Bank inwestycyjny

Bank inwestycyjny to szczególna instytucja finansowa, która operuje głównie na rynku kapitałowym. Bank ten nie przyjmuje depozytów ani nie udziela pożyczek i kredytów. Podstawą jego działalności jest organizacja przepływu zasobów kapitałowych, pomiędzy podmiotami zgłaszającymi na niego popyt do celów inwestycyjnych, a podmiotami dysponującymi nadwyżką finansową. W związku z powyższym pełni on rolę pośrednika, pomiędzy emitentem a inwestorem, w operacjach rynku pieniężnego i kapitałowego.

Do zakresu usług świadczonych przez banki inwestycyjne należą:

• operacje na rynku papierów wartościowych (m.in. działalność brokerska, działalność dealerska, pośrednictwo w obrocie papierami wartościowymi, gwarantowanie emisji),
• operacje na rynku pieniężnym (m.in. transakcje na rynku międzybankowym, transakcje na rynku papierów dłużnych przedsiębiorstw),
• zarządzanie funduszami (np. tworzenie i zarządzanie funduszami podwyższonego ryzyka, zarządzanie płynnymi aktywami i udziałami klientów),
• doradztwo finansowe (doradztwo inwestycyjne, opracowywanie strategii przejmowania i łączenia firm, projektowanie sekurytyzacji).

Banki inwestycyjne funkcjonują zarówno na rynku finansowym pierwotnym jak i wtórnym. Do działań na rynku pierwotnym można zaliczyć rolę banku jako pośrednika pomiędzy emitentem a inwestorem, z kolei na rynku wtórnym bank inwestycyjny może działać jako broker lub dealer. W przypadku brokera bank tylko kojarzy oferty dla zbywców i nabywców, otrzymując prowizję. Natomiast jako dealer prowadzi handel na własną rękę, a na jego zysk składa się wówczas różnica i ewentualnie zysk kapitałowy.

TL;DR

Bank inwestycyjny to instytucja finansowa, która działa głównie na rynku kapitałowym. Nie przyjmuje depozytów ani nie udziela pożyczek, ale organizuje przepływ zasobów kapitałowych między inwestorami a podmiotami zgłaszającymi popyt. Oferuje usługi takie jak operacje na giełdzie, zarządzanie funduszami i doradztwo finansowe. Regulacje prawne dotyczące banków inwestycyjnych określone są w ustawach o bankowości i rynku kapitałowym. Banki inwestycyjne różnią się od banków uniwersalnych i komercyjnych pod względem specyfiki działalności i ryzyka. Klienci banków inwestycyjnych to przede wszystkim korporacje, samorządy, fundusze inwestycyjne i emerytalne, oraz fundusze hedgingowe. Banki inwestycyjne pełnią rolę pośrednika między emitentami a inwestorami na rynku kapitałowym.

Normy prawne

Szczegóły prawne, związane z działalnością banków, określone są w "Ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe". Banku inwestycyjnego dotyczą w szczególności art. 5. i art. 6.. W obydwu artykułach wymienione są czynności bankowe oraz czynności, które banki mogą wykonywać. Na podstawie art. 6. banki mogą m.in. obejmować lub nabywać akcje i prawa z akcji, udziały innej osoby prawnej i jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, zaciągać zobowiązania związane z emisją papierów wartościowych, dokonywać obrotu papierami wartościowymi, nabywać i zbywać nieruchomości, świadczyć usługi konsultacyjno-doradcze w sprawach finansowych

Do regulacji prawnych związanych z działalnością banków na rynku kapitałowym należą również:

• ustawy o obrocie instrumentami finansowymi,
• ustawy o obligacjach,
• ustawy o funduszach inwestycyjnych,
• ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
• ustawy o pracowniczych programach emerytalnych,
• ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych.

Bank inwestycyjny a bank uniwersalny

Różnica pomiędzy bankiem uniwersalnym a bankiem inwestycyjnym sprowadza się do specyfiki ich udziału w transferze funduszy pieniężnych. Banki uniwersalne skupiają się na kreacji najbardziej płynnej formy aktywów, czyli pieniądza bankowego. Natomiast banki inwestycyjne, będące biernym pośrednikiem, nie emitują nowych instrumentów, a jedynie usprawniają dystrybucję instrumentów bezpośrednich, wystawionych już przez inne podmioty.

Ze względu na środowisko w jakim funkcjonują banki inwestycyjne ich działalność obciążona jest dużo większym ryzykiem niż bankowość tradycyjna. Jednak konsekwencją funkcjonowania w warunkach wysokiego i długoterminowego ryzyka jest większe zróżnicowanie, elastyczność i innowacyjność, a niekiedy agresja. Szeroki katalog oraz elastyczność usług świadczonych przez banki inwestycyjne pozwalają na lepsze dopasowanie do zmieniających się potrzeb klienta, co w dużej mierze decyduje o konkurencyjności tego typu banków. Duży wpływ na konkurencyjność ma również wysoki poziom dochodowości, a także mniejszy konserwatyzm i usystematyzowanie w porównaniu do banków tradycyjnych

Bank inwestycyjny a bank komercyjny

W przypadku banku inwestycyjnego jak i banku komercyjnego podstawową działalnością jest alokacja kapitału. Różnica pojawia się jednak w sposobie pozyskania oraz zagospodarowania pozyskanych funduszy. Bank komercyjny realizuje politykę kredytową po uprzednim pozyskaniu funduszy od deponentów. W oparciu o aktualne potrzeby finansowe klienta np. poprzez utworzenie lokaty pieniężnej bank zyskuje środki finansowe na udzielenie kredytu konsumenckiego. Natomiast bank inwestycyjny skupia się na wycinku działalności bankowej związanej z obrotem i emisją papierów wartościowych.

Klienci banku inwestycyjnego

Do klientów banku inwestycyjnego zaliczani są najczęściej:

• klienci korporacyjni (przedsiębiorstwa),
• samorządy terytorialne,
• fundusze inwestycyjne,
• fundusze emerytalne,
• fundusze hedgingowe.

Wynika to z faktu, że podmioty te dysponują licznymi środkami finansowymi, a ich potrzeby znacznie przewyższają wymagania klientów pionu detalicznego. Ponadto jedna z kluczowych ról banku inwestycyjnego, polega na pośrednictwie pomiędzy przedsiębiorstwami, które muszą zgromadzić kapitał poprzez emisję akcji lub obligacji oraz dużymi inwestorami, którzy ostatecznie nabędą takie aktywa. W takim układzie inwestorzy instytucjonalni, jak np. fundusze emerytalne i towarzystwa ubezpieczeniowe są czasami określani mianem strony kupującej, podczas gdy banki inwestycyjne są nazywane stroną sprzedającą, ponieważ doradzają one inwestorom instytucjonalnym jakie akcje nadają się do zakupu.

Bank inwestycyjny — artykuły polecane

Pośrednictwo finansowe — Rynek kapitałowy — Bank komercyjny — Instytucja finansowa — Rynek finansowy — Doradztwo inwestycyjne — Emitent — Bank uniwersalny — Instytucje finansowe

Bibliografia

• Capiga M. (2011), Finanse banków, Wydawnictwo JAK, Warszawa
• Niczyporuk P., Talecka A. (2011), Bankowość. Podstawowe zagadnienia, Temida2, Białystok
• Szelągowska A. (red.) (2009), Współczesna bankowość inwestycyjna, CeDeWu, Warszawa
• Szewczyk Ł. (2015), Skutki globalnego kryzysu finansowego dla bankowości inwestycyjnej − przykład UBS, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, nr 246
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe. Dz.U. nr 140 poz. 939
• Zapadka P. (2012), Usługi bankowości inwestycyjnej, C.H. Beck, Warszawa
• Zieliński T. (2015), Separacja bankowości detalicznej i komercyjnej od działalności inwestycyjnej banków - poszukiwanie dróg do stabilnego systemu finansowego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, nr 246
• Żabińska J. (2015), Bankowość inwestycyjna po bankructwie Lehman Brothers na przykładzie grupy Deutsche Bank, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, nr 246

Autor: Natalia Pełczyńska, Joanna Krupa