Sponsoring: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
(LinkTitles.)
m (cleanup bibliografii i rotten links)
 
(Nie pokazano 18 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{infobox4
|list1=
<ul>
<li>[[Marketing społeczny]]</li>
<li>[[Reklama]]</li>
<li>[[Wizerunek organizacji]]</li>
<li>[[Marketing partyzancki]]</li>
<li>[[Komunikacja marketingowa]]</li>
<li>[[Marketing usług bankowych]]</li>
<li>[[Public relations]]</li>
<li>[[Nowy marketing]]</li>
<li>[[Promocja]]</li>
</ul>
}}
'''Sponsoring''' to jedna z najszybciej rozwijających się form promocji; jest ona narzędziem promującym dany [[produkt]] lub firmę w związku ze sponsorowanym przedsięwzięciem.
'''Sponsoring''' to jedna z najszybciej rozwijających się form promocji; jest ona narzędziem promującym dany [[produkt]] lub firmę w związku ze sponsorowanym przedsięwzięciem.


Sponsoring jest umową partnerską, w której [[sponsor]] przekazuje podmiotowi sponsorowanemu środki konieczne do realizacji jego [[cel]]ów, w zamian za wykorzystanie tkwiącego w nim potencjału komercyjnego, który umożliwia promocję wizerunku przedsiębiorstwa, jego marek czy produktów. Dzięki [[udział]]owi we wspieranej inicjatywie uzyskuje się efekt kojarzenia z tym, co ona sobą reprezentuje, a pozytywny obraz sponsorowanego przenosi się na sponsora. Znak sponsora towarzyszy imprezom lub działaniu sponsorowanych instytucji.  
Sponsoring jest umową partnerską, w której [[sponsor]] przekazuje podmiotowi sponsorowanemu środki konieczne do realizacji jego [[cel]]ów, w zamian za wykorzystanie tkwiącego w nim potencjału komercyjnego, który umożliwia promocję wizerunku przedsiębiorstwa, jego marek czy produktów. Dzięki [[udział]]owi we wspieranej inicjatywie uzyskuje się efekt kojarzenia z tym, co ona sobą reprezentuje, a pozytywny obraz sponsorowanego przenosi się na sponsora. Znak sponsora towarzyszy imprezom lub działaniu sponsorowanych instytucji.


Przyjmuje się, że sponsoring stanowi finansowe, usługowe, lub rzeczowe wsparcie innego podmiotu, którego celem jest zapewnienie przedsiębiorstwu osiągnięcia korzyści rynkowych. ''(H.Mruk, 2012, s, 263)'' Przed podjęciem decyzji o zastosowaniu tej formy promocji, należy odpowiedzieć sobie na kilka podstawowych pytań. Po pierwsze, czy podobne działania prowadzi [[konkurencja]] oraz ewentualnie jakie podmioty ona wspiera. Po drugie, do jakiego profilu odbiorców [[przedsiębiorstwo]] chce dotrzeć. Po trzecie, czy swoje działania sponsoringowe dana [[organizacja]] chce zastosować na skalę lokalną lub krajową/światową.  
Przyjmuje się, że sponsoring stanowi finansowe, usługowe, lub rzeczowe wsparcie innego podmiotu, którego celem jest zapewnienie przedsiębiorstwu osiągnięcia korzyści rynkowych. ''(H.Mruk, 2012, s, 263)'' Przed podjęciem decyzji o zastosowaniu tej formy promocji, należy odpowiedzieć sobie na kilka podstawowych pytań. Po pierwsze, czy podobne działania prowadzi [[konkurencja]] oraz ewentualnie jakie podmioty ona wspiera. Po drugie, do jakiego profilu odbiorców [[przedsiębiorstwo]] chce dotrzeć. Po trzecie, czy swoje działania sponsoringowe dana [[organizacja]] chce zastosować na skalę lokalną lub krajową/światową.


W sponsoringu występują zawsze dwa podmioty:
W sponsoringu występują zawsze dwa podmioty:
Linia 28: Linia 11:
'''Zobacz także''': [[Patronat medialny]].
'''Zobacz także''': [[Patronat medialny]].


== Obszary zastosowań==
==TL;DR==
Sponsoring to forma promocji, w której sponsor przekazuje środki sponsorowanemu podmiotowi w zamian za promocję swojego wizerunku. Przed podjęciem decyzji o sponsoringu należy określić, czy konkurencja prowadzi podobne działania i do jakiego profilu odbiorców chce dotrzeć przedsiębiorstwo. Sponsoring jest wykorzystywany głównie w dziedzinach sportu, kultury, ochrony zdrowia, życia społecznego, oświaty, nauki i ekologii. Istnieją różne rodzaje sponsoringu, a jego funkcje mają charakter społeczny i ekonomiczny. Ocenia się skuteczność działań sponsoringowych poprzez analizę rozpoznawalności marki, publikowane materiały o przedsiębiorstwie, opinie klientów i wzrost sprzedaży.
 
<google>n</google>
 
==Obszary zastosowań==
Sponsoring wyrósł z '''mecenatu''' (twórcą mecenatu uznaje się rzymskiego arystokratę Gaiusa Cilniusa Mecenasa); początki sponsoringu datuje się na lata 20-te XX wieku. Najważniejszą różnicą jest charakter komercyjny sponsoringu, czyli nastawienie na [[zysk]] w porównaniu do bezinteresownego wspieranie nauki, kultury, sportu czy innych dziedzin (mecenat).
Sponsoring wyrósł z '''mecenatu''' (twórcą mecenatu uznaje się rzymskiego arystokratę Gaiusa Cilniusa Mecenasa); początki sponsoringu datuje się na lata 20-te XX wieku. Najważniejszą różnicą jest charakter komercyjny sponsoringu, czyli nastawienie na [[zysk]] w porównaniu do bezinteresownego wspieranie nauki, kultury, sportu czy innych dziedzin (mecenat).
 
<google>ban728t</google>
==Wzrost znaczenia sponsoringu==
==Wzrost znaczenia sponsoringu==
{{#ev:youtube|eGmYoNHWMkQ|480|right|Sponsor projektu (Sławomir Wawak)|frame}}
W ostatnich latach znaczenie tego rodzaju formy promocji zyskało na znaczeniu. Ważnymi czynnikami, które mają na to wpływ, są:
W ostatnich latach znaczenie tego rodzaju formy promocji zyskało na znaczeniu. Ważnymi czynnikami, które mają na to wpływ, są:
# Zmniejszająca się skuteczność tradycyjnych form promocji, szczególnie reklamy.
# Zmniejszająca się skuteczność tradycyjnych form promocji, szczególnie reklamy.
Linia 42: Linia 27:
# Liczni i zróżnicowani odbiorcy, możliwość dotarcia do wybranych grup społecznych. ''(A.Żbikowska, 2005, s. 107)''
# Liczni i zróżnicowani odbiorcy, możliwość dotarcia do wybranych grup społecznych. ''(A.Żbikowska, 2005, s. 107)''


== Różnice pomiędzy sponsoringiem a mecenatem==
==Różnice pomiędzy sponsoringiem a mecenatem==
* sponsoring służy realizacji określonych celów komercyjnych zaś mecenat stanowi zwykle bezinteresowną, idealistyczną pomoc,
* sponsoring służy realizacji określonych celów komercyjnych zaś mecenat stanowi zwykle bezinteresowną, idealistyczną pomoc,
* fakt sponsorowania jest celowo nagłaśniany zaś mecenat odbywa się przeważnie przy zachowaniu anonimowości,
* fakt sponsorowania jest celowo nagłaśniany zaś mecenat odbywa się przeważnie przy zachowaniu anonimowości,
* sponsoring to [[umowa]] o charakterze handlowym a mecenat stanowi formę darowizny ''(P.Waniowski, 2011, s. 296)'',
* sponsoring to [[umowa]] o charakterze handlowym a mecenat stanowi formę darowizny ''(P.Waniowski, 2011, s. 296)'',
* przy wykorzystaniu sponsoringu wykorzystywana jest współ[[praca]] dwóch stron z kolei mecenat to jednostronna pomoc.  
* przy wykorzystaniu sponsoringu wykorzystywana jest współ[[praca]] dwóch stron z kolei mecenat to jednostronna pomoc.


==Zastosowanie==
==Zastosowanie==
Linia 57: Linia 42:
* Nauka ([[badania naukowe]], konferencje, sympozja)
* Nauka ([[badania naukowe]], konferencje, sympozja)
* [[Ekologia]] ([[ochrona środowiska]] naturalnego).
* [[Ekologia]] ([[ochrona środowiska]] naturalnego).
<google>ban728t</google>
 
==Rodzaje==
==Rodzaje==
Wyróżnia się różne rodzaje sponsoringu, m.in.:
Wyróżnia się różne rodzaje sponsoringu, m.in.:
Linia 65: Linia 50:
* jednorazowy lub długookresowy (ze względu na czas trwania powiązań między podmiotami),
* jednorazowy lub długookresowy (ze względu na czas trwania powiązań między podmiotami),
* krajowy, zagraniczny, międzynarodowy (zasięg geograficzny przedsięwzięcia),
* krajowy, zagraniczny, międzynarodowy (zasięg geograficzny przedsięwzięcia),
* sponsoring wydarzeń (sportowych, rozrywkowych, kulturalnych), mediów oraz tzw. "dobrej sprawy" - społeczny.  
* sponsoring wydarzeń (sportowych, rozrywkowych, kulturalnych), mediów oraz tzw. "dobrej sprawy" - społeczny.


==Funkcje==
==Funkcje==
Linia 76: Linia 61:
==Ocena skuteczności==
==Ocena skuteczności==
Oceniając skuteczność działań sponsoringowych, trzeba liczyć się z faktem, że nie jest to proste [[zadanie]]. Należy jednak podejmować próby konstruowania różnych wskaźników, pozwalających ocenić skuteczność oraz [[efektywność]] poniesionych nakładów. [[Skuteczność]] rozumiana jest jako stopień realizacji celu. W jego ocenie można wykorzystać [[pomiar]] '''rozpoznawalności marki, liczbę publikowanych materiałów o danym przedsiębiorstwie, liczbę potencjalnych klientów pozytywnie wypowiadających się o danym przedsiębiorstwie czy [[wzrost sprzedaży]] w porównaniu z okresem poprzednim.''' ''(H. Mruk, 2012, s. 264)''
Oceniając skuteczność działań sponsoringowych, trzeba liczyć się z faktem, że nie jest to proste [[zadanie]]. Należy jednak podejmować próby konstruowania różnych wskaźników, pozwalających ocenić skuteczność oraz [[efektywność]] poniesionych nakładów. [[Skuteczność]] rozumiana jest jako stopień realizacji celu. W jego ocenie można wykorzystać [[pomiar]] '''rozpoznawalności marki, liczbę publikowanych materiałów o danym przedsiębiorstwie, liczbę potencjalnych klientów pozytywnie wypowiadających się o danym przedsiębiorstwie czy [[wzrost sprzedaży]] w porównaniu z okresem poprzednim.''' ''(H. Mruk, 2012, s. 264)''
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Marketing społeczny]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Reklama]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Wizerunek organizacji]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Marketing partyzancki]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Komunikacja marketingowa]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Marketing usług bankowych]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Public relations]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Nowy marketing]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Promocja]]}} }}


==Bibliografia==
==Bibliografia==
* Gregory A. (red). ''Public relations w praktyce'', Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków.
<noautolinks>
* Góźdź A.(2009). ''[http://wses-zeszyty.pl/zeszyty/zeszyt_7.pdf#page=35 Sponsoring - czyżby 5 element promocji-mix?]'', Zeszyty naukowe Wyższej Szkoły Ekonomiczno-Społecznej w Ostrołęce, s. 35-38.
* Góźdź A. (2009), ''Sponsoring - czyżby 5 element promocji-mix?'', Zeszyty naukowe Wyższej Szkoły Ekonomiczno-Społecznej w Ostrołęce
* Iwan B. (2010), ''[http://www.wne.sggw.pl/czasopisma/pdf/PEFIM_nr_52_2010_s353.pdf Nowe trendy w marketingu sportowym]'', Zeszyty naukowe SGGW nr 3 (52) 2010.
* Gregory A. (1997), ''Public relations w praktyce'', Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków
* Kot S., Kucharski M., Ślusarczyk B. (2013), ''[http://www.pwe.com.pl/files/1276809751/file/kot_i_in__mir_10_2013.pdf Ekwiwalent reklamowy sponsoringu sportowego na przykładzie polskiej ligi siatkówki kobiet]''. Realia rynku, s. 32-38.
* Iwan B. (2010), ''Nowe trendy w marketingu sportowym'', Zeszyty naukowe SGGW nr 3 (52)
* Mikołajczyk, A. (2008). ''[http://www.studiagdanskie.gwsh.gda.pl/pdfy/studia5s245-258.pdf Sponsoring sportowy w europejskich klubach piłkarskich]''. Studia Gdańskie, 5, 245-258.
* Kot S., Kucharski M., Ślusarczyk B. (2013), ''Ekwiwalent reklamowy sponsoringu sportowego na przykładzie polskiej ligi siatkówki kobiet''. Realia rynku
* Mruk H. (2012). ''[[Marketing]]. [[Satysfakcja]] klienta i [[rozwój]].'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
* Mikołajczyk A. (2008), ''Sponsoring sportowy w europejskich klubach piłkarskich''. Studia Gdańskie, nr 5
* Rogowski, W., & Siemińska, S. (2009). ''[http://kolegia.sgh.waw.pl/pl/KZiF/publikacje/Zeszyty%20Naukowe%20KZiF/Documents/z.%2091.pdf#page=83 Sponsoring tytularny obiektów sportowych]''. Studia i prace kolegium zarządzania i finansów, 91, 83-98.
* Mruk H. (2012), ''Marketing. Satysfakcja klienta i rozwój przedsiębiorstwa'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
* Stecki L. (2000). ''Sponsoring'', TNOIK Dom Organizatora, Toruń  
* Rogowski W., Siemińska S. (2009), ''Sponsoring tytularny obiektów sportowych''. Studia i prace kolegium zarządzania i finansów, nr 91
* Sznajder A. (1997). ''Sponsoring czyli jak promować firmę wspierając innych'', Wyd. Business Press Ltd., Warszawa
* Stecki L. (2000), ''Sponsoring'', TNOIK Dom Organizatora, Toruń
* Waniowski P., Sobotkiewicz D., Daszkiewicz M. (2011).''Marketing. Teoria i przykłady.'', wyd. Placet, Warszawa
* Sznajder A. (1997), ''Sponsoring czyli jak promować firmę wspierając innych'', Business Press, Warszawa
* Żbikowska A. (2005). ''Public relations. Strategie firm międzynarodowych w Polsce'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
* Waniowski P., Sobotkiewicz D., Daszkiewicz M. (2011), ''Marketing. Teoria i przykłady.'' Placet, Warszawa
* Żbikowska A. (2005), ''Public relations. Strategie firm międzynarodowych w Polsce'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
</noautolinks>


{{a|Agata Ciach, Dawid Wójcik}}
{{a|Agata Ciach, Dawid Wójcik}}
[[Kategoria:Public relations]]
[[Kategoria:Public relations]]
[[en:Sponsorship marketing]]
[[en:Sponsorship marketing]]
{{#metamaster:description|Sponsoring to narzędzie promocji, w którym sponsoruje się firmę lub produkt poprzez sponsorowane przedsięwzięcia. Decyzję o zastosowaniu tej formy promocji warto podjąć po analizie konkurencji i profilu odbiorców.}}

Aktualna wersja na dzień 00:56, 10 sty 2024

Sponsoring to jedna z najszybciej rozwijających się form promocji; jest ona narzędziem promującym dany produkt lub firmę w związku ze sponsorowanym przedsięwzięciem.

Sponsoring jest umową partnerską, w której sponsor przekazuje podmiotowi sponsorowanemu środki konieczne do realizacji jego celów, w zamian za wykorzystanie tkwiącego w nim potencjału komercyjnego, który umożliwia promocję wizerunku przedsiębiorstwa, jego marek czy produktów. Dzięki udziałowi we wspieranej inicjatywie uzyskuje się efekt kojarzenia z tym, co ona sobą reprezentuje, a pozytywny obraz sponsorowanego przenosi się na sponsora. Znak sponsora towarzyszy imprezom lub działaniu sponsorowanych instytucji.

Przyjmuje się, że sponsoring stanowi finansowe, usługowe, lub rzeczowe wsparcie innego podmiotu, którego celem jest zapewnienie przedsiębiorstwu osiągnięcia korzyści rynkowych. (H.Mruk, 2012, s, 263) Przed podjęciem decyzji o zastosowaniu tej formy promocji, należy odpowiedzieć sobie na kilka podstawowych pytań. Po pierwsze, czy podobne działania prowadzi konkurencja oraz ewentualnie jakie podmioty ona wspiera. Po drugie, do jakiego profilu odbiorców przedsiębiorstwo chce dotrzeć. Po trzecie, czy swoje działania sponsoringowe dana organizacja chce zastosować na skalę lokalną lub krajową/światową.

W sponsoringu występują zawsze dwa podmioty:

  • sponsor - jest nim firma lub osoba prywatna zainteresowana promowaniem siebie lub swoich produktów i ponosząca z tego tytułu określone koszty,
  • sponsorowany - jest nim osoba lub instytucja, która korzysta ze świadczenia.

Zobacz także: Patronat medialny.

TL;DR

Sponsoring to forma promocji, w której sponsor przekazuje środki sponsorowanemu podmiotowi w zamian za promocję swojego wizerunku. Przed podjęciem decyzji o sponsoringu należy określić, czy konkurencja prowadzi podobne działania i do jakiego profilu odbiorców chce dotrzeć przedsiębiorstwo. Sponsoring jest wykorzystywany głównie w dziedzinach sportu, kultury, ochrony zdrowia, życia społecznego, oświaty, nauki i ekologii. Istnieją różne rodzaje sponsoringu, a jego funkcje mają charakter społeczny i ekonomiczny. Ocenia się skuteczność działań sponsoringowych poprzez analizę rozpoznawalności marki, publikowane materiały o przedsiębiorstwie, opinie klientów i wzrost sprzedaży.

Obszary zastosowań

Sponsoring wyrósł z mecenatu (twórcą mecenatu uznaje się rzymskiego arystokratę Gaiusa Cilniusa Mecenasa); początki sponsoringu datuje się na lata 20-te XX wieku. Najważniejszą różnicą jest charakter komercyjny sponsoringu, czyli nastawienie na zysk w porównaniu do bezinteresownego wspieranie nauki, kultury, sportu czy innych dziedzin (mecenat).

Wzrost znaczenia sponsoringu

W ostatnich latach znaczenie tego rodzaju formy promocji zyskało na znaczeniu. Ważnymi czynnikami, które mają na to wpływ, są:

  1. Zmniejszająca się skuteczność tradycyjnych form promocji, szczególnie reklamy.
  2. Kształtowanie pozytywnych skojarzeń i wizerunku organizacji, dbającej o swoje otoczenie w wyniku działań sponsoringowych.
  3. Postępująca Globalizacja i wychodzenie przedsiębiorstw poza granice państw rodzimych.
  4. Omijanie barier prawnych (np. zakaz reklam niektórych produktów).
  5. Liczni i zróżnicowani odbiorcy, możliwość dotarcia do wybranych grup społecznych. (A.Żbikowska, 2005, s. 107)

Różnice pomiędzy sponsoringiem a mecenatem

  • sponsoring służy realizacji określonych celów komercyjnych zaś mecenat stanowi zwykle bezinteresowną, idealistyczną pomoc,
  • fakt sponsorowania jest celowo nagłaśniany zaś mecenat odbywa się przeważnie przy zachowaniu anonimowości,
  • sponsoring to umowa o charakterze handlowym a mecenat stanowi formę darowizny (P.Waniowski, 2011, s. 296),
  • przy wykorzystaniu sponsoringu wykorzystywana jest współpraca dwóch stron z kolei mecenat to jednostronna pomoc.

Zastosowanie

Sponsoring najczęściej jest wykorzystywany w następujących dziedzinach rozrywki i życia społecznego:

  • Sport (sportowcy indywidualni, całe drużyny, imprezy)
  • Kultura i sztuka (muzea, teatry, wystawy, artyści i twórcy, festiwale)
  • Ochrona zdrowia (np. akcje związane z badaniami profilaktycznymi)
  • Sfera społeczna (akcje charytatywne np. dożywianie dzieci)
  • Oświata (wspieranie szkół)
  • Nauka (badania naukowe, konferencje, sympozja)
  • Ekologia (ochrona środowiska naturalnego).

Rodzaje

Wyróżnia się różne rodzaje sponsoringu, m.in.:

  • osobowy, instytucjonalny i projektowy (z punktu widzenia podmiotowego),
  • finansowy, rzeczowy i usługowy (ze względu na charakter świadczenia),
  • aktywny i pasywny (biorąc pod uwagę aktywność przedsiębiorstwa stającego się sponsorem),
  • jednorazowy lub długookresowy (ze względu na czas trwania powiązań między podmiotami),
  • krajowy, zagraniczny, międzynarodowy (zasięg geograficzny przedsięwzięcia),
  • sponsoring wydarzeń (sportowych, rozrywkowych, kulturalnych), mediów oraz tzw. "dobrej sprawy" - społeczny.

Funkcje

Funkcje sponsoringu mają charakter społeczny i ekonomiczny. Należą do nich m.in. działalność dla dobra społeczeństwa w dziedzinie zdrowia i opieki społecznej, kultury, sztuki, inwestycje w naukę, zasługi w sferze ochrony środowiska i sportu.

Dla przedsiębiorstwa istotne jest kształtowanie pozytywnego obrazu firmy; sponsoring powoduje utrzymanie renomy sponsora i zwiększenie popularności, wytworzenie atmosfery sprzyjającej zakupowi wyrobów lub usług (co prowadzi do zwiększenia obrotów). Spełnia funkcję orientacyjną, stabilizacyjną oraz informacyjną.

Sponsoring jest umieszczany jako element mieszanki marketingowej o równorzędnej pozycji z reklamą, promocją i public relations (nie zastępuje żadnego); wszystkie środki Marketing mix stosowane razem przynoszą oczekiwany skutek. Poprzez fakt przyciągnięcia do wydarzenia, widzowie są motywowani do zainteresowania firmą jej ofertą i odwrotnie, publiczność imprezy może stać się przyczynkiem do kształtowania grup docelowych.

Ocena skuteczności

Oceniając skuteczność działań sponsoringowych, trzeba liczyć się z faktem, że nie jest to proste zadanie. Należy jednak podejmować próby konstruowania różnych wskaźników, pozwalających ocenić skuteczność oraz efektywność poniesionych nakładów. Skuteczność rozumiana jest jako stopień realizacji celu. W jego ocenie można wykorzystać pomiar rozpoznawalności marki, liczbę publikowanych materiałów o danym przedsiębiorstwie, liczbę potencjalnych klientów pozytywnie wypowiadających się o danym przedsiębiorstwie czy wzrost sprzedaży w porównaniu z okresem poprzednim. (H. Mruk, 2012, s. 264)


Sponsoringartykuły polecane
Marketing społecznyReklamaWizerunek organizacjiMarketing partyzanckiKomunikacja marketingowaMarketing usług bankowychPublic relationsNowy marketingPromocja

Bibliografia

  • Góźdź A. (2009), Sponsoring - czyżby 5 element promocji-mix?, Zeszyty naukowe Wyższej Szkoły Ekonomiczno-Społecznej w Ostrołęce
  • Gregory A. (1997), Public relations w praktyce, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków
  • Iwan B. (2010), Nowe trendy w marketingu sportowym, Zeszyty naukowe SGGW nr 3 (52)
  • Kot S., Kucharski M., Ślusarczyk B. (2013), Ekwiwalent reklamowy sponsoringu sportowego na przykładzie polskiej ligi siatkówki kobiet. Realia rynku
  • Mikołajczyk A. (2008), Sponsoring sportowy w europejskich klubach piłkarskich. Studia Gdańskie, nr 5
  • Mruk H. (2012), Marketing. Satysfakcja klienta i rozwój przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
  • Rogowski W., Siemińska S. (2009), Sponsoring tytularny obiektów sportowych. Studia i prace kolegium zarządzania i finansów, nr 91
  • Stecki L. (2000), Sponsoring, TNOIK Dom Organizatora, Toruń
  • Sznajder A. (1997), Sponsoring czyli jak promować firmę wspierając innych, Business Press, Warszawa
  • Waniowski P., Sobotkiewicz D., Daszkiewicz M. (2011), Marketing. Teoria i przykłady. Placet, Warszawa
  • Żbikowska A. (2005), Public relations. Strategie firm międzynarodowych w Polsce, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa


Autor: Agata Ciach, Dawid Wójcik