Restrukturyzacja

Restrukturyzacja to systemowa przebudowa, modernizacja lub uwspółcześnienie struktury organizacyjnej i zasad funkcjonowania przedsiębiorstw i innych obiektów badań ekonomicznych". (R.Borowiecki 2014, s. 17). Rekonstrukcja struktury, która polega na zmianie celów działania przedsiębiorstwa, modernizacji jego potencjału oraz przyjęciu nowego przedmiotu działań, co ma się przyczynić do polepszenia pozycji na rynku oraz poprawy efektywności funkcjonowania i rozwoju". (R.Borowiecki 2014, s. 17). To zmiana koncepcji i praktycznych rozwiązań funkcjonowania przedsiębiorstwa, aby uzyskało ono dobrą pozycję wyjściową w rywalizacji z innymi podmiotami na rynku krajowym i międzynarodowym". (R.Borowiecki 2014, s. 18). Restrukturyzacja przedsiębiorstwa - złożony agregat pojęciowy opisujący wszelkiego rodzaju zmiany strukturalne w przedsiębiorstwie. Może dotyczyć struktury majątkowej, kapitałowej, organizacyjnej, zarządzania, zatrudnienia, produkcyjno-asortymentowej, rynków zaopatrzenia i zbytu, techniczno-technologicznej itd. W tym rozumieniu restrukturyzacja jawi się jako odpowiednik stosowanego szeroko w odniesieniu do zmian stricte organizacyjnych pojęcia "reorganizacja"". (R.Borowiecki 2014, s. 17)

Przyczyny restrukturyzacji

Przyczyny restrukturyzacji możemy podzielić na:

• Zewnętrzne (dotyczące otoczenia organizacji) - globalny kryzys finansowy, rosnąca konkurencja międzynarodowa, zmiany technologiczne, zmiany w prawodawstwie gospodarczym, systemie podatkowym, wprowadzenie nowych rozwiązań w dziedzinie usług finansowych.
• Wewnętrzne (dotyczące procesów zachodzących w firmie) - wady systemu planowania i kontroli, nadmierna dywersyfikacja, pozbawienie właścicieli bezpośredniej kontroli nad działalnością przedsiębiorstwa.

Działania restrukturyzacyjne są najczęściej wywołane kryzysową sytuacją wewnętrzną przedsiębiorstwa lub zmianami zachodzącymi w jego otoczeniu. Celowa przebudowa infrastruktury, sposobu zarządzania lub struktury zatrudnienia ma za zadanie unowocześnić bądź usprawnić produkcję i dostosować działalność przedsiębiorstwa do wymogów otoczenia. Przyczyny wprowadzania restrukturyzacji tkwią we współwystępowaniu napięć i słabości w systemie zarządzania.

Cele restrukturyzacji

Proces restrukturyzacji ma do spełnienia podstawowe cele: wprowadzenie przedsiębiorstwa na tor rozwoju zbliżony do kierunku zmian, które zachodzą w jego otoczeniu, a także przystosowanie działalności do efektywnego funkcjonowania w nowych warunkach. Celami restrukturyzacji w dłuższej perspektywie są:

• zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstwa i jego produktów przez zbudowanie przewagi konkurencyjnej w odniesieniu do wybranych elementów jego funkcjonowania
• doprowadzenie do wyników gospodarczych, zwłaszcza do ograniczenia kosztów i wypracowania zysku na poziomie pozwalającym na rozwój przedsiębiorstwa
• zwiększenie wartości rynkowej przedsiębiorstwa, poszerzając krąg potencjalnych inwestorów zainteresowanych udziałem w jego dalszym rozwoju.

Korzyści związane z restrukturyzacją są liczne. Przede wszystkim, umożliwia ona przetrwanie przedsiębiorstwa w trudnych warunkach rynkowych poprzez dostosowanie do nowych trendów i potrzeb klientów. Restrukturyzacja może także pozwolić na zwiększenie konkurencyjności poprzez redukcję kosztów i optymalizację procesów biznesowych. Dodatkowo, restrukturyzacja może przyczynić się do poprawy relacji z inwestorami i zwiększenia zaufania rynku.

Zadania restrukturyzacji

Do kluczowych zadań restrukturyzacji zaliczamy:

• stworzenie podstaw konkurencyjności przedsiębiorstwa i jego produktów
• doprowadzenie do trwałej poprawy wyników gospodarczych
• zwiększenie wartości rynkowej przedsiębiorstwa.

Proces restrukturyzacji

Proces restrukturyzacji to ciągły i niejednorodny proces o charakterze naprawczym, a także rozwojowym. Nie jest celem samym w sobie, lecz środkiem do celu, jakim jest wzrost konkurencyjności przedsiębiorstwa oraz wzrost wartości rynkowej. Proces ten wymaga nowego spojrzenia na przedsiębiorstwo z punktu widzenia uwarunkowań jego rozwoju. Jest ukierunkowany na reorientację celów przedsiębiorstwa i dostosowanie do nich jego ekonomiki, organizacji, zarządzania i polityki personalnej. Prowadzony jest na wielu płaszczyznach i w różnych dziedzinach działalności przedsiębiorstwa równolegle, w różnym tempie, wykorzystując wiele metod zarządzania.

Restrukturyzacja a strategia

Zależności między strategią przedsiębiorstwa a restrukturyzacją warto przeanalizować zwracając uwagę na cztery aspekty:

1. istoty - strategia rozwoju dotyczy całego przedsiębiorstwa, a restrukturyzacja - wybranego obszaru jego działalności
2. reguł - wytyczne strategiczne mają charakter obligatoryjny w stosunku do działań restrukturyzacyjnych (zależność odwrotna jest bardziej złożona)
3. treści - elementy strategiczne mogą powstać poza programem restrukturyzacji, natomiast działania restrukturyzacyjne są zwykle podporządkowane szerszej koncepcji ratowania lub rozwoju przedsiębiorstwa
4. narzędzi - program restrukturyzacji jest jednym z instrumentów realizacji strategii (w pewnych sytuacjach może ją zdominować lub zastąpić).

Wyzwania i ryzyka restrukturyzacji

Restrukturyzacja jest procesem skomplikowanym i wiąże się z pewnymi wyzwaniami i ryzykami. Jednym z głównych wyzwań jest opór ze strony pracowników, którzy mogą obawiać się utraty pracy lub zmian w warunkach zatrudnienia. Ważne jest, aby skutecznie komunikować się z pracownikami i zapewnić im wsparcie w procesie restrukturyzacji.

Ryzyka związane z restrukturyzacją mogą obejmować utratę klientów, pogorszenie relacji z dostawcami lub inwestorami oraz negatywny wpływ na wizerunek przedsiębiorstwa. Ważne jest, aby odpowiednio zarządzać tymi ryzykami i podejmować działania mające na celu minimalizację ich skutków.

Najlepsze praktyki i wskazówki dotyczące skutecznej restrukturyzacji

Przykłady skutecznej restrukturyzacji pokazują, że istnieje kilka kluczowych czynników sukcesu. Przede wszystkim, ważne jest, aby restrukturyzacja była odpowiednio zaplanowana i przeprowadzana w sposób systematyczny. Należy również zaangażować wszystkie zainteresowane strony, w tym zarząd, pracowników, dostawców i inwestorów.

Komunikacja jest również kluczowym elementem skutecznej restrukturyzacji. Ważne jest, aby jasno i otwarcie komunikować cele i korzyści restrukturyzacji zarówno wewnętrznie, jak i na zewnątrz przedsiębiorstwa. Ponadto, ważne jest, aby zapewnić wsparcie i szkolenia dla pracowników, którzy muszą się dostosować do zmian.

Restrukturyzacja — artykuły polecane

Rodzaje restrukturyzacji — Rozwój przez restrukturyzację — Strategie funkcjonalne — Strategia biznesowa — Funkcje planowania strategicznego — Koncepcje zarządzania — Otwarte innowacje — Strategia projakościowa - zasady formułowania — Absorpcja

Bibliografia

• Bitkowska A. (red.) (2010), Procesy restrukturyzacji warunkiem poprawy konkurencyjności przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa
• Borowiecki R., Jaki A. (2014), Restrukturyzacja w obliczu wyzwań gospodarki globalnej, Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków
• Borowiecki R. (red.) (2014), Zarządzanie restrukturyzacją przedsiębiorstw i gospodarki. Uwarunkowania - Procesy - Efekty, Fundacja Ekonomicznego Uniwersytetu w Krakowie, Kraków
• Grynchyshyn J. (2015), Restrukturyzacja jako narzędzie zarządzania antykryzysowego przedsiębiorstw, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-humanistycznego w Siedlcach nr 106
• Porada-Rochoń M. (red.) (2009), Restrukturyzacja przedsiębiorstw w procesie adaptacji do współczesnego otoczenia, Difin, Warszawa
• Rojek T. (2016), Wykorzystanie narzędzi restrukturyzacji w procesie zarządzania efektywnością przedsiębiorstwa, Studia Oeconomica Posnaniensia 4.2

Autor: Dominika Gołąb