Szkoła branżowa

Szkoła branżowa (d. szkoła zawodowa) jest to szkoła ponadpodstawowa realizująca program ogólny kształcenia oraz jednocześnie kształcenia zawodowego. Program ten określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół z późniejszymi zmianami . Po zakończeniu edukacji absolwent otrzymuje jedynie świadectwo ogólne, natomiast kwalifikacje zawodowe może uzyskać zdając egzamin zawodowy zawodowy prowadzony przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. Egzamin ten ma dwie formy teoretyczną oraz praktyczną.

Grupy zawodów

Szkoły zawodowe oferują bogaty wachlarz grup zawodów, są to m.in.zawody:

• budowlane
• dotyczące instalacji sanitarnych, sieci zewnętrznych oraz instalacji przemysłowych
• związane z kształtowaniem środowiska
• elektryczno-elektroniczno-teleinformatyczne
• hutniczo-odlewniczych
• mechaniczne
• spożywcze
• górnicze oraz wydobywcze
• gastronomiczne
• fryzjersko-kosmetyczne
• zawiązane z ochroną zdrowia
• turystyczno-hotelarskie

Dualny system kształcenia

System dualny kształcenia, stosowany w szkołach zawodowych, opiera się na zasadzie równoczesnego kształcenia teoretycznego i praktycznego. W ramach tego systemu, uczniowie zdobywają wiedzę teoretyczną w szkole zawodowej. Program nauczania obejmuje zarówno przedmioty ogólne, jak matematykę czy język polski, jak i przedmioty zawodowe, związane bezpośrednio z danym zawodem. Dzięki temu uczniowie otrzymują kompleksową edukację, która przygotowuje ich do wykonywania konkretnych zawodów.

W ramach systemu dualnego kształcenia, uczniowie mają możliwość zdobywania praktycznego doświadczenia zawodowego poprzez odbywanie staży lub praktyk w zakładach pracy. Ta część edukacji odbywa się poza szkołą zawodową, w realnym środowisku pracy. Uczniowie mają okazję poznać specyfikę danego zawodu, obserwować i uczestniczyć w codziennych czynnościach wykonywanych przez pracowników. Dzięki temu mogą lepiej zrozumieć, jakie umiejętności i wiedza są wymagane w praktyce i jak wygląda rzeczywiste wykonywanie danego zawodu.

Zalety systemu dualnego kształcenia

Jedną z głównych zalet systemu dualnego kształcenia jest połączenie nauki teoretycznej z praktyką. Uczniowie mają możliwość nie tylko zdobywać wiedzę w klasie, ale także stosować ją w praktyce. Dzięki temu lepiej rozumieją i zapamiętują omawiane zagadnienia, a także widzą, jak teoria przekłada się na praktykę. Ta synergia między teorią a praktyką pozwala uczniom lepiej przygotować się do wykonywania konkretnych zawodów.

Kolejną zaletą systemu dualnego kształcenia jest możliwość zdobycia realnego doświadczenia zawodowego. Poprzez odbywanie praktyk w zakładach pracy, uczniowie mają okazję poznać specyfikę pracy w danym zawodzie oraz zobaczyć, jakie umiejętności są niezbędne do wykonywania konkretnych zadań. To daje im szansę lepszego przygotowania się do przyszłej pracy i zwiększa ich szanse na znalezienie zatrudnienia po ukończeniu szkoły zawodowej.

Rola zakładu pracy w systemie dualnym kształcenia

W systemie dualnego kształcenia, istotną rolę odgrywa współpraca między szkołą zawodową a przedsiębiorstwem. Szkoła zawodowa musi nawiązać kontakt z lokalnymi firmami i zakładami pracy, które są zainteresowane współpracą w ramach programu praktyk zawodowych. Dzięki tej współpracy, uczniowie mają możliwość odbywania praktyk w rzeczywistym środowisku pracy, a przedsiębiorstwa mają szansę pozyskać młodych, dobrze wykształconych pracowników w przyszłości.

Zakład pracy pełni istotną rolę w systemie dualnego kształcenia poprzez organizację praktyk zawodowych dla uczniów. Przedsiębiorstwo zapewnia miejsce praktyki, w którym uczniowie mogą zdobywać praktyczne doświadczenie zawodowe. Pracownicy zakładu pracy pełnią rolę mentorów i przewodników dla uczniów, ucząc ich praktycznych umiejętności i wprowadzając ich w środowisko pracy. Dzięki tej współpracy, uczniowie mają możliwość lepszego zrozumienia wymagań danego zawodu i zdobycia niezbędnych umiejętności.

Przyjęcie systemu dualnego kształcenia w szkołach zawodowych ma wiele zalet. Daje uczniom możliwość równoczesnego zdobywania wiedzy teoretycznej i praktycznej, co lepiej przygotowuje ich do wykonywania zawodu. Dzięki systemowi dualnemu, uczniowie mają okazję zdobyć realne doświadczenie zawodowe i lepiej zrozumieć, jak wygląda praca w danym zawodzie. Współpraca szkoły zawodowej z przedsiębiorstwem oraz organizacja praktyk zawodowych odgrywają kluczową rolę w tym systemie, umożliwiając uczniom lepsze przygotowanie się do przyszłej pracy.

Dualny system kształcenia odgrywa ważną role w krajach Unii Europejskiej np. we Szwajcarii, aż 87% uczniów oraz studentów szkól technicznych uczestniczy w takich systemie, a w Niemczech 69% .

Reformy w szkolnictwie zawodowym

Poprzedni system kształcenia ponadgimnazjalnego składał się z: trzyletniego liceum ogólnokształcącego, czteroletniego technikum, trzyletniej szkoły zawodowe, szkoły policealnej nie dłużej niż 2.5 roku oraz trzyletniej szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy. Zgodnie z reformą systemu oświaty z 2017 roku ten system został zamieniony na szkoły ponadpodstawowe (likwidacja gimnazjów). tj:

• pięcioletnie technikum
• czteroletnie liceum
• szkołę policealną
• szkoły specjalistyczne przysposabiające do pracy
• szkoły branżowe I oraz II stopnia.

Od roku szkolnego 2017/2018 rozpoczęła się rekrutacja kandydatów do pierwszej klasy trzyletniej branżowej szkoły I stopnia, która zastąpiła szkołę zawodową. Na lata szkolne 2017-2018, 2019-2020 do branżowej szkoły I stopnia będzie przeprowadzana rekrutacja absolwentów gimnazjum, a od roku szkolnego 2019/2020 rekrutacja uwzględniająca absolwentów 8-letniej szkoły podstawowej. Pierwsi absolwenci ukończyli branżową szkołę I stopnia w 2020 r., w związku z tym, uruchomienie branżowej szkoły II stopnia nastąpiło 1 września 2020 r. Pierwsza rekrutacja kandydatów została przeprowadzona na rok szkolny 2020/2021. Szkoła branżowa II stopnia jest kończona egzaminem maturalnym, w związku z tym absolwenci mają możliwość rozwijania swojej wiedzy na studiach wyższych. Możliwości tej nie mieli absolwenci szkół zawodowych .

Perspektywy zatrudnienia dla absolwentów szkół branżowych

Absolwenci szkół branżowych mają wiele korzyści w procesie rekrutacji związane z posiadaniem praktycznych umiejętności i wiedzy. Pracodawcy coraz bardziej doceniają kandydatów, którzy mają doświadczenie praktyczne i umiejętności specjalistyczne. Wiedza teoretyczna zdobyta w szkole jest ważna, ale umiejętność zastosowania jej w praktyce jest kluczowa.

Praktyczne umiejętności, takie jak obsługa specjalistycznego oprogramowania, umiejętność pracy w zespole, zdolność do rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji są bardzo poszukiwane przez pracodawców. Absolwenci szkół branżowych są często bardziej gotowi do podjęcia pracy od absolwentów szkół ogólnokształcących, ponieważ posiadają konkretne umiejętności, które można natychmiast wykorzystać w praktyce.

Preferencje pracodawców

Wiele firm preferuje zatrudnianie absolwentów szkół branżowych z uwagi na ich specjalistyczną wiedzę i umiejętności. Absolwenci szkół branżowych są często bardziej wyspecjalizowani w określonym zawodzie, co znacznie ułatwia ich adaptację do wymagań konkretnej branży.

Pracodawcy doceniają również fakt, że absolwenci szkół branżowych są bardziej zorientowani na praktykę i mają większe doświadczenie w pracy zespołowej. Wiedza zdobywana w szkole zawodowej jest często bardziej dostosowana do potrzeb rynku pracy, co czyni absolwentów bardziej pożądanymi kandydatami.

Dodatkowo, pracodawcy często oczekują, że absolwenci szkół branżowych będą bardziej samodzielni i samodyscyplinowani, ponieważ w szkole zawodowej są przyzwyczajeni do rygorystycznego harmonogramu zajęć i praktyk.

Możliwość kontynuowania nauki

Absolwenci szkół branżowych mają również możliwość kontynuowania nauki na studiach wyższych po ukończeniu swojej edukacji w szkole brażnowej II stopnia. Opcja ta daje im szansę na rozwinięcie swoich umiejętności i zdobycie dodatkowej wiedzy, co może znacząco wpłynąć na ich perspektywy zatrudnienia.

Studia wyższe dają absolwentom szkół branżowych możliwość pogłębienia wiedzy w swojej dziedzinie oraz poszerzenia swoich kompetencji. Uzyskanie stopnia naukowego może otworzyć drzwi do bardziej zaawansowanych stanowisk i większych perspektyw rozwoju zawodowego.

Warto zauważyć, że kontynuowanie nauki na studiach wyższych nie jest konieczne dla wszystkich absolwentów szkół branżowych, ale może być ważną opcją dla tych, którzy chcą poszerzyć swoje horyzonty zawodowe i osiągnąć wyższy poziom kwalifikacji.

Dodatkowe możliwości rozwoju uczniów

Programy wymiany międzynarodowej i praktyki zagraniczne

Jednym z najważniejszych elementów rozwoju uczniów w szkołach zawodowych są programy wymiany międzynarodowej oraz praktyki zagraniczne. Dzięki nim uczniowie mają szansę zdobyć nowe doświadczenia, poznać inne kultury oraz rozwijać umiejętności zawodowe na międzynarodowym poziomie.

Programy wymiany międzynarodowej umożliwiają uczniom spędzenie pewnego czasu w innym kraju, gdzie mogą uczyć się w innej szkole zawodowej i zdobywać praktyczne umiejętności. Taki program daje im również możliwość poznania nowych metod nauczania oraz różnych podejść do wykonywania zawodu. Uczestnictwo w programie wymiany międzynarodowej pozwala uczniom poszerzyć swoje horyzonty i otworzyć się na nowe możliwości.

Praktyki zagraniczne są również niezwykle ważne dla rozwoju zawodowego uczniów. Dzięki nim mają oni okazję odbyć praktyki w zagranicznych przedsiębiorstwach, gdzie mogą zdobyć nie tylko wiedzę teoretyczną, ale także praktyczne umiejętności niezbędne w wykonywaniu danego zawodu. Praktyki zagraniczne umożliwiają uczniom zrozumienie różnic w kulturze pracy oraz dostęp do nowych technologii i metod pracy.

Współpraca z lokalnymi przedsiębiorstwami i zdobywanie doświadczenia zawodowego

Współpraca szkół branżowych z lokalnymi przedsiębiorstwami jest kluczowym elementem rozwoju uczniów. Dzięki niej mają oni możliwość zdobywania cennego doświadczenia zawodowego jeszcze przed ukończeniem nauki. Szkoły zawodowe mogą nawiązać partnerstwa z przedsiębiorstwami, które oferują praktyki zawodowe lub staże dla uczniów.

Współpraca ta przynosi wiele korzyści zarówno dla uczniów, jak i dla przedsiębiorstw. Uczniowie mają szansę nauczyć się praktycznych umiejętności w rzeczywistym środowisku pracy, co zwiększa ich atrakcyjność na rynku pracy. Z kolei przedsiębiorstwa mogą korzystać z młodych, ambitnych pracowników, którzy są dobrze przygotowani do wykonywania konkretnych zadań.

Współpraca z lokalnymi przedsiębiorstwami pozwala również na lepsze dopasowanie programów nauczania do potrzeb rynku pracy. Przedsiębiorstwa mogą przekazywać szkołom informacje na temat aktualnych trendów i wymagań branżowych, co umożliwia lepsze przygotowanie uczniów do przyszłej kariery zawodowej.

Kursy zawodowe dla dorosłych

Szkoły branżowe mogą również oferować kursy zawodowe dla dorosłych, którzy chcą rozwijać swoje umiejętności zawodowe lub zmienić swoją karierę. Tego rodzaju kursy dają dorosłym możliwość zdobycia nowych certyfikatów i uprawnień, które mogą wpływać na ich szanse na rynku pracy.

Kursy zawodowe dla dorosłych mogą obejmować różne dziedziny i umożliwiać zdobycie specjalistycznej wiedzy i umiejętności. Mogą być prowadzone przez nauczycieli szkoły zawodowej lub specjalistów z danej branży. Dzięki temu dorosłe osoby mają szansę na rozwinięcie swoich kompetencji zawodowych i podniesienie swojego poziomu kwalifikacji.

Zdobycie dodatkowych certyfikatów i uprawnień może mieć znaczący wpływ na karierę zawodową dorosłych uczniów. Może zwiększyć ich szanse na awans, podniesienie wynagrodzenia lub znalezienie pracy w nowej branży. Dlatego kursy zawodowe dla dorosłych są tak istotne i powinny być dostępne w szkołach zawodowych.

Szkoła branżowa — artykuły polecane

Kurs zawodowy — Klasyfikacja zawodów — ACCA — Kody zawodów — Wykształcenie — Kształcenie ustawiczne — Stopień naukowy — Biuro karier — Urząd pracy

Bibliografia

• Chłoń-Domińczak A. (red.) (2011), Raport o stanie edukacji 2011, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa
• Dziewulak D. (2013), Kształcenie zawodowe w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej, Biuro analiz sejmowych, nr 6 (95)
• Goźlińska E., Kruszewski A. (2013), Stan szkolnictwa zawodowego w Polsce, Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, Warszawa
• Górczyński M. (2017), Informator o zawodach szkolnictwa zawodowego, Euroguaidance Polska, Warszawa
• Izba Gospodarcza Regionu Płockiego (2014), Szkolnictwo zawodowe w Polsce a w innych krajach Unii Europejskiej, Płock
• Lettmayr C. (2011), Kształcenie i szkolenie zawodowe w Polsce, Europejskie Centrum Rozwoju Szkolenia Zawodowego (Cedefop), Luksemburg
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół Dz.U. 2012 poz. 977
• Sitko H. (2017), Udział pracodawców w systemie kształcenia i egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie buduje sukces ucznia na rynku pracy, Centralna komisja egzaminacyjna, Warszawa

Autor: Anna Górska