Produkcja seryjna

Produkcja seryjna - jest to jeden z trzech głównych typów organizacji produkcji ze względu na jej liczebność. Pozostałe dwa typy to produkcja jednostkowa oraz masowa

Produkcja seryjna jest techniką wykorzystywaną przy wytwarzaniu wyrobów, polegającą na wytwarzaniu serii produktów wykonywanych w identyczny sposób. Podobnie jak w przypadku produkcji masowej produkty w trakcie procesu wytwarzania znajdują się w ciągłym ruchu pomiędzy kolejnymi stanowiskami produkcyjnymi. Główną różnicą pomiędzy produkcją seryjną a masową jest ciągłość pracy. W przypadku produkcji masowej wytwarzanie wyrobów przeprowadzane jest w sposób ciągły, nie ma przestojów produkcji. Produkcja seryjna natomiast charakteryzuje się wytwarzaniem partii produktów, po zakończeniu produkcji której zostaje ona zatrzymana. W tym czasie możliwe jest przystosowanie maszyn wytwórczych do produkcji nowego rodzaju produkcji lub zatrzymanie produkcji w oczekiwaniu na kolejne zamówienia. Produkcja seryjna może być jednorazowa (niepowtarzalna), bądź powtarzalna. Okresy powtarzalności mogą być regularne lub zmienne nieregularne. Produkcja seryjna może być także rytmiczna (potokowa) lub nierytmiczna (niepotokowa).

TL;DR

Produkcja seryjna polega na wytwarzaniu serii produktów w identyczny sposób. Charakteryzuje się zatrzymywaniem produkcji po zakończeniu partii i możliwością przystosowania maszyn do nowych zamówień. Stosuje się ją w piekarniach, produkcji obuwia, farb, leków. Wyróżnia się produkcję małoseryjną, średnioseryjną i wielkoseryjną. Zalety to zmniejszenie kosztów, możliwość produkcji różnych produktów na jednej linii i zatrzymywanie produkcji w przypadku braku zamówień. Wady to konieczność zatrzymywania i konfigurowania maszyn, monitorowanie materiałów i wpływ na pracowników.

Zastosowanie

Produkcję seryjną stosuje się między innymi w piekarniach, przy produkcji obuwia sportowego, farb oraz przy produkcji leków i ich składników. Piekarnie znając wielkość zamówień ze sklepów, którym dostarczają swoje wyroby mogą z góry założyć ilość produktów jakie muszą przygotować. Pozwala to na efektywniejsze wykorzystanie czasu pracy oraz maszyn potrzebnych przy produkcji. Po przygotowaniu całej partii produktów piece zostają wyłączone co przekłada się na oszczędności przedsiębiorstwa. Przy produkcji tuszy oraz farb często stosuje się metodę polegającą na rozpoczęciu produkcji od kolorów najbardziej jaskrawych jak np. kolor jasno żółty, każda kolejna partia produktów, które są wytwarzane to farby nieznacznie ciemniejsze np. po kolorze pomarańczowym produkuje się farby czerwone i tak aż do produkcji koloru czarnego. Produkcja wykonywana w taki sposób pozwala na zwiększenie oszczędności, ponieważ pozostałą farbę można wykorzystać przy produkcji kolejnej partii.

Cechy charakterystyczne produkcji seryjnej

• produkowane wyroby są do siebie technologicznie podobne,
• na określonych stanowiskach pracy pewne operacje są częściowo bądź w pełni powtarzalne,
• produkując te same wyroby mamy do czynienia z okresem powtarzalności produkcji
• cykl produkcji jest w większości ustabilizowany,
• występuje gniazdowe rozmieszczenie środków produkcji,
• potrzebne do produkcji wyrobów środki są profilowane,
• przebieg produkcji ma postać okresowo powtarzających się serii (partii),

Cechą produkcji seryjnej NIE jest określona liczba produkowanych wyrobów

Rodzaje produkcji seryjnej

W zależności od liczby produkowanych wyrobów w jednej partii możemy wyróżnić następujące odmiany produkcji seryjnej:

• Produkcja małoseryjna (drobno seryjna) - produkcja ta zwykle nie jest ustabilizowana, produkowane wyroby są różnej wielkości, są wykorzystywane urządzenia różnego typu, czas trwania partii nie jest dokładnie znany, a serie są nierówne, raczej nie stosuje się urządzeń specjalnych, wykorzystuje się natomiast odpowiednio przystosowane obrabiarki uniwersalne, wskaźnik oprzyrządowania wynosi około 1,25.
• Produkcja średnioseryjna - produkowane są wyroby różnego typu, które są w większości tej samej wielkości, czas trwania serii jest określony, większość przebiegu produkcji jest ustabilizowana, częściowo stosuje się urządzenia specjalne, wskaźnik oprzyrządowania wynosi około 2,0 przebieg produkcji odbywa się seriami w regularnych odstępach czasu.
• Produkcja wielkoseryjna - produkowane są wyroby jednego typu, takie same o różnej wielkości, w jednakowych odstępach czasu, możemy zatem stwierdzić, że produkcja jest stabilna; seria produkcji jest stale powtarzana, na każdym stanowisku pracy operacje są w pełni powtarzalne, produkcja jest w dużym stopniu oprzyrządowana, stosowane są przyrządy specjalne, wskaźnik oprzyrządowania wynosi około 4,0, a wykorzystywane środki produkcji są częściowo unikalne, w większości jednooperacyjne.

Wady i Zalety

Istnieje wiele zalet stosowania produkcji seryjnej, umożliwia ona zmniejszenie kosztów produkcji związanych z przygotowywaniem maszyn, ponieważ jedna linia produkcyjna może być wykorzystywana do produkcji kilku podobnych produktów. Stosowanie produkcji seryjnej jest również bardzo opłacalne w przypadku mniejszych przedsiębiorstw wytwórczych, które nie mogą sobie pozwolić na ciągłą produkcję. W przypadku gdy nie ma zamówień na wyroby, produkcja może zostać zatrzymana bez narażania firmy na straty. Kolejnym zastosowaniem produkcji seryjnej są produkty sezonowe, w przypadku takich produktów trudniej jest przewidzieć zapotrzebowanie rynku na dane wyroby. Oczywiście istnieją również wady związane z produkcją seryjną. Po każdej serii produktów maszyny muszą zostać zatrzymane, ponownie skonfigurowane a produkt końcowy przetestowany przed rozpoczęciem kolejnej produkcji. Należy również na bieżąco monitorować ilość materiałów potrzebnych do produkcji. Dodatkowo produkcja seryjna może negatywnie wpływać na pracowników, którzy stale wykonują identyczną pracę.

Zalety	Wady
Produkcja seryjna obniża koszt jednostkowy produktu	Strata czasu pomiędzy kolejnymi seriami produkcji
Możliwość produkcji podobnych produktów wykorzystując te same maszyny	Konieczność kontroli stanu materiałów wymaganych do produkcji
Wykorzystanie specjalistycznych maszyn może zwiększyć szybkość oraz jakość pocesów wytwórczych.	Potencjalny demotywacyjny wpływ na pracowników

Przypisy

Produkcja seryjna — artykuły polecane

Produkcja potokowa — Produkcja jednostkowa — Typy produkcji — Linia produkcyjna — Formy produkcji — Kalkulacja doliczeniowa — Cykl produkcyjny — Partia produkcyjna — Kalkulacja podziałowa

Bibliografia

• Brzeziński M. (2013), Organizacja produkcji w przedsiębiorstwie, Difin, Warszawa
• Durlik I. (2015). Inżynieria zarządzania, Wydawnictwo Placet, Warszawa
• Knosala R. (red.) (2017), Inżynieria produkcji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Kowalski K., Wojciechowski P. (2012), Szacowanie kosztów cyklu życia pojazdów bojowych na platformie gąsienicowej, Szybkobieżne Pojazdy Gąsienicowe, Vol. 30, Nr 2
• Kozłowski R., Liwowski B. (2011), Podstawowe zagadnienia zarządzania produkcją, Wolters Kluwer, Warszawa
• Sabela W., Pieprzyca J. (2008). Zarządzanie produkcją, Rozszerzone tezy wykładów autorskich, Wyższa szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Dąbrowa Górnicza
• Szatkowski K. (red.) (2014), Nowoczesne zarządzanie produkcją. Ujęcie procesowe, PWN, Warszawa
• Wójcik J. (2015), Wybrane problemy w przygotowaniu produkcji nowego wyrobu w małych i średnich przedsiębiorstwach, "Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie/Politechnika Śląska", Vol. 83

Autor: Maciej Gontarz, Karolina Skoczołek