Skonsolidowane sprawozdania finansowe

Skonsolidowane sprawozdania finansowego to sprawozdania finansowe sporządzone dla grupy przedsiębiorstw ukazujące przedstawienie każdego przedsiębiorstwa oddzielnie, transakcje wewnątrz grupy oraz sytuację po konsolidacji; użyteczne dla właścicieli grupy, którym zależy na zapoznaniu się z pełnym obrazem grupy.

W praktyce gospodarczej jednostki gospodarcze prowadzą działalność operacyjną także poprzez inwestycje strategiczne w inne jednostki. MSSF a także krajowe standardy rachunkowości rozróżniają trzy rodzaje takich inwestycji

• jednostki kontrolowane przez jednostkę sprawozdawczą (zależne)
• jednostki kontrolowane wspólnie przez jednostkę sprawozdawczą oraz przez jeden lub kilka innych podmiotów (wspólne przedsięwzięcia)
• jednostki, które choć nie są kontrolowane ani współkontrolowane, są jednak pod jej istotnym wpływem (jednostki stowarzyszone)

TL;DR

Skonsolidowane sprawozdania finansowe to raporty finansowe grup przedsiębiorstw, które pokazują sytuację finansową i transakcje wewnątrz grupy. Mają na celu przedstawienie pełnego obrazu grupy dla właścicieli. Sprawozdania te obejmują bilans, rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych i inne informacje. Jednostka dominująca ma obowiązek sporządzać skonsolidowane sprawozdanie finansowe, chyba że spełnia określone warunki. Konsolidacja nie obejmuje jednostek stowarzyszonych i jednostek współzależnych będących spółkami handlowymi.

Cele, zakres i metody sporządzania

Celem tego sprawozdania jest jasne i rzetelne zaprezentowanie sytuacji finansowej i majątkowej grupy kapitałowej, tak jakby była ona jedną jednostką gospodarczą. Wynika z tego, że podczas procesu konsolidacji tego rodzaju sprawozdania ważną rolę pełni zasada wyższości treści ekonomicznej nad formą prawną.

Cel, zakres i metody sporządzania sprawozdań finansowych jednostek powiązanych reguluje rozdział 6 znowelizowanej Ustawy o rachunkowości w artykułach 55­-63d.

Konsolidacja

Definicja konsolidacji (art. 3 ust. 1. pt. 45) określona jest jako łączenie sprawozdań finansowych jednostek tworzących grupę kapitałową przez sumowanie odpowiednich pozycji sprawozdań finansowych jednostki dominującej, jednostek zależnych i nie będących spółkami handlowymi jednostek współzależnych z uwzględnieniem niezbędnych wyłączeń i korekt. Konsolidacja nie obejmuje jednostek stowarzyszonych oraz jednostek współzależnych będących spółkami handlowymi. Zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym ujmuje się

• jednostkę dominującą oraz jednostki zależne - metodą konsolidacji pełnej z zaznaczaniem udziałów właścicieli mniejszościowych w jednostkach zależnych (MSR 27)
• jednostki stowarzyszone - za pomocą konsolidacji metoda praw własności (MSR 28)
• wspólne przedsięwzięcia - jako udziały we wspólnych przedsięwzięciach (joint ventures) za pomocą różnych metod w zależności od ich struktury. Najczęściej jest to metoda konsolidacji proporcjonalnej ukazująca jedynie udziały we wspólnych przedsięwzięciach (MSR 31)

Obowiązek stosowania

Obowiązek sporządzania skonsolidowanego sprawozdania finansowego i jego zakres (art. 55 ust 1 i 3)

Jednostka dominująca, mająca siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, sporządza roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe grupy kapitałowej, obejmujące dane jednostki dominującej i jednostek od niej zależnych wszystkich szczebli bez względu na to, w jakim państwie znajduje się ich siedziba, zestawione w taki sposób jakby grupa kapitałowa stanowiła jedną jednostkę.

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe sporządza się również na inny dzień bilansowy, jeżeli obowiązek taki wynika z odrębnych przepisów.

Przepisy dotyczące sporządzania sprawozdań skonsolidowanych w okre­sach śródrocznych dotyczą np. jednostek, których akcje znajdują się w publicznym obrocie.

Zwolnienia i wyłączenia w procesie konsolidacji sprawozdań finansowych

Jednostka dominująca może nie sporządzać sprawozdania skonsolidowanego, gdy:(art. 56 ust. 1, 2 i 3)

• na dzień bilansowy roku obrotowego oraz na dzień bilansowy roku poprzedzającego rok obrotowy łączne dane jednostki dominującej oraz wszystkich jednostek zależnych każdego szczebla, przed dokonaniem wyłączeń konsolidacyjnych, spełniają co najmniej dwa z następujących warunków:
• nie przekroczyły 38.400.000 zł - w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego, a po dokonaniu wyłączeń 32.000.000 zł.
• nie przekroczyły 76.800.000 zł - w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy, a po dokonaniu wyłączeń 64.000.000 zł.
• średnioroczne zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło nie więcej niż 250 osób, również po dokonaniu wyłączeń konsolidacyjnych
• jest zależna od innej jednostki, mającej siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego, jeżeli:

1) jednostka dominująca wyższego szczebla posiada 100% udziałów tej jednostki, przy czym nie są brane pod uwagę udziały w tej jednostce posiadane przez członków jej organów administrujących, zarządzających lub nadzorujących z mocy prawa lub z tytułu zobowiązania określonego w jej statucie lub umowie, lub

2) jednostka dominująca wyższego szczebla posiada co najmniej 90% udziałów tej jednostki, a pozostali udziałowcy tej jednostki zatwierdzili decyzję o niesporządzaniu skonsolidowanego sprawozdania finansowego.

• wszystkie jednostki zależne nie podlegają konsolidacji

Z konsolidacji wyłącza się spółki zależne, gdy: (art. 57)

• ich udziały zostały nabyte, zakupione lub pozyskane w innej formie, do odsprzedaży w okresie do jednego roku
• występują poważne długoterminowe ograniczenia w sprawowaniu kontroli nad jednostką
• brak możliwości uzyskania niezbędnych informacji do sporządzenia sprawozdania bez ponoszenia wysokich kosztów (zastosowanie w wyjątkowych przypadkach)
• dane finansowe jednostki są nieistotne (art. 58 ust. 1)

Elementy składowe

Elementy skonsolidowanego sprawozdania finansowego (art. 55 ust. 2)

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe składa się z:

• skonsolidowanego bilansu,
• skonsolidowanego rachunku zysków i strat,
• skonsolidowanego rachunku przepływów pieniężnych,
• zestawienia zmian w skonsolidowanym kapitale własnym,
• informacji dodatkowej obejmującej wprowadzenie do skonsolidowanego sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia.

Do rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego grupy kapi­tałowej dołącza się sprawozdanie z jej działalności sporządzone odpowied­nio według zasad, o których mowa w art. 49 ust. 2.

Skonsolidowane sprawozdania finansowe — artykuły polecane

Grupa kapitałowa — Metody konsolidacji sprawozdań finansowych — Międzynarodowe standardy rachunkowości — Metoda konsolidacji pełnej — Sprawozdanie finansowe - informacja dodatkowa — Ujemna wartość firmy — Ustawa o rachunkowości — Rachunkowość finansowa — Obowiązek badania sprawozdań finansowych

Bibliografia

• Bonham Mike, (2006) Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej w interpretacjach i przykładach. T. 2, Sprawozdania skonsolidowane i jednostkowe, połączenia Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, s. 19-43
• Jakubczyk-Cały E. (red.) (2001), Rachunkowość i plan kont dla spółek kapitałowych po zmianie ustawy o rachunkowości i kodeksu spółek handlowych, Difin, Warszawa
• Mioduchowska-Jaroszewicz E. (2011), Metody konsolidacji sprawozdań finansowych w analizie finansowej grupy kapitałowej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 686
• Patterson R. (2002), Kompendium terminów z zakresu rachunkowości i finansów, Fundacja rozwoju rachunkowości w Polsce, Warszawa
• Remlein M. (2010), Skonsolidowane sprawozdania finansowe według polskich i międzynarodowych standardów rachunkowości , Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa
• Szychta A. (2011), Wynik całościowy w sprawozdaniach finansowych spółek publicznych, Rachunkowość, audyt i kontrola w zarządzaniu, Łódź
• Świetla K., Toborek-Mazur J. (2012), Sprawozdanie grupy kapitałowej jako przedmiot badania biegłego rewidenta, Zeszyty Naukowe. Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, nr 12
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591
• Wędzki D. (2014), Sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa według polskiego prawa bilansowego, Wolters Kluwer, Warszawa

Autor: Jakub Krupnik, Karolina Miodek

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.