System finansowy gospodarki

System finansowy gospodarki
Polecane artykuły
System bankowy Rynek finansowy Gospodarka mieszana Gospodarka rynkowa Instytucja finansowa Instytucje finansowe Bankowość Bank komercyjny Papiery wartościowe

System finansowy to niezwykle skomplikowany mechanizm i co za tym idzie, jego zdefiniowanie nie jest zadaniem łatwym. Według Z. Polańskiego system finansowy to mechanizm, dzięki któremu świadczone są usługi, pozwalające na krążenie siły nabywczej w gospodarce. Zdecydowanie bardziej rozbudowaną i skomplikowaną definicję podaje A. Matysek. Według niej "system finansowy jest układem wzajemnie powiązanych instytucji finansowych, rynków finansowych oraz elementów infrastruktury systemu finansowego; poprzez ten układ podmioty sfery realnej (przede wszystkim gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa i rząd) mogą pozyskiwać fundusze, inwestować oszczędności oraz zaspokajać pozostałe potrzeby związane z finansową sferą funkcjonowania." (A. Matysek-Jędrych, 2007, s. 41) S. Owsiak zdefiniował system finansowy jako zespół logicznie ze sobą powiązanych form organizacyjnych, aktów prawnych, instytucji finansowych i innych elementów umożliwiających podmiotom nawiązanie stosunków finansowych w sektorze realnym i sektorze finansowym. System ten tworzy fundamenty działalności dla podmiotów posługujących się pieniądzem umożliwiając zawieranie transakcji gospodarczych, w których pieniądz pełni różne funkcje.

System finansowy w systemie społecznym

System finansowy to jeden z elementów szeroko rozumianego systemu społecznego. Ujmując rzecz bardziej szczegółowo, system finansowy to element sfery finansowej, która zaś jest częścią systemu ekonomicznego. Dopiero system ekonomiczny, wraz z systemem prawnym, politycznym i innymi systemami, tworzy system społeczny.

Struktura systemu finansowego

System finansowy może zostać podzielony na rynkowy oraz publiczny system finansowy. Rozróżnienie wynika z faktu, iż usługi finansowe mogą być dostarczane podmiotom sfery realnej właśnie za pomocą mechanizmów rynkowych lub publicznych. Na pełnowartościowy rynkowy system finansowy składają się:

• instrumenty finansowe (akcje, obligacje, bony skarbowe, opcje, kontrakty terminowe etc...)
• rynki finansowe
• instytucje finansowe (kantory, domy maklerskie, banki, fundusze emerytalne, towarzystwa funduszy inwestycyjnych, towarzystwa ubezpieczeniowe, firmy świadczące usługi finansowe jak na przykład faktoring etc.)
• zasady działania oraz regulacje

Publiczny system finansowy tworzą zaś:

• instytucje budżetowe (centralne, lokalne, celowe)
• instrumenty fiskalne (podatki, opłaty, cła, składki społeczne, dotacje, poręczenia skarbowe, gwarancje skarbowe, górne limity wydatków)
• publiczne instrumenty finansowe
• instytucje fiskalne

Funkcje systemu finansowego

Funkcje systemu finansowego wg Bodiego i Mertona:

• określenie metod transferu zasobów gospodarczych w czasie przez granice państw oraz między różnymi działami i branżami gospodarki,
• określenie metod zarządzania ryzykiem,
• określenie metod rozliczania i regulowania płatności w celu ułatwienia wymiany towarów, usług i składników majątku,
• określenie mechanizmu gromadzenia wspólnych zasobów przy tworzeniu dużej, niepodzielnej firmy oraz podziału praw własności w dużych firmach o dużej liczbie właścicieli,
• zapewnienie informacji cenowych pomagających skoordynować zdecentralizowane procesy podejmowania decyzji w różnych sektorach gospodarki,
• określenie metod postępowania dotyczącego systemu bodźców, w przypadku gdy jedna strona transakcji finansowej ma informacje, których druga strona nie ma lub gdy jedna strona jest agentem, który podejmuje decyzje za drugą stronę.

Funkcje systemu finansowego w gospodarce rynkowej wg Owsiaka:

• płatnicza - system finansowy powinien zapewnić sprawne działanie mechanizmu rozliczeń w transakcjach gospodarczych, zwłaszcza przy zakupie dóbr i usług,
• płynność - system finansowy umożliwia ułatwia zamianę papierów wartościowych i innych aktywów finansowych na pieniądz gotówkowy,
• oszczędność - promowanie warunków atrakcyjnego lokowania nadwyżek pieniądza przy umiarkowanym ryzyku,
• akumulacja bogactwa - "przechowanie" siły nabywczej danego podmiotu,
• kredytowa - zapewnienie nieprzerwanego dopływu kredytu dla przedsiębiorstw, gospodarstw domowych i rządu, w celu finansowania inwestycji i konsumpcji,
• minimalizacja ryzyka - w system finansowy powinny być wbudowane mechanizmy i instrumenty minimalizacji ryzyka,
• polityka gospodarcza - system finansowy stwarza możliwość prowadzenia przez rząd polityki mającej na celu wzrost gospodarczy, niskie bezrobocie, walkę z inflacją i zachowanie stabilnej pozycji płatniczej względem zagranicy,

Funkcje systemu finansowego wg Polańskiego:

• monetarna - dostarczenie podmiotom niefinansowym pieniądza i umożliwienie jego obiegu związanego z płatnościami,
• kapitałowo-redystrybucyjna - przepływ wolnych środków pieniężnych od podmiotów dysponujących nimi do podmiotów chcących z nich skorzystać, dzięki czemu możliwe jest finansowanie wzrostu gospodarczego, powstawanie i dystrybucja środków w celu finansowania dóbr publicznych, usług społecznych i świadczeń społecznych,
• kontrolna - umożliwianie kontroli nad strumieniami pieniężnymi, w szczególności nad środkami zainwestowanymi, wypożyczonymi i redystrybuowanymi w przeszłości.

Bibliografia

• Błach J., Innowacje finansowe i ich znaczeni we współczesnym systemie finansowym – identyfikacja i systematyzacja problemu, (2011), E-finanse, s. 14-24.
• Flejterski S., (2010), Metodologia finansów, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 81-84.
• Górski M., (2013), Rynkowy system finansowy, Warszawa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 13-14.
• Kołodko G.W., (2011), Ekonomia kryzysu, Warszawa, Wolters Kluwer, s. 24-26.
• Matysek-Jędrych A., System finansowy - definicje i funkcje w Bank i Kredyt, październik 2007, s. 41.
• System finansowy w Polsce, pod red. B. Pietrzaka, Z. Polańskiego, B. Woźniak, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 17-57.

Autor: Grzegorz Spólnik, Natalia Głogowska