Faktoring

Faktoring pochodzi od angielskiego słowa factor, czyli pośrednik. Faktoring stanowi alternatywną formę finansowania działalności operacyjnej i jest to inaczej przeniesienie wierzytelności wynikających z zawarcia kontraktu z kontrahentem na faktora, który ściąga należności od dłużnika, finansuje wierzyciela i przejmuje ryzyko. Za swoje usługi pobiera stosowne wynagrodzenie Narzędzie służące do zmniejszenia ryzyka transakcyjnego, upowszechnione w Stanach Zjednoczonych,  potem dotarło do Europy. Usługa obejmuje zakup krótkoterminowych wierzytelności nieprzeterminowanych z tytułu dostaw towarów lub usług przez firmę faktoringową lub bank, na podstawie kopii rachunku

TL;DR

Faktoring to forma finansowania, w której faktor przejmuje wierzytelności od wierzyciela, finansuje go i ściąga należności od dłużnika. Istnieją różne rodzaje faktoringu, a faktoring ma wiele funkcji, takich jak finansowanie, obsługa wierzytelności i zabezpieczanie ryzyka. Faktoring różni się od kredytu bankowego pod względem kosztów i elastyczności. Faktoring ma wiele zalet, takich jak poprawa płynności finansowej i dywersyfikacja źródeł finansowania.

Podmioty faktoringu

Podmiotami umowy factoringu są:

• nabywca wierzytelności (faktor) - instytucja nabywająca wierzytelność od wierzyciela;
• dostawca towaru lub usługi (klient faktoringowy) - sprzedaje wierzytelność firmie faktoringowej;
• nabywca towaru lub usługi (odbiorca) - zobowiązany do uregulowania świadczeń pieniężnych wierzycielowi z tytułu zakupionych towarów lub usług.

Rodzaje transakcji faktoringowych

Ze względu na umiejscowienie ryzyka wypłacalności dłużnika wyróżniamy:

• Faktoring pełny - w którym faktor przejmuje na siebie w całości ryzyko.
• Faktoring niepełny - w którym faktorant jest obciążony ryzykiem wypłacalności dłużnika.
• Faktoring mieszany - w którym faktor i faktorant dzielą się ryzykiem między sobą.

Ze względu na moment zapłaty wyróżniamy:

• Faktoring przyspieszony - w przypadku którego zapłata za całą wierzytelność następuje natychmiast po przelewie.
• Faktoring zaliczkowy, - którym faktor płaci faktorantowi za część przelanej wierzytelności natychmiast po przelewie, a za pozostałą część w terminie płatności wierzytelności lub po otrzymaniu płatności od dłużnika
• Faktoring wymagalnościowy - w przypadku którego faktor płaci faktorantowi za całą przelaną wierzytelność dopiero w terminie jej płatności lub wtedy, gdy zapłaci dłużnik.

Ze względu na kryterium zawiadomienia dłużnika

• Faktoring jawny - dłużnik jest zawiadamiany natychmiast
• Faktoring tajny - dłużnik w ogóle nie jest zawiadamiany
• Faktoring półjawny - zawiadomienie następuje dopiero przed terminem płatności.

Ze względu na sposób komunikacji wyróżniamy:

• Faktoring tradycyjny
• E-faktoring - w którym podmioty komunikują się za pośrednictwem łączy elektronicznych.

Ze względu na zasięg terytorialny wyróżniamy:

• Faktoring bezpośredni - w którym uczestnikiem jest jeden faktor i jeden faktorant.
• Faktoring pośredni - który obejmuje faktoring dwufazowy system (inaczej system dwóch faktorów, w którym występuje faktor w kraju eksportera i faktor w kraju importera).

Ze względu na przedmiot wyróżniamy:

• Faktoring wierzytelnościowy - którego przedmiotem są wierzytelności już istniejące.
• Faktoring zobowiązaniowy - którego przedmiotem są zobowiązania faktoranta oraz usługi świadczone przez faktora na rzecz faktoranta służące funkcji finansowej i dodatkowej.
• Faktoring pośredni (restrukturyzacyjny) - którego przedmiotem są zarówno wierzytelności istniejące, przyszłe, jak i zobowiązania.
• Faktoring zmodyfikowany - faktor powierza faktorantowi zwrotnie wykonane czynności związanych z administrowaniem należności, a jednocześnie przejmuje na siebie ryzyko wypłacalności dłużników faktoringowych

Funkcje faktoringu

• Funkcja finansowa - polega na refinansowaniu istniejących należności faktoranta przed terminem ich płatności lub na finansowaniu przyszłych jego należności.
• Funkcja administracyjna - polega na obsłudze przelanych wierzytelności lub spłacanych zobowiązań faktoranta.
• Funkcja zabezpieczająca - polega na transferze ryzyka towarzyszącego udzielaniu kredytów handlowych na instytucję faktoringową, poprzez przejmowanie przez faktora ryzyka wypłacalności dłużnika faktoringowego, lub na gwarantowaniu otrzymania zapłaty przez dostawców w transakcjach faktoringu zobowiązaniowego.
• Funkcja usług dodatkowych - polega na świadczeniu przez faktora na rzecz faktoranta usług niezwiązanych z przelewanymi wierzytelnościami lub spłacanymi zobowiązaniami

Realizacja faktoringu

Umowa factoringowa zostaje zawarta między faktorem a klientem faktoringowym na ściśle określonych warunkach. Klient factoringowy oferuje factoringowi na bieżąco sprzedaż swoich wierzytelności. Zakupione wierzytelności mają najczęściej okres ważności do 90 dni przy transakcjach krajowych i do 180 dni przy transakcjach zagranicznych. Klient otrzymuje całą kwotę wierzytelności przed terminem jej płatności. Zakupionych wierzytelności nie rozlicza się od razu w 100%, 10-20% wierzytelności jest zablokowanych i zwalnia się wtedy kiedy odbiorca zapłaci całą sumę rachunku i nie będzie reklamacji, zwrotu towarów, które obniżają wartość wierzytelności. Faktor kupuje wierzytelności tylko w stosunku do dłużników, których wypłacalność została sprawdzona.

Koszty faktoringu

• odsetki, naliczane od kwoty zaliczki wypłaconej faktorantowi (8-15%),
• prowizja factoringowa, dla każdej transakcji (0,15% do 3%),

8 opłata za usługi dodatkowe (analiza dłużników, windykacja, obsługa prawna),

• inne koszty, np. prowizja przygotowawcza w wysokości 1% kwoty objętej factoringiem.

Faktoring a kredyt bankowy

Jednym z celów faktoringu jest zaspokojenie krótkoterminowych niedoborów gotówki, dlatego jest on porównywany do kredytu obrotowego jako krótkoterminowego źródła finansowania. Dla porównania, w przypadku kredytu klient musi spełniać odpowiednie wymogi oraz posiadać zdolność kredytową. Z usługą kredytową związany jest również szereg formalności i długi proces rozpatrywania wniosku. Przede wszystkim należy pamiętać, że banki podejmując decyzję o udzieleniu kredytu, biorą pod uwagę bieżącą sytuację finansową przedsiębiorstwa oraz to, jak dany podmiot zachowywał się w przeszłości. W ten sposób można wywnioskować, że kredyt jest kierowany do klienta stabilnego, działającego na rynku od dłuższego czasu. Natomiast w przypadku faktoringu finansowanie jest znacznie szybsze. Faktorzy, oceniając sytuację finansową przedsiębiorstwa, uwzględniają jego możliwości rozwojowe oraz perspektywę dalszego funkcjonowania na rynku, tak więc klientami faktoringu mogą być szybko rozwijające się firmy z sektora małych i średnich przedsiębiorstw, w których występują zaburzenia związane z płynnością finansową, a także dojrzałe przedsiębiorstwa, w ramach optymalizacji zarządzania wierzytelnościami bądź dywersyfikacji źródeł finansowania. Ważną kwestią przy wyborze finansowania jest koszt usługi.

Różnice kosztowe kredytu bankowego i faktoringu

Koszty
Faktoring	Kredyt
Zazwyczaj droższy od kredytu	Zazwyczaj tańszy od faktoringu
Opłaty są dokonywane w transzach: pierwsza pobierana jest przy wypłacie środków faktorantowi, kolejna po zakończeniu okresu rozrachunkowego	Najczęściej prowizja jest płacona przy udzielaniu kredytu
Wcześniej otrzymane środki z należności pozwalają na spłatę zobowiązań, a co za tym idzie, umożliwiają uzyskanie rabatów	Jest wypłacany w całości lub w częściach
Niższe koszty administracyjne przy windykacji należności	Wyższe koszty administracyjne przy windykacji należności

Zalety faktoringu

Faktoring jest zaliczany do nowoczesnych i innowacyjnych sposobów finansowania bieżącej działalności przedsiębiorstw. Jego zalety przedstawiają się następująco:

• wspomaganie i poprawa bieżącej płynności finansowej
• elastyczność produktu
• sprawność działania oraz dostępność
• kompleksowość (obsługa i windykacja należności, prowadzenie kont klientów)
• wieloaspektowość
• stały strumień kapitału obrotowego
• przekazanie ryzyka niewypłacalności dłużnika na faktora
• niewymagalne zabezpieczenie finansowania swoim majątkiem
• możliwość dywersyfikacji źródeł finansowania
• możliwość nawiązania kontaktu z kontrahentem, który żąda nieakceptowalnych terminów płatności i z którym współpraca z tego powodu byłaby niemożliwa

Faktoring — artykuły polecane

Faktoring wymagalnościowy — Faktoring odwrotny — Kredyt konsorcjalny — Limit debetowy — Kredyt konsumpcyjny — Forfaiting — Kredyt kupiecki — Termin płatności — Inkaso dokumentowe

Bibliografia

• Bieniasz A., Czerwińska-Kayzer D. (2008), Faktoring jako źródło finansowania działalności bieżącej przedsiębiorstwa, Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Nr 66
• Brdulak H. (1996), Sztuka i technika negocjacji handlowych, Bizant, Warszawa
• Florek I. (2016), Usługi faktoringowe w kontekście zarządzania płynnością finansową w przedsiębiorstwach, Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej, nr 71
• Głogowski E., Munch M. (1996), Nowe usługi finansowe, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa
• Korenik D. (2014), Innowacje faktoringowe w Polsce, Faktoring. Almanach Polskiego Związku Faktorów, Nr 4
• Kreczmańska-Gigol K. (2010), Faktoring w Polsce 2010 Analiza Rynek Perspektywy, Difin, Warszawa
• Kreczmańska-Gigol K. (2013), Faktoring jako jeden z instrumentów zarządzania należnościami i zobowiązaniami a struktura kapitału, Difin, Warszawa
• Nowak D., Przybylski W. (2017), Faktoring jako narzędzie wspomagające zarządzanie finansami w przedsiębiorstwie - studium przypadku, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, Nr 1 (85)
• Tokarski M. (2005), Faktoring w małych i średnich przedsiębiorstwach. Forma krótkoterminowego finansowania działalności, Oficyna Ekonomiczna, Kraków

Autor: Łukasz Michta, Justyna Kobiela, Mateusz Kędziora