System Bedaux

System Bedaux został stworzony przez Charlesa Bedauxa, francuskiego inżyniera i konsultanta zarządzania, który był pionierem w dziedzinie normowania i wartościowania pracy. Jego system oparty był na precyzyjnym określaniu ilości pracy, jaką przeciętny robotnik może wykonać w ciągu jednej minuty. Bedaux opracował ten system w latach 20. XX wieku i szybko zdobył popularność w przemyśle na całym świecie.

Główne elementy systemu Bedaux

System Bedaux składał się z kilku kluczowych elementów, które były niezwykle istotne dla jego funkcjonowania i skuteczności. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich:

• Norma czasu pracy. Podstawowym elementem systemu Bedaux była norma czasu pracy, czyli określenie czasu, jaki powinien być poświęcony na wykonanie określonej pracy. Norma czasu pracy była ustalana w oparciu o badania czasu potrzebnego do wykonania danej czynności przez przeciętnego robotnika.
• Metoda wartościowania pracy. Metoda wartościowania pracy była wykorzystywana w systemie Bedaux do określania wartości pracy wykonywanej przez robotników. Obejmowała ona przyjęcie pewnej jednostki wartości pracy i przeliczenie czasu pracy na tę jednostkę. Dzięki temu możliwe było porównywanie wydajności pracy różnych pracowników i ocena ich efektywności.
• Zastosowanie pomiarów czasu i ruchu. System Bedaux wykorzystywał precyzyjne pomiary czasu i ruchu, aby dokładnie określić czas potrzebny na wykonanie danej czynności. Wykorzystywano różne techniki i narzędzia, takie jak stoper lub rejestratory czasu, do monitorowania czasu pracy i ruchu w celu uzyskania jak najdokładniejszych danych.
• Raportowanie i kontrola. W ramach systemu Bedaux istniał proces raportowania i kontroli, który pozwalał na monitorowanie wydajności pracy i ocenę osiągniętych rezultatów. Pracownicy byli zobowiązani do regularnego raportowania swoich wyników, które były następnie analizowane i oceniane przez przełożonych.

Zastosowanie systemu Bedaux

System Bedaux znalazł szerokie zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu. Jego główne zastosowania obejmowały:

• Normowanie pracy. System Bedaux umożliwiał ustalenie precyzyjnych norm czasu pracy, co pozwalało na lepsze planowanie produkcji i wykorzystanie zasobów ludzkich. Dzięki temu można było efektywniej kontrolować czas i koszty pracy w zakładach produkcyjnych.
• Ocena wydajności pracy. Dzięki metodzie wartościowania pracy, system Bedaux umożliwiał porównywanie wydajności pracy różnych pracowników i ocenę ich efektywności. To pozwalało na identyfikację słabych punktów i możliwość wprowadzenia działań usprawniających.
• Kontrola produkcji. System Bedaux umożliwiał precyzyjną kontrolę procesu produkcyjnego poprzez monitorowanie czasu pracy i ruchu. Dzięki temu można było bieżąco kontrolować postępy produkcji i reagować na ewentualne opóźnienia lub problemy.

Wpływ systemu Bedaux na rozwój zarządzania

System Bedaux miał znaczący wpływ na rozwój zarządzania i organizacji pracy. Jego wpływ można zauważyć w następujących obszarach:

• Efektywność pracy. System Bedaux przyczynił się do wzrostu efektywności pracy poprzez precyzyjne normowanie czasu pracy i ocenę wydajności pracowników. Umożliwił również lepszą kontrolę procesów produkcyjnych, co przyczyniło się do poprawy jakości i wydajności produkcji.
• Planowanie produkcji. Dzięki systemowi Bedaux możliwe stało się lepsze planowanie produkcji, uwzględniające precyzyjne normy czasu pracy. To pozwalało na bardziej realistyczne ustalanie terminów realizacji zamówień i unikanie nadmiernych opóźnień.
• Motywacja pracowników. System Bedaux, poprzez ocenę wydajności pracowników, umożliwiał identyfikację pracowników wykazujących wysoką wydajność. To z kolei mogło służyć jako narzędzie motywacyjne, zachęcające do osiągania lepszych wyników i nagradzanie pracowników za ich wysiłek.

Historia i rozwój systemu Bedaux

Charles Bedaux był inżynierem i konsultantem zarządzania, który był pionierem w dziedzinie normowania i wartościowania pracy. Zainteresował się tym obszarem podczas swojej pracy w branży górniczej, gdzie zauważył potrzebę precyzyjnego określania ilości pracy.

Bedaux opracował system Bedaux, który opierał się na jednostce 1 Bedaux jako miary ilości pracy ludzkiej, którą przeciętny robotnik może wykonać w ciągu jednej minuty. System uwzględniał również czas pracy i czas wypoczynku przy ustalaniu jednostki 1 Bedaux.

System Bedaux został ulepszony, aby można go było stosować również do wartościowania pracy kadr biurowych i kierowniczych. Bedaux opracował kryteria syntetyczne, które przypisywały określoną liczbę punktów stopniowi trudności pracy. System Bedaux został zastosowany w takich firmach jak General Motors, Du Pont, ITT, Standard Oil i Kodak.

Bedaux założył Bedaux Corporation, przedsiębiorstwo doradcze, które zajmowało się wdrażaniem systemu Bedaux w Ameryce i za granicą. Bedaux miał biura w 22 krajach i zatrudniał 400 konsultantów. System Bedaux został również wykorzystany w czasie II wojny światowej przez wojska alianckie do planowania i kontroli produkcji w zakładach przemysłowych.

Elementy systemu Bedaux

System Bedaux opierał się na jednostce 1 Bedaux, która była miarą ilości pracy ludzkiej, którą przeciętny robotnik może wykonać w ciągu jednej minuty. Jednostka 1 Bedaux uwzględniała zarówno czas pracy, jak i czas wypoczynku.

Czas pracy i odpoczynku był ustalany na podstawie czasu trwania poszczególnych elementów pracy, tempa pracy oraz specyficznych warunków danej pracy. Bedaux uwzględniał różne czynniki, aby precyzyjnie określić czas pracy i odpoczynku.

Kryteria dotyczące pracy fizycznej obejmowały takie czynniki jak kwalifikacje i umiejętności zawodowe, odpowiedzialność i wymagania intelektualne, psychologiczne warunki pracy oraz ryzyko zawodowe. System Bedaux został później udoskonalony, aby można go było stosować również do wartościowania pracy kadr biurowych i kierowniczych, dodając kryteria dotyczące właściwości umysłowych i moralnych.

Kryteria syntetyczne, tzw. kryteria stopnia trudności pracy, którym przypisywał określoną liczbę punktów obejmowały:

1. kwalifikacje i umiejętności zawodowe - 88 punktów, w tym:
   • czas kształcenia, zręczność manualna, ogólne doświadczenie zawodowe, szczególnie skomplikowana praca, zdolność reagowania,
2. odpowiedzialność i wymagania intelektualne - 43 punktów, w tym:
   • wartość przedmiotów i środków pracy, znaczenie funkcji w przebiegu pracy, organizowanie pracy zespołowej, spostrzegawczość i zdolność myślenia, spolegliwość,
3. psychologiczne warunki pracy - 28 punktów, w tym:
   • monotonia, nienormalna pozycja przy pracy, szczególnie ciężka praca, uciążliwe warunki środowiska pracy,
4. ryzyko zawodowe - 22 punktów, w tym:
   • choroby zawodowe, wypadki przy pracy, skutki przeciążenia pracą.

Wyżej wymienione kryteria dotyczą pierwotnej wersji metody oraz wartościowania pracy robotników fizycznych. Z biegiem lat CH.Bedaux udoskonalił swoją metodę, tak aby można ją było też wykorzystać w sposób uniwersalny - do wartościowania pracy kadr biurowych i kierowniczych. Wymagało to dodania dwóch następujących kryteriów:

1. Właściwości umysłowe (duchowe) - 57 punktów, w tym:
   • wygląd zewnętrzny i dar wymowy, pamięć, biegłość w liczeniu, pomysłowość, zmysł estetyczny,
2. Właściwości moralne - 95 punktów, w tym:
   • umiejętność pracy zespołowej, przedsiębiorczość, autorytet, poczucie odpowiedzialności.

Krytyka metody Bedaux i jej wpływ na popularność systemu

Metoda Bedaux była poddana krytyce ze względu na to, że nie uwzględniała indywidualnych umiejętności i zdolności pracowników. Krytycy argumentowali, że skupianie się wyłącznie na mierzeniu czasu pracy i efektywności może prowadzić do nierówności i niesprawiedliwości w podziale pracy. W rezultacie, system Bedaux stracił na popularności w późniejszych latach i został zastąpiony przez nowe, bardziej zaawansowane systemy zarządzania, które uwzględniały bardziej kompleksowe aspekty pracy, takie jak umiejętności i zaangażowanie pracowników.

Dziedzictwo i znaczenie systemu Bedaux

System Bedaux miał duże znaczenie dla efektywności pracy i kontroli produkcji w przemyśle. Jego wpływ nie ograniczał się jednak tylko do tego obszaru. Bedaux był pionierem w zakresie stosowania metody czasu i ruchu, która polega na analizie ruchów i czynności wykonywanych przez pracowników w celu zidentyfikowania i eliminacji nieefektywnych procesów. Bedaux również zainteresował się zastosowaniem swojego systemu poza sferą pracy, na przykład w zakresie zorganizowanego czasu wolnego i rekreacji, co miało na celu zwiększenie efektywności i jakości życia.

Mimo że system Bedaux stracił na popularności, niektóre jego elementy, takie jak analiza czasu pracy i wartościowanie pracy, są nadal wykorzystywane w nowoczesnym zarządzaniu. Te elementy są szczególnie istotne w kontekście doskonalenia procesów produkcyjnych i efektywności pracy.

System Bedaux miał wpływ na rozwój innych systemów normowania pracy, takich jak system Gantta czy metoda Taylora, które również miały na celu zwiększenie efektywności pracy i kontroli produkcji. Bedaux był również inspiracją dla dziedziny zarządzania zasobami ludzkimi, która skupia się na efektywnym wykorzystaniu i rozwijaniu potencjału pracowników w organizacji.

System Bedaux — artykuły polecane

Kryteria Bedaux — Metoda Sulzera — Charles Bedaux — Psychologia pracy — Jules Amar — Metody jugosłowiańskie — Projektowanie stanowisk pracy — Teoria zarządzania — Edwin Hauswald

Bibliografia

• Martyniak Z. (1999), Metody organizacji i zarządzania, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
• Martyniak Z. (2001), Organizacja i zarządzanie, Antykwa, Kraków-Kluczbork

Autor: Dagmara Kryszpin