Metody konsolidacji sprawozdań finansowych

Konsolidacja sprawozdań finansowych polega na sporządzeniu wspólnego sprawozdania finansowego dla minimum dwóch podmiotów gospodarczych, które funkcjonują osobno na rynku, ale są powiązane ze sobą kapitałowo.

Zgodnie z ustawą o rachunkowości obowiązek sporządzania sprawozdań ma:

Jednostka dominująca, mająca siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, obejmuje dane jednostki dominującej i jednostek od niej zależnych wszystkich szczebli, bez względu na ich siedzibę, zestawione w taki sposób, jakby grupa kapitałowa stanowiła jedną jednostkę; sprawozdaniem tym obejmuje się również dane pozostałych jednostek podporządkowanych

Oprócz ustawy o rachunkowości zasady konsolidacji sprawozdań zawarte są również w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości, które nakładają obowiązek sporządzania owego sprawozdania na mniejsze grupy kapitałowe (UoR do tego nie obliguje).

Mniejszymi grupami kapitałowymi nazywane są jednostki dominujące oraz wszystkie jednostki podporządkowane, których łączne dane finansowe na dzień bilansowy roku obrotowego, a także na dzień bilansowy roku poprzedzającego rok obrotowy spełniają co najmniej dwa z następujących wymogów:

• łączne średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty nie przekracza 250 osób,
• łączna suma bilansowa w walucie polskiej nie przekracza równowartości 7 500 000 euro,
• łączne przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów oraz operacji finansowych w walucie polskiej nie przekraczają równowartości 15 000 000 euro.

Ponadto zwolnienie z obowiązku konsolidacji sprawozdań finansowych posiadają również:

• spółki dominujące niższego szczebla posiadające min. 90% udziałów jednostki zależnej, a jednostka dominująca wyższego szczebla obejmuje konsolidacją wszystkie spółki zależne od spółki niższego szczebla,
• spółki, których dane finansowe są nieistotne dla jednostki dominującej,
• spółki, w które zainwestowano z zamiarem odsprzedaży w ciągu 12 miesięcy,

Jednostka dominująca nie musi sporządzać sprawozdania finansowego jeśli wszystkie dane spółek zależnych są nieistotne lub jeśli spółki zakupione są w celach odsprzedaży.

TL;DR

Konsolidacja sprawozdań finansowych polega na sporządzeniu wspólnego sprawozdania finansowego dla co najmniej dwóch powiązanych ze sobą podmiotów gospodarczych. Obowiązek sporządzania sprawozdań dotyczy jednostki dominującej oraz mniejszych grup kapitałowych. Istnieją różne metody konsolidacji, takie jak pełna, proporcjonalna i metoda praw własności. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe musi zawierać pozycje takie jak bilans, rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych i informacje dodatkowe. Sprawozdania należy sporządzać w tym samym dniu bilansowym i za ten sam rok obrachunkowy co sprawozdanie jednostki dominującej. Celem konsolidacji jest ujawnienie działalności spółek, przepływu zysków i zapobieżenie zafałszowaniu sytuacji finansowej spółki dominującej.

Metody konsolidacji

Wybór metody konsolidacji zależy od charakterystyki danej jednostki:

• jednostki zależne sporządzają sprawozdanie metodą pełną,
• jednostki współzależne sporządzają sprawozdanie metodą proporcjonalną lub przez wycenę udziałów metodą praw własności,
• jednostki stowarzyszone sporządzają sprawozdanie przez wycena udziałów metodą praw własności.

1. Konsolidacja metodą pełną - polega na sumowaniu kolejnych pozycji sprawozdań jednostki dominującej oraz jednostek zależnych, bez względu na udział jednostki dominującej we własności jednostek zależnych, a także zrealizowaniu określonych korekt.
2. Konsolidacja metodą proporcjonalną - polega na sumowaniu pozycji sprawozdania finansowego wspólnika jednostki współzależnej w całej wartości, z niepełnymi wartościami określonych pozycji bilansu jednostek współzależnych, proporcjonalnymi do udziałów posiadanych przez jednostki grupy kapitałowej objętych konsolidacją.
3. Konsolidacja metodą praw własności - polega na ukazaniu udziałów w jednostkach stowarzyszonych w cenie ich nabycia skorygowanej o zmniejszenia lub zwiększenia jakie nastąpiły od uzyskania współkontroli.

Elementy sprawozdania

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe musi zawierać co najmniej następujące pozycje:

• wprowadzenie,
• skonsolidowany bilans.
• skonsolidowany rachunek zysków i strat,
• skonsolidowany rachunek przepływów pieniężnych,
• zestawienie zmian w skonsolidowanym kapitale własnym,
• dodatkowe informacje i objaśnienia.

Terminy sporządzania sprawozdań

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe należy sporządzać w tym samym dniu bilansowym oraz za ten sam rok obrotowy co sprawozdanie finansowe jednostki dominującej. Jeśli jest to niemożliwe to konsolidacją można objąć sprawozdanie za inny roczny okres niż rok obrotowy pod warunkiem, że dzień bilansowy tych sprawozdań nie wypada wcześniej niż 3 miesiące przed dniem bilansowym określonym dla grupy kapitałowej.

W ciągu 15 dni po zatwierdzeniu sprawozdanie podlega przekazaniu do rejestru sądowego oraz do Monitora Polskiego B.

Istota konsolidacji sprawozdań finansowych

Jednym z głównych powodów wprowadzenia skonsolidowanych sprawozdań jest wszechobecna globalizacja, która narzuca potrzebę wprowadzania nowych rozwiązań. Powstają nowe, wielopodmiotowe, międzynarodowe struktury, które łączą się ze sobą m.in. w celu osiągnięcia większego zysku. Zjawisko to nazywamy konsolidacją, która wymusza na przedsiębiorstwach przestrzeganie określonych przepisów prawnych.

Sporządzanie skonsolidowanych sprawozdań finansowych ma na celu:

• ujawnienie zasięgu działalności jednej spółki działającej pod wieloma markami,
• ukazanie przepływu zysków do spółek, które zarejestrowane są w “rajach podatkowych",
• uniemożliwienie zafałszowania sytuacji finansowej spółki dominującej.

Metody konsolidacji sprawozdań finansowych — artykuły polecane

Grupa kapitałowa — Skonsolidowane sprawozdania finansowe — Ujemna wartość firmy — Międzynarodowe standardy rachunkowości — Moment bilansowy — Metoda konsolidacji pełnej — Ogłoszenie sprawozdania finansowego — Podział przedsiębiorstwa — Umorzenie

Bibliografia

• Gierusz A., Gierusz M. (2016), Konsolidacja sprawozdań finansowych według MSSF, ODDK, Gdańsk
• Główka M. (2015), Konsolidacja sprawozdań finansowych w świetle krajowych i międzynarodowych regulacji rachunkowości, Finanse i prawo finansowe
• Nesterak J. (2013), Ekonomiczne i prawne aspekty sprawozdań finansowych
• Raciński A. (2015), Konsolidacja sprawozdań finansowych, C.H. Beck, Warszawa
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1126/2008 z dnia 3 listopada 2008 r. przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady (Tekst mający znaczenie dla EOG) Document 32008R1126
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1126/2008 z dnia 3 listopada 2008 r. przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady (Tekst mający znaczenie dla EOG) Document 32008R1126
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591

Autor: Monika Pasik