Pożyczka

Pożyczka jest umową konsensualną polegającą na zgodnym oświadczeniu woli stron, w tym dającego i biorącego pożyczkę. Umowa pożyczki jest umową nazwaną, której podstawową funkcją jest "uregulowanie zasad udzielania kredytu w stosunkach obrotu gospodarczego, tj zasad korzystania z cudzego kapitału"".Dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na biorącego, własność określonej ilości pieniędzy albo innych rzeczy oznaczonych co do gatunku, zaś biorący zobowiązuje się zwrócić takie rzeczy jakie otrzyma".

TL;DR

Artykuł omawia umowę pożyczki, jej formę, przedmiot, termin zwrotu, odsetki, termin przedawnienia roszczenia o zwrot pożyczki, elementy umowy, oraz wady i zalety pożyczek. Przedstawione są również instytucje udzielające pożyczek oraz różnice między pożyczką a kredytem. Na koniec artykuł podaje przykład harmonogramu spłaty pożyczki.

Forma umowy pożyczki

Umowa pożyczki może być zawarta w dowolnej formie (ustnej, pisemnej, w formie aktu notarialnego). Zgodnie z art 720 par. 2 "umowa pożyczki, której wartości przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem". Pisemna forma pożyczki wymagana jest bez względu na wysokość, przy udzielaniu kredytów i pożyczek studenckich oraz udzielaniu pożyczek z budżetu państwa na wyprzedzające finansowanie w ramach programu rozwoju obszarów wiejskich. Umowa pożyczki jest umową dwustronnie zobowiązującą, ze względu na fakt, iż obie strony zaciągają zobowiązanie. Umowa pożyczki może mieć charakter:

• nieodpłatny - "zbliżając się swym charakterem do użyczenia",
• odpłatny - gdy dający zastrzegł wynagrodzenie za korzystanie z kapitału w postaci odsetek lub udział w zysku osiąganym przez biorącego w związku z używaniem przedmiotu pożyczki.

Przedmiot umowy pożyczki

Przedmiotem pożyczki może być suma pieniężna wyrażona w walucie polskiej lub obcej, pozostającej w obiegu. Przedmiotem pożyczki może być także pieniądz bezgotówkowy, czyli jednostki pieniężne.

Przeniesienie własności przedmiotu pożyczki

Zawarcie umowy pożyczki wiąże się z przeniesieniem przez pożyczkodawcę przedmiotu umowy pożyczki na własność pożyczkobiorcy. Przeniesienie przedmiotu pożyczki może nastąpić w każdy prawem przewidziany sposób. W przypadku pieniądza może być to przelew bankowy, czy otwarcie kredytu na rachunku bankowym. Wręczenie czeku, weksla lub innego papieru wartościowego, nie oznacza wydania przedmiotu pożyczki, gdyż następuje to z chwilą uzyskania gotówki.

Termin zwrotu pożyczki

Jak wskazuje art. 723 KC, "jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę". W umowie strony mogą dowolnie oznaczyć termin zwrotu pożyczki i w takim wypadku, z chwilą upływu tego terminu, dłużnik zobowiązany jest natychmiast spełnić świadczenie. Dopuszczalne jest uzgodnienie zwrotu przedmiotu pożyczki w ratach, wówczas jeżeli nie postanowiono inaczej zwrot staje się wymagalny z upływem terminów ustalonych dla poszczególnych rat.

Odsetki

"W przypadku pożyczek spłacanych w ratach przyjmuje się lub nie okres karencji, uwzględnia on czas, w którym dłużnik ponosi obciążenie jedynie z tytułu odsetek od odstąpionego mu kapitału". W okresie tym nie spłaca się raty kapitałowej. Ta metoda powoduje że w okresie pokarencyjnym raty pożyczki będą równe. "Innym sposobem spłaty może być przyjęcie równych rat spłaty, obejmujących ratę kapitałową i odsetki" (Analiza i planowanie finansowe Duda-Piechaczek Edyta, 2007 r., s. 84)

Termin przedawnienia roszczenia o zwrot pożyczki

Termin przedawnienia roszczenia o zwrot pożyczki wynosi dziesięć lat, zaś w przypadku gdy jest to związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, termin ten wynosi trzy lata.

Elementy umowy pożyczki

Umowa zawarcia pożyczki może być w formie ustnej, ale zgodnie z kodeksem cywilnym umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych powinna być zawarta na piśmie.

Do podstawowych elementów umowy pożyczki należą:

• data (nie jest wymagana ale pozwoli ona uniknąć pewnych nieprzyjemność)
• określenie stron umowy,
• kwota i waluta pożyczki, przedmiot pożyczki i określenie rodzaju i stanu.

Umowa pożyczki może zawierać:

• zasadę i termin spłaty lub zwrotu pożyczki,
• wysokość oprocentowania,
• sposób zabezpieczenia pożyczki,
• warunki zmian w umowie pożyczki, rozwiązania umowy pożyczki.

Wady i zalety pożyczek

Główna zalety pożyczek:

• jest ona łatwa i szybka do dostania,
• może jej udzielić każda osoba fizyczna lub prawna,
• nie ma jasno określonego celu,
• może być pożyczka pieniężna lub rzeczowa,
• może być nieodpłatna (bez oprocentowania),
• uregulowana jest w prawie cywilnym.

Wady pożyczek:

• pożyczkodawca nie może kontrolować sposobu wykorzystania pożyczki,
• może być zawarta w formie ustnej co może później stanowić problem dla pożyczkodawcy ze zwrotem pożyczki jeśli nie podsiada dowodów udzielenia pożyczki,
• przy umowie ustnej bez obecności świadków może dojść do różnicy w rozumieniu i ustaleniach umowy pożyczki.

Instytucje udzielające pożyczek

• banki
• kasy zapomogowe
• instytucje finansowe krajowe i zagraniczne
• towarzystwo ubezpieczeniowe
• prywatni pożyczkodawcy

Pożyczka a Kredyt

	Pożyczka	Kredyt
Przedmiot	pieniądze, rzeczy	tylko pieniądze
Koszty	odpłatna lub nieodpłatna	odpłatna
Umowa	do 500 zł nie jest wymagane podpisanie umowy	zawsze wymagana jest pisemna umowa
Cel	udzielana bez określonego celu	kredyt udzielany jest na sfinansowanie konkretengo celu
Kto udziela	bank, instytucje finansowe krajowe i zagraniczne, kasy zapomogowe, towarzystwo ubezpieczeniowe, prywatni pożyczkobiorcy	bank

Przykład

Firma zaciąga pożyczkę w wysokości 10.000 zł na okres n= 5 lat, przy oprocentowaniu rocznym r=25%. Pożyczka spłacana jest pod koniec każdego roku w 5 stałych ratach kapitałowych. Odsetki są naliczane według malejącego salda zadłużenia na koniec każdego roku.

Harmonogram spłaty pożyczki przy stałych ratach kapitałowych:

Rok	Zadłużenie początkowe	Płatność okresowa	Odsetki	Rata kapitałowa	Zadłużenie końcowe
1	10.000	4.500	2.500	2.000	8.000
2	8.000	4.000	2.000	2.000	6.000
3	6.000	3.500	1.500	2.000	4.000
4	4.000	3.000	1.000	2.000	2.000
5	2.000	2.500	500	2.000	0

Pożyczka — artykuły polecane

Kredyt — Umowa kredytu — Refinansowanie — Konto bankowe — Ubezpieczenie kredytu — Awal — Kaucja — Zabezpieczenie — Faktoring odwrotny

Bibliografia

• Bieniek G., Ciepła H., Dmowski S., Komentarz do Kodeksu cywilnego, Lexis Nexis, Warszawa 2009 r., s. 467, 468
• Dobosiewicz Z. (2011), Bankowość, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Duda-Piechaczek E. (2007), Analiza i planowanie finansowe, Onepress, Gliwice
• Encyklopedia prawa, pod red. Urszula Kalina-Prasznic, Beck C. H., Warszawa 2007 r., s. 601
• Kredyty, pożyczki i gwarancje bankowe, Heropolitańska Izabela, Jagodzińska-Serafin Ewa, Kruglak Joanna, Ryżewska Stanisława, Wydawnictwo TWIGGER SA, Warszawa 1999r., strony 171-185
• Nowak E. (red.) (1996), Leksykon rachunkowości, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
• Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 październik 2006 r., w sprawie szczegółowych zasad trybu i kryteriów udzielania, spłacania oraz umarzania kredytów i pożyczek studenckich oraz warunków i trybu rozliczeń z tytułu pokrywania odsetek należnym bankom od kredytów studenckich (Dz. U. Nr 186, poz 1371 ze zm.)
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 12 sierpnia 2008 r., w sprawie pożyczek z budżetu państwa na wyprzedzające finansowanie w ramach programu rozwoju obszarów wiejskich (Dz. U. Nr 156, poz. 968)
• Rutkowski A. (2016), Zarządzanie finansami, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Autor: Dawid Jakub Kulas, Katarzyna Sołtys, Barbara Łabędź

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.