Rejestracja podatnika VAT

Zgodnie z obowiązującą ustawą (z dnia 11.03.2004 roku) podatek VAT obejmuje:

• odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
• eksport towarów
• import towarów
• wewnątrzwspólnotowe (kraje UE) nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju
• wewnątrzwspólnotową dostawę towarów

TL;DR

Artykuł omawia podatek VAT, podatników VAT, zwolnienia z podatku, rejestrację, wykreślenie z rejestru, deklaracje podatkowe oraz wprowadzenie Jednolitego Pliku Kontrolnego (JPK_VAT). Podatnikami VAT są osoby prawne, organy administracji publicznej i osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Zwolnienia od podatku nie obejmują m.in. wyrobów z metali szlachetnych, usług prawniczych i jubilerskich. Rejestrację podatnika VAT można dokonać na druku VAT-R, a wymagane dokumenty to m.in. numer NIP i REGON oraz potwierdzenie umowy z bankiem. Podmioty zobowiązane do złożenia deklaracji VAT muszą to robić w terminach określonych w artykule. Od stycznia 2018 roku przedsiębiorcy będą musieli wysyłać co miesiąc JPK_VAT, co ułatwi weryfikację danych podatkowych.

Podatnicy podatku VAT

Podatnikami podatku VAT są:

• osoby prawne
• organy administracji publicznej i urzędy administracji publicznej w momencie, gdy realizują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych
• osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności
• osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podmioty mające siedzibę za granica lub dokonujące wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów
• osoby fizyczne prowadzące tylko i wyłącznie gospodarstwa rybackie, leśne lub rolne. Osoby te nie mogą korzystać ze zwolnień zawartych w artykule 43 ust. 1 pkt 3. W momencie gdy gospodarstwo prowadzone jest przez kilka osób, wówczas obowiązek zgłoszenia przypada wyłącznie na jedną z nich.

Zwolnienia z podatku VAT

Ze zwolnień od podatku VAT nie mogą skorzystać (niezależnie od wartości sprzedaży) podatnicy dokonujący dostaw:

• wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali
• towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem wyszczególnionych w art. 113 ust. 13 pkt. 1 b ustawy
• nowych środków transportu
• terenów budowlanych oraz przeznaczonych pod zabudowę
• podatnicy świadczący usługi prawnicze
• usługi w zakresie doradztwa
• usługi jubilerskie
• podatnicy, którzy nie mają siedziby na terytorium Rzeczpospolitej Polski

Podmioty zobowiązane do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego VAT

• podatnicy, u których wartość sprzedaży opodatkowanej przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 200.000 zł (do wartości sprzedaży nie zalicza się kwoty podatku)
• podatnicy rozpoczynający wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu w trakcie roku podatkowego, jeżeli przewidywana przez podatnika wartość sprzedaży przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży równowartość 200.000 zł
• podatnicy, którzy utracili prawo do zwolnienia od podatku VAT (tzn. przekroczyli ww. wartość sprzedaży)
• podatnicy, którzy nie mogą skorzystać ze zwolnienia od podatku VAT
• podatnicy, którzy zrezygnowali z tego zwolnienia (tzn. chcą dobrowolnie stać się podatnikami rozliczającymi podatek VAT)
• podatnicy, którzy dokonali niektórych transakcji polegających na dostawach lub nabyciach towarów i usług, w sytuacji gdy kontrahentami są podmioty z krajów Wspólnoty Europejskiej.

W wyjątkowych sytuacjach podmiot może stać się podatnikiem VAT, bez wyrażania takiej woli. Podmiot ten obowiązany jest do rozliczenia podatku z budżetem.

Kiedy podmiot niezarejestrowany staje się podatnikiem VAT

W momencie, gdy podmiot niezarejestrowany, zwolniony od podatku lub wykonujący wyłącznie czynności zwolnione od podatku rozpocznie sprzedaż opodatkowaną, utraci zwolnienia od podatku lub zrezygnuje z tego zwolnienia, powinien natychmiast dokonać zgłoszenia rejestracyjnego. Podatnicy będąc zarejestrowani jako podatnicy VAT korzystający ze zwolnienia muszą dokonać aktualizacji tego zgłoszenia w terminach:

• przed dniem dokonania pierwszej sprzedaży towaru lub usługi innej niż zwolnione od podatku
• przed dniem, w którym podatnik traci prawo do zwolnienia, w przypadku utraty tego prawa
• przed początkiem miesiąca, w którym podatnik rezygnuje ze zwolnienia, w przypadku rezygnacji z tego zwolnienia
• przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegające opodatkowaniu, w przypadku rezygnacji ze zwolnienia

Rejestracja podatnika VAT

Zgłoszenie rejestracyjne podatnika VAT w zakresie podatku od towarów i usług dokonuje się na druku VAT-R.

Wymagane dokumenty:

1. potwierdzenie nadania numeru identyfikacyjnego NIP (w przypadku osób fizycznych należy zaktualizować zgłoszenie identyfikacyjne)
2. potwierdzenie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, Krajowego Rejestru Sądowego lub innego rejestru
3. potwierdzenie nadania numeru identyfikacyjnego REGON
4. dokument potwierdzający uprawnienie do korzystania z lokalu lub nieruchomości
5. potwierdzenie umowy z bankiem dotyczącej prowadzenia rachunku bankowego na który będzie dokonywany zwrot podatku
6. potwierdzenie umowy, statutu lub innego dokumentu dotyczącego powstania podmiotu
7. pełnomocnictwo jeżeli zgłoszenie będzie dokonywane przez pełnomocnika
8. postanowienie z sądu jeżeli zgłoszenie będzie dokonywane przez kuratora sądowego

W sytuacji zmiany danych znajdujących się w zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R, podmiot zobowiązany jest dokonać aktualizacji danych w terminie 7 dni od dnia, w którym dana sytuacja zaistniała. Rejestracja przedsiębiorcy dla celów VAT jest bezpłatna, jednak przedsiębiorca, który wystąpi z wnioskiem o wydanie potwierdzenia rejestracji, podmiot zobowiązany jest wnieść opłatę skarbową w wysokości 170 zł.

Na wniosek samego podatnika lub innej osoby, która posiada interes prawny, naczelnik urzędu skarbowego obowiązany jest wydać potwierdzenie, czy dany podmiot jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny czy zwolniony.

Wykreślenie z rejestru

W momencie, gdy zarejestrowany podatnik przestał wykonywać czynności podlegające opodatkowaniu, obowiązany jest zgłosić zaprzestanie działalności do naczelnika urzędu skarbowego, który po uzyskaniu zgłoszenia wykreśla danego podatnika z rejestru. Podmiot może zostać skreślony bez wcześniejszego zawiadomienia, gdy w wyniku trwających czynności administracyjnych okaże się, że podatnik nie istnieje lub nie ma możliwości skontaktowania się z nim lub też z jego pełnomocnikiem. Naczelnik może również odmówić rejestracji bez konieczności informowania ubiegającego się o wpis do rejestru w momencie, gdy podmiot nie stawi się na jego wezwanie. Zgłoszenie o zaprzestaniu działalności w wyniku śmierci podatnika zobowiązany jest zgłosić jego następca prawny.

Kto ryzykuje wykreślenie z listy podatników VAT

• Podmioty, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej na okres co najmniej 6 kolejnych miesięcy
• Podmioty obowiązane do złożenia deklaracji VAT (VAT-7, VAT-7K), których nie złożyły za 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały
• Podmioty, które składały przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały deklaracje VAT, w których nie wykazały sprzedaży oraz nabycia towarów lub usług z kwotami podatku do odliczenia
• Podmioty, które wystawiały faktury lub faktury korygujące dokumentujące czynności, które nie zostały faktycznie dokonane (tzw. "puste" faktury)
• Podmioty, które prowadząc działalność gospodarczą wiedziały lub miały uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że uczestniczą w procederze oszustwa lub nadużycia podatkowego, mającego na celu osiągnięcie nienależnych korzyści majątkowych kosztem budżetu państwa.

Podatnicy VAT UE

Podatnicy zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni są zobowiązani przed dniem dokonania pierwszej wewnątrzwspólnotowej dostawy lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru lub usług zawiadomić urząd skarbowy w zgłoszeniu rejestracyjnym o zamiarze wykonywania tych czynności. Urząd rejestruje taki podmiot jako podatnika VAT UE. Podatnik VAT UE posługuje się w wewnątrzwspólnotowej wymianie handlowej numerem identyfikacji podatkowej poprzedzonym kodem PL. W przypadku zaprzestania przez zarejestrowany podmiot wykonywania czynności, podmiot ten jest zobowiązany zgłosić ten fakt na piśmie przez aktualizacje zgłoszenia rejestracyjnego w terminie 15 dni licząc od dnia zaistnienia tej okoliczności. Na tej podstawie zostaje wykreślony z rejestru podatnika VAT UE. Jeżeli podmiot nie złoży deklaracji podatkowej za 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały, zostaje z urzędu wykreślony z rejestru i o tym powiadomiony. Biuro wymiany informacji o podatku VAT lub naczelnik urzędu skarbowego potwierdza zidentyfikowanie podatnika jako podatnika VAT UE na wniosek samego podatnika lub osoby trzeciej posiadającej interes prawny.

Deklaracje podatkowe

Podatnicy będący podatnikami VAT obowiązani są składać deklaracje podatkowe do urzędu skarbowego za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po okresie ewidencyjnym. Deklaracje należy składać za każdy miesiąc. Mali podatnicy wybierający metodę kasową, składają obowiązani są do złożenia deklaracji kwartalnej do urzędu skarbowego w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po kwartale.

Ważne! Od stycznia 2018 roku każdy przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT (niezależnie czy jest to jednoosobowa działalność gospodarcza, mikro-firma czy mały, średni lub duży przedsiębiorca), będzie obowiązany wysyłać co miesiąc JPK_VAT.

Co to jest JPK_VAT?

Jednolity Plik Kontrolny stanowi duże ułatwienie dla organów podatkowych, ponieważ pozwala on na zautomatyzowanie weryfikacji danych podatkowych, jak również na ujednolicenie i szybsze przeprowadzanie czynności kontrolnych i sprawdzających. JPK pozwala na bardziej efektywne zarządzanie zespołami realizującymi czynności kontrolne. Dodatkowym atutem Jednolitych Plików Kontrolnych jest również ułatwienie przedsiębiorcom przeprowadzanie wewnętrznych audytów w celu wykrywania nieprawidłowości w księgach. Pozwoli to na stałe kontrolowanie sytuacji przedsiębiorstwa pod względem zgodności w dokumentacji. Dla przedsiębiorców kolejnym z udogodnień wprowadzenia Jednolitych Plików Kontrolnych jest to, że wszelkie kontrole skarbowe będą przeprowadzane zdalnie, a nie jak dotąd w siedzibie firmie. W przypadku pozytywnej weryfikacji wyniku kontroli przez urząd ingerencja organów podatkowych byłaby zerowa.

Rejestracja podatnika VAT — artykuły polecane

Podatnik vat czynny — Podatek VAT — VAT 7 — Księga przychodów i rozchodów — Certyfikat rezydencji — VAT UE — Płatnik vat — Kasy fiskalne — Prawa przedsiębiorców

Bibliografia

• Bartosiewicz A. (2017), VAT. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa
• Gazeta Prawna (2016), Podatki 2017 cz.1 VAT 2017, Infor, Warszawa
• Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535
• Zalewski Ł. (2017), Odliczenia VAT. Bez skanów i zrzutów się nie obędzie, Instytut Studiów Podatkowych, Dziennik Gazeta Prawna
• Zubrzycki J. (2017), Leksykon VAT, Oficyna Wydawnicza Unimex, Wrocław

Autor: Bartłomiej Kolbusz, Arkadiusz Pamuła

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.