogo zostało wypisane. Jeżeli nie ma takiej informacji, uznaje się to poręczenie za wystawcę;
• Poręczyciel wekslowy jak i ten za kogo poręczył, odpowiadają tak samo;
• Poręczyciel, który zapłacił za weksel, nabywa prawa z niego wynikające przeciwko osobie, za którą poręczył i wobec osób które odpowiadają wobec niej z weksla (Ustawa o Prawie Wekslowym 1936, s. 7);

Przedawnienie poręczenia wekslowego

Przedawnienie wobec poręczyciela następuje podobnie jak przedawnienie roszczeń osób, za które poręczył. Prawo wekslowe rozgranicza jednak okresy przedawnienia w zależności od poszczególnych osób:

• "Roszczenia przeciwko akceptantowi" przedawnienie po 3 latach, od dnia płatności za weksel, gdy termin płatności przypada na dzień wolny od pracy, najbliższy dzień powszedni jest dniem zapłaty, a przy obliczaniu terminu przedawnienia, nie wliczamy dnia płatności;
• "Roszczenia posiadacza weksla przeciw indosantom i wystawcy", przedawnienie po 1 roku od dnia protestu;
• "Roszczenia indosantów między sobą i przeciw wystawcy", przedawnienie po 6 miesiącach, licząc od dnia wykupu weksla;
• Zawieszenie przedawnienia w stosunku do roszczeń wobec poręczyciela, ma skutek jedynie do tego dłużnika, który był przyczyną przerwania przedawnienia (A. Wdowczyk 2003, s. 2);

Cechy poręczenia wekslowego

Poręczenie wekslowe spełnia kilka cech;

• wystawiane jest na podstawie prawa wekslowego;
• Charakter poręczenia wekslowego jest osobisty, co znaczy, że poręczyciel odpowiada całym majątkiem;
• Nie ma potrzeby uzyskania zgody dłużnika;
• Może być udzielone przez osobę fizyczną, prawną lub jednostkę organizacyjną;
• Poręczenie może być udzielone na całą kwotę, lub część tej kwoty;
• Jeżeli nie wskazuje kwoty w oświadczeniu poręczyciela, jednoznacznie wskazuje, że poręcza się spłatę całej wierzytelności;
• Znacząco zwiększa zabezpieczenie np. Banku przy udzielaniu kredytu, poprzez obciążenie dodatkowego podmiotu, który jest odpowiedzialny za wierzytelność;
• Często przydaje się osobom młodym, które mają krótki okres zatrudnienia i niepewne dochody, jednocześnie chcące wziąć kredyt, wtedy dołączenie poręczyciela znacząco zwiększa ich zdolność kredytową redukując ryzyko banku;
• poręczenie wekslowe jest bezwarunkowe, co oznacza, że uzależnienie zapłaty weksla od spełnienia jakiegokolwiek warunku lub świadczenia wzajemnego jest przyczyną nieważności poręczenia;
• jest zobowiązaniem nieodnawialnym i nieterminowym;
• Poręczyciel ma prawo bronić się przed roszczeniem wekslowym, m.in. poprzez postawienie zarzutu nieważności weksla (P. Wyrzykowski 2011, s. 157);

Jednym z dogodniejszych instrumentów dla wierzycieli jako zabezpieczenie zobowiązań finansowych, jest poręczenie wekslowe. Głównie wynika to "z uprzywilejowanej pozycji powoda w procesie wekslowym". Jednak trzeba mieć na uwadze, że zagadnienia z prawa wekslowego również sprawiają wiele komplikacji (A. Wdowczyk 2003, s. 2).

Poręczenie wekslowe a niewypłacalność

Zmniejszenie ryzyka niewypłacalności dzięki poręczeniu wekslowemu

Poręczenie wekslowe jest jednym z instrumentów zarządzania ryzykiem w przypadku wystąpienia niewypłacalności dłużnika. Polega ono na zaciągnięciu poręczenia przez osobę trzecią (poręczyciela) na rzecz wierzyciela wekslowego. Poręczyciel wekslowy staje się solidarnie odpowiedzialny za spłatę weksla w przypadku, gdy dłużnik (trasat) nie jest w stanie go uregulować.

Głównym celem poręczenia wekslowego jest zapewnienie wierzycielowi większego bezpieczeństwa w przypadku niewypłacalności dłużnika. Poręczyciel wekslowy, poprzez zaciągnięcie poręczenia, deklaruje gotowość do pokrycia zobowiązań dłużnika w razie potrzeby. Dzięki temu wierzyciel ma większą pewność, że otrzyma należne mu środki.

Poręczenie wekslowe może być szczególnie istotne w przypadku transakcji handlowych, gdzie ryzyko niewypłacalności jest znaczne. W takich sytuacjach wierzyciel może wymagać poręczenia wekslowego jako dodatkowego zabezpieczenia przed ryzykiem utraty środków.

Solidarna odpowiedzialność poręczycieli wekslowych

Poręczyciele wekslowi odpowiadają solidarnie za spłatę weksla. Oznacza to, że każdy poręczyciel może zostać żądany przez wierzyciela do spłaty całości lub części weksla, niezależnie od tego, czy inni poręczyciele już dokonali spłaty. Wierzyciel ma prawo dochodzić swoich roszczeń od dowolnego poręczyciela, a ten z kolei ma prawo dochodzić zwrotu od innych poręczycieli.

Solidarna odpowiedzialność poręczycieli wekslowych jest korzystna dla wierzyciela, ponieważ zwiększa jego szanse na odzyskanie należności. W przypadku gdy jeden z poręczycieli jest niewypłacalny, wierzyciel może dochodzić swoich roszczeń od pozostałych poręczycieli.

Jednak dla poręczycieli wekslowych solidarna odpowiedzialność może być obciążająca. Jeśli jeden z poręczycieli nie jest w stanie dokonać spłaty, pozostali poręczyciele muszą pokryć jego część zobowiązania. Dlatego ważne jest, aby poręczyciele wekslowi dokładnie ocenili ryzyko związane z danym wekslem i możliwości spłaty zobowiązań przez dłużnika.

Obrona poręczyciela wekslowego przed roszczeniem wekslowym

Poręczyciel wekslowy ma prawo do pewnych środków obrony przed roszczeniem wekslowym. Jednym z możliwych środków obrony jest zarzut braku honorowania weksla przez wierzyciela. Poręczyciel może twierdzić, że wierzyciel nie podjął wystarczających działań w celu dochodzenia roszczenia przeciwko dłużnikowi, co prowadzi do utraty prawa poręczyciela do regresu.

Innym środkiem obrony jest zarzut przedawnienia roszczenia. Poręczyciel może argumentować, że roszczenie wekslowe przeciwko dłużnikowi jest przedawnione, co oznacza, że wierzyciel nie ma prawa dochodzić jego spłaty.

Ważne jest, aby poręczyciel wekslowy znał swoje prawa i środki obrony, aby odpowiednio chronić swoje interesy. W przypadku sporów dotyczących poręczenia wekslowego, zawsze warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie wekslowym.

Poręczenie wekslowe a kredyt

Zwiększenie zabezpieczenia w przypadku udzielania kredytu

Poręczenie wekslowe jest jednym z narzędzi, które banki wykorzystują w celu zwiększenia zabezpieczenia udzielanego kredytu. W przypadku udzielania kredytów, banki często wymagają od kredytobiorców dodatkowych zabezpieczeń, aby zminimalizować ryzyko niewypłacalności. Poręczenie wekslowe jest jednym z takich zabezpieczeń, które daje bankom większą gwarancję spłaty kredytu.

Poręczenie wekslowe polega na tym, że osoba trzecia, zwana poręczycielem, zobowiązuje się do spłaty kredytu w przypadku, gdy kredytobiorca nie będzie w stanie go spłacić. Poręczenie wekslowe jest szczególnie atrakcyjne dla banków, ponieważ weksel jest dokumentem o charakterze pieniężnym, który można łatwo zrealizować w przypadku niewypłacalności kredytobiorcy.

W przypadku udzielania kredytów hipotecznych, banki często wymagają poręczenia wekslowego na rzecz nieruchomości będącej przedmiotem kredytu. Dzięki temu, w przypadku niewypłacalności kredytobiorcy, bank ma możliwość skorzystania z weksla i odzyskania części lub całości kwoty udzielonego kredytu.

Wymóg poręczenia wekslowego przez banki

Wymóg poręczenia wekslowego przez banki wynika z potrzeby zwiększenia zabezpieczenia udzielanych kredytów. Banki świadome swojego ryzyka kredytowego, starają się minimalizować ryzyko niewypłacalności poprzez wymaganie dodatkowych zabezpieczeń.

Poręczenie wekslowe daje bankom większą pewność odzyskania środków w przypadku niewypłacalności kredytobiorcy. Weksel jest dokumentem o charakterze pieniężnym, który można łatwo zrealizować, co daje bankowi dodatkowe zabezpieczenie finansowe.

Wymóg poręczenia wekslowego przez banki może być również wynikiem polityki kredytowej banku. Banki mogą preferować udzielanie kredytów, które są zabezpieczone poręczeniem wekslowym, ponieważ daje to większą pewność odzyskania środków. W przypadku braku poręczenia wekslowego, banki mogą wymagać innych form zabezpieczeń, takich jak np. hipoteka na nieruchomości lub zastaw na majątku kredytobiorcy.

Poręczenie wekslowe a osoby młode o niepewnych dochodach

Poręczenie wekslowe może być szczególnie ważne dla osób młodych o niepewnych dochodach, które starają się o kredyt. Osoby młode często mają utrudniony dostęp do tradycyjnych form zabezpieczeń, takich jak hipoteka czy zastaw. W takich przypadkach, poręczenie wekslowe może być atrakcyjną alternatywą.

Dla osób młodych o niepewnych dochodach, poręczenie wekslowe może być szansą na otrzymanie kredytu, którym będą mogły zrealizować swoje plany, np. zakup mieszkania czy uruchomienie własnej działalności gospodarczej. Poręczenie wekslowe daje bankowi większą pewność spłaty kredytu, co może skłonić banki do udzielenia kredytu osobom młodym o niepewnych dochodach.

W przypadku osób młodych, które nie mają jeszcze wystarczającego doświadczenia kredytowego, poręczenie wekslowe może stanowić dodatkową gwarancję dla banku. Poręczyciel, który zobowiązuje się do spłaty kredytu w przypadku niewypłacalności kredytobiorcy, może być dla banku dodatkowym zabezpieczeniem.

Poręczenie wekslowe — artykuły polecane

Awal — Dłużnik wekslowy — Trasat — Czek — Umowa poręczenia — Pożyczka — Konto bankowe — Gwarancja bankowa — Ubezpieczenie kredytu

Bibliografia

• Hamerski K. (1937), Zarys Polskiego Prawa Wekslowego St. Malinowski, Lwów
• Jastrzębski J. (2012), Prawo Wekslowe i Czekowe LexisNexis, Warszawa
• Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe. Dz.U. 1936 nr 37 poz. 282
• Wdowczyk A. (2003), Poręczenie wekslowe jako dodatkowe zabezpieczenie zobowiązań pieniężnych, Monitor Prawniczy, nr 16
• Wyrzykowski P. (2011), Ryzyko kredytowe i sposoby jego zabezpieczenia w przypadku kredytów mieszkaniowych, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, nr 7

Autor: Władysław Mroszczak

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.