Klasyfikacja zawodów

Klasyfikacja zawodów - jest usystematyzowanym zbiorem zawodów i specjalności występujących na rynku pracy. Klasyfikacja określa nazwy zawodów i specjalności oraz ich kody (symbole cyfrowe). (M. Gruza, 2014 s. 5) Minister Pracy i Polityki Społecznej w 2014 roku wydał rozporządzenie w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. 2014 poz. 1145).

Klasyfikacja zawodów a rynek pracy

Klasyfikacja zawodów jest istotnym narzędziem w pośrednictwie pracy oraz w doradztwie zawodowym. Dzięki klasyfikacji zawodów możliwe jest przeprowadzanie analiz, badań statystycznych i prognoz dotyczących rynku pracy, zatrudnienia oraz bezrobocia. Dane te wykorzystywane są do "określania polityki przeciwdziałania bezrobociu oraz polityki kształcenia i szkolenia zawodowego młodzieży i dorosłych". (M. Gruza, 2014 s. 5)

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. klasyfikacja jest stosowana w zakresie:

• pośrednictwa pracy oraz doradztwa zawodowego;
• szkolenia zawodowego;
• gromadzenia danych do określania polityki zatrudnienia i kształcenia ustawicznego;
• prowadzenia badań, analiz, prognoz i innych opracowań dotyczących rynku pracy.

Źródło: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, 2014, s. 1

Cele i funkcje klasyfikacji zawodów

Główne cele klasyfikacji zawodów to między innymi:

• aktualizacja struktury zawodów oraz specjalności na rynku pracy,
• ujednolicenie nazewnictwa,
• przeprowadzanie analiz, badań statystycznych i prognoz dotyczących zatrudnienia oraz bezrobocia,
• prowadzenie badań oraz prognoz dotyczących rynku pracy.

Międzynarodowy Standard Klasyfikacji Zawodów ISCO

Zasady grupowania zawodów oparte są o Międzynarodowy Standard Klasyfikacji Zawodów ISCO pozwalają na porównanie i wymianę danych statystycznych na poziomie międzynarodowym oraz na prowadzenie pośrednictwa pracy oraz doradztwa zawodowego. Zawody pogrupowane są zarówno według poziomów kompetencji jak i poziomów kształcenia.:

• pierwszy poziom kompetencji - odpowiada wykształceniu uzyskanemu w szkole podstawowej,
• drugi poziom kompetencji - odpowiada wykształceniu uzyskanemu w liceum ogólnokształcącym, liceum profilowanym oraz zasadniczej szkole zawodowej,
• trzeci poziom kompetencji - odpowiada wykształceniu uzyskanemu w technikum, szkole artystycznej (np. muzycznej, plastycznej, baletowej), szkole pomaturalnej oraz szkole policealnej;
• czwarty poziom kompetencji - odpowiada wykształceniu wyższemu uzyskanemu na studiach I stopnia (licencjackich i inżynierskich), studiach II stopnia (magisterskich i jednolitych magisterskich), studiach podyplomowych oraz studiach III stopnia (doktoranckich). (M. Gruza, 2014 s. 10).

Jednakże na rynku pracy jest wiele pracowników, których wykształcenie formalne nie jest zgodne z wymaganiami stanowiska pracy, na jakich są oni zatrudnieni. Celem podejmowania dalszej edukacji przez grupy absolwentów jest wiara w znalezienie atrakcyjnej i dobrze płatnej pracy po jej zakończeniu. Tymczasem dane statystyczne już od przełomu XX i XXI wieku pokazują, że na rynku pracy liczą się konkretne umiejętności i kwalifikacje, dlatego zdarza się, że osoby, które ukończą tylko szkołę zawodową albo technikum są w stanie znaleźć lepiej płatną pracę, niż osoby kończące studia wyższe. Rynek pracy powoli odchodzi od maksymy "będziesz dobrze wykształcony to dostaniesz dobrze płatną pracę". Dla wielu absolwentów szkół wyższych rynek pracy okazał się brutalny, zwłaszcza dla osób które wybrały kierunki humanistyczne i społeczne.

Wykorzystanie klasyfikacji zawodów

Klasyfikacja zawodów znajduje szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach i sektorach gospodarki. Przede wszystkim jest wykorzystywana w procesie rekrutacji i selekcji pracowników. Dzięki klasyfikacji zawodów pracodawcy mogą precyzyjnie określić wymagania dotyczące konkretnej pozycji zawodowej, co ułatwia znalezienie odpowiednich kandydatów.

Klasyfikacja zawodów jest również przydatna w planowaniu rozwoju kariery zawodowej. Osoby poszukujące pracy mogą korzystać z klasyfikacji zawodów, aby dowiedzieć się, jakie umiejętności i kwalifikacje są wymagane w danym zawodzie oraz jakie są perspektywy rozwoju i możliwości awansu.

W sektorze publicznym klasyfikacja zawodów jest wykorzystywana do ustalania wynagrodzeń i warunków zatrudnienia. System wynagradzania jest często oparty na hierarchii zawodowej, gdzie poszczególne poziomy mają przypisane określone klasy zawodowe. Klasyfikacja zawodów umożliwia też monitorowanie rynku pracy i analizowanie tendencji związanych z konkretnymi zawodami.

Klasyfikacja zawodów jest również istotna dla badań naukowych i analiz ekonomicznych. Dzięki niej możliwe jest porównywanie danych dotyczących różnych zawodów na skalę krajową i międzynarodową. Klasyfikacja zawodów stanowi podstawę dla statystyk związanych z rynkiem pracy, takich jak stopa bezrobocia, poziom wynagrodzeń czy struktura zatrudnienia.

Cele klasyfikacji zawodów

Aktualizacja struktury zawodów

Jednym z głównych celów klasyfikacji zawodów jest aktualizacja struktury zawodów. W miarę rozwoju gospodarki i postępu technologicznego, pojawiają się nowe zawody, które nie są uwzględnione w istniejących klasyfikacjach. Dlatego ważne jest, aby systematycznie aktualizować i dostosowywać klasyfikację zawodów do zmieniających się warunków i potrzeb rynku pracy.

Aktualizacja struktury zawodów ma na celu uwzględnienie nowych zawodów, które powstają w wyniku rozwoju nowych technologii, zmian w strukturze gospodarki oraz zmieniających się preferencji i potrzeb społecznych. Klasyfikacja zawodów powinna być elastyczna i umożliwiać dodawanie nowych zawodów, które nie były znane w momencie jej opracowania.

Dodatkowo, aktualizacja struktury zawodów umożliwia również usunięcie zawodów, które przestają istnieć lub są coraz mniej popularne. Dzięki temu można skupić się na aktualnych i istotnych zawodach, które są potrzebne na rynku pracy.

Ujednolicenie nazewnictwa

Kolejnym celem klasyfikacji zawodów jest ujednolicenie nazewnictwa. W różnych branżach i regionach często stosowane są różne nazwy dla tego samego zawodu, co może prowadzić do nieporozumień i utrudniać porównywanie danych dotyczących zatrudnienia i bezrobocia.

Dlatego klasyfikacja zawodów powinna uwzględniać standardowe nazwy dla poszczególnych zawodów, które będą powszechnie stosowane. Ujednolicenie nazewnictwa ułatwia analizę danych dotyczących zatrudnienia, umożliwia porównywanie statystyk między różnymi regionami i branżami, oraz ułatwia pracę badawczą związana z rynkiem pracy.

Analiza zatrudnienia i bezrobocia

Klasyfikacja zawodów umożliwia przeprowadzenie szczegółowej analizy zatrudnienia i bezrobocia. Dzięki dokładnej klasyfikacji zawodów można zbierać dane dotyczące liczby osób zatrudnionych w poszczególnych zawodach, ich charakterystyki demograficzne, poziom wynagrodzeń oraz wiele innych informacji istotnych dla analizy rynku pracy.

Analiza zatrudnienia i bezrobocia pozwala na identyfikację trendów na rynku pracy, prognozowanie zmian w strukturze zatrudnienia, oraz podejmowanie decyzji dotyczących polityki rynku pracy. Dzięki klasyfikacji zawodów można monitorować zmiany w zatrudnieniu i bezrobociu na poziomie zawodowym, co umożliwia skuteczniejsze planowanie działań mających na celu redukcję bezrobocia i poprawę sytuacji na rynku pracy.

Badanie rynku pracy

Klasyfikacja zawodów jest również niezbędna podczas przeprowadzania badań rynku pracy. Badanie rynku pracy polega na analizie popytu i podaży pracy, identyfikacji trendów rozwojowych, a także ocenie potrzeb i oczekiwań pracodawców oraz pracowników.

Dzięki klasyfikacji zawodów można ustalić, które zawody są najbardziej poszukiwane przez pracodawców, jakie umiejętności i kwalifikacje są wymagane, oraz jakie są perspektywy rozwoju zawodowego w poszczególnych branżach. Badanie rynku pracy pozwala na lepsze dopasowanie oferty i popytu pracy, co przekłada się na większą efektywność i konkurencyjność gospodarki.

Wnioski z badań rynku pracy mogą być wykorzystane do opracowania strategii rozwoju gospodarczego, polityki zatrudnienia oraz planowania edukacyjnego. Klasyfikacja zawodów jest niezbędnym narzędziem do skutecznego badania rynku pracy i podejmowania odpowiednich decyzji na podstawie zebranych danych.

Międzynarodowy Standard Klasyfikacji Zawodów (ISCO)

Porównywanie i wymiana danych statystycznych

ISCO umożliwia porównywanie danych statystycznych dotyczących zawodów pomiędzy różnymi krajami i regionami. Dzięki temu możliwe jest analizowanie trendów na rynku pracy na poziomie globalnym. Klasyfikacja ta opiera się na hierarchicznej strukturze, która pozwala na grupowanie zawodów w różne kategorie i podkategorie.

Przykładowo, jeśli chcemy porównać dane dotyczące nauczycieli w różnych krajach, można skorzystać z klasyfikacji ISCO, aby zidentyfikować, które zawody są związane z nauczaniem w poszczególnych krajach. Dzięki temu można porównać liczbę nauczycieli w różnych krajach i analizować, jakie są różnice w strukturze zatrudnienia w sektorze edukacyjnym.

Wymiana danych statystycznych jest kluczowa dla organizacji zajmujących się badaniami rynku pracy i polityką społeczną. Dzięki ISCO można porównywać trendy zatrudnienia w różnych regionach, identyfikować wzorce i problemy, a także robić prognozowanie na podstawie danych historycznych. Jest to niezwykle cenne narzędzie dla instytucji takich jak Międzynarodowa Organizacja Pracy (ILO), które zajmują się monitorowaniem rynku pracy na poziomie globalnym.

Rola ISCO w analizie międzynarodowej

Międzynarodowy Standard Klasyfikacji Zawodów odgrywa kluczową rolę w analizie międzynarodowej. Dzięki temu narzędziu możliwe jest porównywanie i analizowanie danych dotyczących rynku pracy na poziomie globalnym. Klasyfikacja ISCO dostarcza spójne i porównywalne dane, które są niezbędne do zrozumienia różnic i podobieństw pomiędzy poszczególnymi krajami i regionami.

Analiza międzynarodowa oparta na ISCO pozwala na identyfikację trendów zatrudnienia na poziomie globalnym. Można analizować, jak zmieniają się struktury zatrudnienia w różnych sektorach gospodarki, jakie są różnice w wynagrodzeniach pomiędzy krajami, czy też jakie zawody są najbardziej perspektywiczne w kontekście rozwoju gospodarczego.

Ponadto, ISCO jest również istotne dla polityki społecznej i planowania zasobów ludzkich. Na podstawie danych dotyczących struktury zatrudnienia i potrzeb rynku pracy można podejmować decyzje dotyczące szkoleń zawodowych, rekrutacji pracowników czy też planowania przyszłych inwestycji.

Klasyfikacja zawodów w planowaniu rozwoju zawodowego i szkoleniach

Identyfikacja kluczowych umiejętności i kwalifikacji

Klasyfikacja zawodów odgrywa kluczową rolę w planowaniu rozwoju zawodowego i szkoleniach. Pozwala ona na identyfikację kluczowych umiejętności i kwalifikacji wymaganych w poszczególnych zawodach. Dzięki temu możliwe jest skuteczne określenie celów rozwoju zawodowego oraz odpowiednie dostosowanie programów szkoleniowych.

W ramach klasyfikacji zawodów można uwzględnić różne czynniki, takie jak poziom wykształcenia, doświadczenie zawodowe, specjalistyczne umiejętności czy też obszary zainteresowań. Kluczowe jest jednak identyfikowanie umiejętności i kwalifikacji, które są niezbędne do wykonywania danego zawodu na wysokim poziomie.

Proces identyfikacji kluczowych umiejętności i kwalifikacji może być prowadzony na różne sposoby. Jednym z nich jest analiza rynku pracy, która pozwala na zidentyfikowanie wymagań pracodawców wobec kandydatów na określone stanowisko. Ponadto, można przeprowadzić badania ankietowe wśród pracowników danej branży, aby poznać ich zdanie na temat najważniejszych umiejętności potrzebnych do wykonywania zawodu.

Ważnym aspektem identyfikacji kluczowych umiejętności i kwalifikacji jest również współpraca z pracodawcami i ekspertami z danej branży. To oni posiadają szczegółową wiedzę na temat wymagań zawodowych i mogą wskazać na najbardziej istotne umiejętności, które powinny być rozwijane w ramach szkoleń.

Dostosowanie programów szkoleniowych do potrzeb zawodowych

Po zidentyfikowaniu kluczowych umiejętności i kwalifikacji, należy odpowiednio dostosować programy szkoleniowe, aby spełniały potrzeby zawodowe. W ramach planowania rozwoju zawodowego ważne jest, aby programy szkoleniowe były kompleksowe i adekwatne do wymagań zawodowych.

Programy szkoleniowe powinny obejmować zarówno teoretyczną wiedzę, jak i praktyczne umiejętności. Kluczowe jest zapewnienie uczestnikom szkoleń możliwości zdobycia praktycznego doświadczenia, które pozwoli im efektywnie wykorzystać nabyte umiejętności w praktyce zawodowej.

Ważnym elementem dostosowania programów szkoleniowych jest również uwzględnienie zmian na rynku pracy oraz nowych trendów w danej branży. Wiedza i umiejętności, które były istotne kilka lat temu, mogą już nie być tak ważne obecnie. Dlatego też programy szkoleniowe powinny być aktualizowane regularnie, aby odzwierciedlały obecne potrzeby zawodowe.

Ponadto, warto również uwzględnić indywidualne potrzeby uczestników szkoleń. Niektórzy mogą potrzebować bardziej zaawansowanych szkoleń, podczas gdy inni mogą być na początkowym etapie swojej kariery zawodowej. Dlatego też programy szkoleniowe powinny być elastyczne i dostosowane do różnych poziomów umiejętności i doświadczenia.

Klasyfikacja zawodów — artykuły polecane

Szkoła zawodowa — Kwestionariusz badania satysfakcji pracowników (ankieta) — Klasyfikacja zawodów i specjalności — Proste narzędzia analizy dokumentów kandydatów — Kody zawodów — Wykształcenie — Test predyspozycji zawodowych — International Project Management Association Polska — Kurs zawodowy

Bibliografia

• Baraniak B. (2015), Edukacja zawodowa w kreowaniu zmian szkolnictwa ponadgimnazjalnego i wyższego, zorientowanych na rynek pracy, Forum Pedagogiczne, nr 1, s. 71-87
• Gruza M. (2014), Klasyfikacja zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy. Tworzenie i stosowanie, Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Departamentu Rynku Pracy, Warszawa
• Nowak J. (2017), Kształtowanie zawodowe w Polsce w świetle 5 obowiązujących aktów prawnych, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie, z. 112
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania Dz. U. 2014 poz. 1145
• Strawiński P. (2016), Zmiany struktury zatrudnienia kobiet w Polsce w latach 2000-2013, Gospodarka narodowa, nr 281

Autor: Aleksandra Skrzypek