Żyrant

Żyrant jest to "osoba poręczająca za kogoś spłatę pożyczki. W przypadku braku spłaty, wierzyciel ma prawo zwrócić się do niego z żądaniem spłaty" (tzw. regres) (Słownik Języka Polskiego 2015, s. 1315).

Poręczenie (żyrowanie) kredytu jest sposobem na zabezpieczenie spłaty zaciągniętej pożyczki. Jeśli dana osoba podżyruje komuś kredyt, a osoba, która go wzięła, przestanie spłacać dane zobowiązanie, bank może zażądać spłaty kredytu od żyranta. Osoba ta jest więc odpowiedzialna za uregulowanie długu w takim samym stopniu jak kredytobiorca.

TL;DR

Artykuł omawia pojęcie żyranta i poręczyciela w kontekście zabezpieczania spłaty pożyczki. Poręczenie kredytu jest uregulowane prawnie i wiąże się z obowiązkami oraz konsekwencjami dla poręczyciela. Zdolność kredytowa żyranta spada, gdy zostaje odnotowane poręczenie w Biurze Informacji Kredytowej. Przed zostaniem żyrantem warto dobrze przemyśleć warunki umowy, takie jak stopień odpowiedzialności za dług, okres poręczenia, możliwość wyegzekwowania długu przez bank i informowanie żyranta o zaległościach płatniczych. Terminy "żyrant" i "poręczyciel" są używane zamiennie, ale istnieją drobne różnice między nimi.

Obowiązki poręczyciela

Poręczyciel podejmuje się podpisania umowy z bankiem, w której zgadza się spłacić dane zobowiązania w przypadku, jeśli nie zrobiłby tego kredytobiorca. Tego typu poręczenie jest uregulowane prawnie, a wszelkie związane z nim przepisy znajdują się w Kodeksie cywilnym. Zanim nastąpi podżyrowanie kredytu, bank ocenia sytuację finansową poręczyciela. Powodem tego jest to, że instytucje finansowe muszą mieć pewność, że poręczyciel będzie w stanie opłacić pożyczkę zaciągniętą przez dłużnika. Dlatego więc żyrant będzie musiał przedstawić dokument potwierdzający wysokość swoich dochodów, a także powiadomić bank o wszelkich posiadanych zobowiązaniach (Artykuły 876-879 k.c).

Jeśli dłużnik przestanie spłacać kredyt, a poręczyciel również nie będzie w stanie uregulować długu, egzekucją należności zajmuje się komornik. Według przepisów Kodeksu cywilnego, komornik ma prawo zająć wówczas pensję poręczyciela lub posiadany przez niego majątek. Z tego względu należy zachować szczególną ostrożność przy podejmowaniu decyzji o zostaniu poręczycielem.

Poręczenie kredytu a zdolność kredytowa

Poręczenie kredytu zostaje odnotowane w Biurze Informacji Kredytowej. W konsekwencji zdolność kredytowa tej osoby drastycznie spada. Według banku (lub innej instytucji finansowej) żyrant może w każdej chwili zostać pociągnięty do odpowiedzialności za spłacanie długu. Może tak się stać nawet wówczas, gdy poręczony kredyt jest spłacany terminowo. W przypadku, gdy poręczyciel planuje wzięcie kredytu lub pożyczki powinien dobrze przemyśleć, czy poręczenie komuś zobowiązania nie będzie przeszkodą do zrealizowania własnych planów (Ustawa Prawo wekslowe, 2015, s. 16).

Zanim żyrant zdecyduje się na poręczenie kredytu, powinien dokładnie przeczytać warunki zawieranej umowy. Należy zwrócić szczególną uwagę na poniższe punkty:

• Żyrant powinien określić w jakim stopniu odpowiada za dług. Może on zastrzec, że bierze odpowiedzialność jedynie za część kredytu lub wyłącznie za pożyczaną kwotę (bez dodatkowych opłat i odsetek).
• Żyrant powinien ustalić na jaki okres żyruje kredyt. Umowa poręczenia powinna zawierać okres, w którym odpowiada on za uregulowanie długu w przypadku, gdyby kredytobiorca nie wywiązał się ze swoich obowiązków.
• Żyrant może zastrzec w umowie, że bank w pierwszej kolejności powinien wykorzystać wszystkie pozostałe możliwości wyegzekwowania długu (np. nieruchomość kredytobiorcy). W ten sposób poręczyciel zyska pewność, że cały ciężar zobowiązania nie spoczywa na nim.
• W zawieranej umowie powinien być zapis, który mówi o tym, że bank poinformuje żyranta niezwłocznie o zaległościach płatniczych dłużnika. Dzięki temu żyrant będzie mógł jak najszybciej podjąć odpowiednie kroki aby uregulować dług.
• Dłużnik powinien zawiadomić żyranta o spłacie długu. Jeśli zarówno poręczyciel, jak i kredytobiorca uregulują zobowiązanie, główny dłużnik musi zwrócić żyrantowi wpłaconą przez niego kwotę. (Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny).

Terminy "żyrant" i "poręczyciel" używane są naprzemiennie, jednak występują między nimi drobne różnice.

Żyrant jest "osobą, która potwierdza gotowość spłaty danego zobowiązania, jeśli dłużnik nie będzie go regulował. Słowo "żyrant" pochodzi z łacińskiego ‘gyrus’(tł. obieg). Słowo to niekoniecznie ma pozytywny wydźwięk, ponieważ prośba o bycie żyrantem wiąże się z obowiązkami i pociąga za sobą określone konsekwencje".

Poręczycielem jest "osoba, która gwarantuje swoim podpisem spłatę kredytu lub pożyczki innej osoby, jeśli ona nie wywiąże się z tego zobowiązania". Kodeks cywilny określa prawa i obowiązki poręczyciela (Słownik Języka Polskiego 2015, s. 878).

Różnica między żyrantem a poręczycielem

Oba terminy oznaczają to samo, z tym, że słowo żyrant używane jest w języku potocznym, a poręczyciel w języku prawnym. W bankach pracownicy często używają zamiennie słowa poręczyciel bądź żyrant. Dodatkowo jest jeszcze jedno określenie, z którym również można się spotkać- jest nim słowo "gwarant". Wszystkie one oznaczają osobę, która "przyjmuje na siebie obowiązek spłacenia długu, w sytuacji gdyby dłużnik nie był w stanie spłacić swojego zobowiązania" (Słownik Języka Polskiego 2015, s. 320).

Według Kodeksu cywilnego "żyrantem może zostać każda pełnoletnia osoba, która ma zdolność kredytową". Żyrant musi spełniać identyczne warunki jak kredytobiorca. Musi on być osobą, która ma wymagane wpływy na konto w miesiącu, stałe źródło dochodu oraz brak zaległości w BIK. Sytuacja żyranta jest oceniana tak samo jak w przypadku kredytobiorcy.

Żyrant — artykuły polecane

Kredyt hipoteczny — Wierzyciel — Trasat — Gwarancja bankowa — Poręczenie wekslowe — Pożyczka gotówkowa — Gwarant — Promesa kredytowa — Refinansowanie

Bibliografia

• Drabik L. (red.) (2019), Słownik języka polskiego PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Górska M., Zapała K. (2014), Prawo administracyjne i gospodarcze a sytuacja przedsiębiorcy na rynku polskim, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach
• Lubas B. (2011), Przegląd Prawno-Ekonomiczny, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Zamiejscowy Prawa i Nauk o Gospodarce w Stalowej Woli
• Próchniak J. (2010), Ocena działalności systemu funduszy poreczeń kredytowych w Polsce, Oeconomia copernicana, nr 1
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
• Ustawa z dnia 24 listopada 2017 r. o zmianie ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne oraz niektórych innych ustaw Dz.U. 2017 poz. 2433
• Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe. Dz.U. 1936 nr 37 poz. 282

Autor: Sylwia Macioł

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.