Dochód rozporządzalny: Różnice pomiędzy wersjami
m (Infobox update) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''[[Dochód]] rozporządzalny''' inaczej dochód do dyspozycji lub rozporządzalny [[dochód osobisty]] (RDO) jest to suma dochodów [[Gospodarstwo domowe|gospodarstw domowych]], które otrzymują od przedsiębiorstw, rozszerzone o wypłaty transferowe wypłacone przez państwo, natomiast zredukowane o [[Podatek|podatki]] bezpośrednie płacone na rzecz państwa. Inaczej mówiąc, są to [[Dochody|dochody]], które gospodarstwa domowe mogą spożytkować na [[Wydatek|wydatki]] lub [[Oszczędności|oszczędności]] (D.Begg 2014). | '''[[Dochód]] rozporządzalny''' inaczej dochód do dyspozycji lub rozporządzalny [[dochód osobisty]] (RDO) jest to suma dochodów [[Gospodarstwo domowe|gospodarstw domowych]], które otrzymują od przedsiębiorstw, rozszerzone o wypłaty transferowe wypłacone przez państwo, natomiast zredukowane o [[Podatek|podatki]] bezpośrednie płacone na rzecz państwa. Inaczej mówiąc, są to [[Dochody|dochody]], które gospodarstwa domowe mogą spożytkować na [[Wydatek|wydatki]] lub [[Oszczędności|oszczędności]] (D.Begg 2014). | ||
Jak podaje [[Główny Urząd Statystyczny]] jest to suma dochodów ze wszystkich źródeł zredukowana o zaliczki na [[Podatek dochodowy od osób fizycznych|podatek dochodowy od osób fizycznych]] opłacane w imieniu podatnika przez płatnika, o podatki płacone przez osoby pracujące na własnej działalności ([[podatek]] od dochodów z własności), w tym reprezentantów wolnych zawodów i osób użytkujących gospodarstwo indywidualne w rolnictwie oraz o składki na [[ubezpieczenie]] społeczne i zdrowotne. | Jak podaje [[Główny Urząd Statystyczny]] jest to suma dochodów ze wszystkich źródeł zredukowana o zaliczki na [[Podatek dochodowy od osób fizycznych|podatek dochodowy od osób fizycznych]] opłacane w imieniu podatnika przez płatnika, o podatki płacone przez osoby pracujące na własnej działalności ([[podatek]] od dochodów z własności), w tym reprezentantów wolnych zawodów i osób użytkujących gospodarstwo indywidualne w rolnictwie oraz o składki na [[ubezpieczenie]] społeczne i zdrowotne. | ||
Składnikami dochodów rozporządzalnych są [[usługi]] i [[towary]] uzyskane nieodpłatnie oraz [[dochody]] pieniężnie i niepieniężne. | Składnikami dochodów rozporządzalnych są [[usługi]] i [[towary]] uzyskane nieodpłatnie oraz [[dochody]] pieniężnie i niepieniężne. | ||
Niepieniężne dochody gospodarstwa domowego to towary bądź usługi konsumpcyjne zaczerpnięte z gospodarstw indywidualnych czy też działalności rolniczej lub pozarolniczej (U.Wągrowska 2018). | Niepieniężne dochody gospodarstwa domowego to towary bądź usługi konsumpcyjne zaczerpnięte z gospodarstw indywidualnych czy też działalności rolniczej lub pozarolniczej (U.Wągrowska 2018). | ||
==Składniki dochodu i dochodu rozporządzalnego== | ==TL;DR== | ||
Dochód rozporządzalny to suma dochodów gospodarstwa domowego po odjęciu podatków. Składnikami dochodów rozporządzalnych są dochody z pracy, z tytułu posiadanych gruntów i z kapitału. Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na osobę w Polsce wyniósł 1598 zł w 2017 roku, co było wyższe niż w poprzednim roku. Wydatki gospodarstw domowych również wzrosły, a najwyższy dochód i wydatki odnotowano wśród osób pracujących na własny rachunek. | |||
==Składniki dochodu i dochodu rozporządzalnego== | |||
W ujęciu ekonomicznym możemy wyodrębnić następujące źródła dochodów gospodarstwa domowego: | W ujęciu ekonomicznym możemy wyodrębnić następujące źródła dochodów gospodarstwa domowego: | ||
* dochód z pracy, czyli [[wynagrodzenie]], wszelkie dodatki do pensji wypłacane przez pracodawcę | * dochód z pracy, czyli [[wynagrodzenie]], wszelkie dodatki do pensji wypłacane przez pracodawcę | ||
| Linia 35: | Linia 22: | ||
* dochód z tytułu użytkowania gospodarstwa domowego w rolnictwie, | * dochód z tytułu użytkowania gospodarstwa domowego w rolnictwie, | ||
* dochód z tytułu świadczenia z ubezpieczeń i pomocy społecznej, | * dochód z tytułu świadczenia z ubezpieczeń i pomocy społecznej, | ||
* dochód z odszkodowań wypłacanych przez instytucje ubezpieczeniowe, | * dochód z odszkodowań wypłacanych przez instytucje ubezpieczeniowe, | ||
* dochód z wygranych w grach hazardowych i loteryjnych, | * dochód z wygranych w grach hazardowych i loteryjnych, | ||
* pozostałe dochody (np. [[alimenty]], darowizny otrzymane od innych gospodarstw domowych) | * pozostałe dochody (np. [[alimenty]], darowizny otrzymane od innych gospodarstw domowych) | ||
Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny przypadający na jedną osobę w gospodarstwie domowym jest uważany za podstawowy [[wskaźnik]] obrazujący sytuację dochodową gospodarstw domowych (A. Wałęga 2012, s. 221). | Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny przypadający na jedną osobę w gospodarstwie domowym jest uważany za podstawowy [[wskaźnik]] obrazujący sytuację dochodową gospodarstw domowych (A. Wałęga 2012, s. 221). | ||
<google>n</google> | |||
==Od PKB do dochodu rozporządzalnego w gospodarce zamkniętej== | |||
[[Gospodarka zamknięta]] to taka [[gospodarka]], która nie posiada powiązań handlowych z innymi krajami. | [[Gospodarka zamknięta]] to taka [[gospodarka]], która nie posiada powiązań handlowych z innymi krajami. | ||
| Linia 48: | Linia 36: | ||
'''PNB = PKB''' | '''PNB = PKB''' | ||
'''PNN = PNB | '''PNN = PNB - A''' | ||
'''DN = PNN - Te''' | '''DN = PNN - Te''' | ||
'''RDO = DN + B | '''RDO = DN + B - Td''' | ||
Rozporządzalny dochód osobisty jest przeznaczony na C lub S, czyli konsumpcję lub [[oszczędności]] (D. Begg 2014), | Rozporządzalny dochód osobisty jest przeznaczony na C lub S, czyli konsumpcję lub [[oszczędności]] (D. Begg 2014), | ||
gdzie: | gdzie: | ||
* ''PKB'' - [[Produkt]] Krajowy Brutto | * ''PKB'' - [[Produkt]] Krajowy Brutto | ||
* ''C'' - [[wydatki konsumpcyjne]] gospodarstw domowych | * ''C'' - [[wydatki konsumpcyjne]] gospodarstw domowych | ||
* ''I'' - [[inwestycje]] | * ''I'' - [[inwestycje]] | ||
* ''G'' - wydatki Państwa na dobra i usługi | * ''G'' - wydatki Państwa na dobra i usługi | ||
| Linia 69: | Linia 57: | ||
* ''Td'' - [[podatki bezpośrednie]] | * ''Td'' - [[podatki bezpośrednie]] | ||
==Od PKB do dochodu rozporządzalnego w gospodarce otwartej== | |||
==Od PKB do dochodu rozporządzalnego w gospodarce otwartej== | |||
[[Gospodarka otwarta]] jest to gospodarka, która prowadzi wymianę handlową z zagranicą. Mamy tutaj do czynienia z [[Import|importem]] oraz [[Eksport|eksportem]]. | [[Gospodarka otwarta]] jest to gospodarka, która prowadzi wymianę handlową z zagranicą. Mamy tutaj do czynienia z [[Import|importem]] oraz [[Eksport|eksportem]]. | ||
'''PKB = C + I + G + NX''' | '''PKB = C + I + G + NX''' | ||
'''PNB = PKB + dochody netto z tytułu własności za granicą''' | '''PNB = PKB + dochody netto z tytułu własności za granicą''' | ||
'''PNN = PNB | '''PNN = PNB - A''' | ||
'''DN = PNN + transfery jednostronne z zagranicy | '''DN = PNN + transfery jednostronne z zagranicy - Te''' | ||
'''RDO = DN + B | '''RDO = DN + B - Td''' | ||
Rozporządzalny dochód osobisty jest przeznaczony na C lub S, czyli konsumpcję lub oszczędności (D. Begg 2014), | Rozporządzalny dochód osobisty jest przeznaczony na C lub S, czyli konsumpcję lub oszczędności (D. Begg 2014), | ||
| Linia 88: | Linia 75: | ||
* NX ([[eksport]] netto) = Eksport - [[Import]] | * NX ([[eksport]] netto) = Eksport - [[Import]] | ||
==Poziom dochodu rozporządzalnego na osobę w polskich gospodarstwach domowych== | ==Poziom dochodu rozporządzalnego na osobę w polskich gospodarstwach domowych== | ||
W 2017 r., również jak i w roku poprzednim 2016, sytuacja materialna gospodarstw domowych w Polsce uległa znacznej poprawie. Wzrost dochodów wiąże się również z większymi wydatkami, zauważono znaczna nadwyżkę dochodów nad wydatkami, czego skutkiem dla gospodarstw domowych były większe możliwości oszczędzania. Przeciętny miesięczny poziom dochodu rozporządzalnego na osobę w 2017 r. zaokrąglając do 1 złotówki wyniósł 1598 zł, czyli był realnie wyższy od dochodu z 2016 roku o 123 zł (o 6,3%). Natomiast jeśli chodzi o wzrost wydatków gospodarstw domowych w przeliczeniu na osobę, w 2017 roku sięgnęły wartości 1176 zł co daje wzrost w stosunku do roku poprzedniego o 1,9 %. Biorąc pod uwagę wydatki na towary i usługi konsumpcyjne, możemy również zauważyć wzrost w stosunku do roku 2016 o 2,1%, wyniosły one w roku 2017 średnio 1127 zł. | W 2017 r., również jak i w roku poprzednim 2016, sytuacja materialna gospodarstw domowych w Polsce uległa znacznej poprawie. Wzrost dochodów wiąże się również z większymi wydatkami, zauważono znaczna nadwyżkę dochodów nad wydatkami, czego skutkiem dla gospodarstw domowych były większe możliwości oszczędzania. Przeciętny miesięczny poziom dochodu rozporządzalnego na osobę w 2017 r. zaokrąglając do 1 złotówki wyniósł 1598 zł, czyli był realnie wyższy od dochodu z 2016 roku o 123 zł (o 6,3%). Natomiast jeśli chodzi o wzrost wydatków gospodarstw domowych w przeliczeniu na osobę, w 2017 roku sięgnęły wartości 1176 zł co daje wzrost w stosunku do roku poprzedniego o 1,9 %. Biorąc pod uwagę wydatki na towary i usługi konsumpcyjne, możemy również zauważyć wzrost w stosunku do roku 2016 o 2,1%, wyniosły one w roku 2017 średnio 1127 zł. | ||
W 2017 roku mogliśmy zaobserwować stosunkowo wysoki poziom zróżnicowania przeciętnych miesięcznych dochodów i wydatków gospodarstw domowych wśród określonych grup społeczno-ekonomicznych. Najwyższy przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na poziomie 1919 zł na osobę oraz wydatki miesięczne na osobę na poziomie 1368 zł zarejestrowano w gospodarstwach osób pracujących na własny [[rachunek]] nie wliczając gospodarstw rolnych (K. Siwak 2016). | W 2017 roku mogliśmy zaobserwować stosunkowo wysoki poziom zróżnicowania przeciętnych miesięcznych dochodów i wydatków gospodarstw domowych wśród określonych grup społeczno-ekonomicznych. Najwyższy przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na poziomie 1919 zł na osobę oraz wydatki miesięczne na osobę na poziomie 1368 zł zarejestrowano w gospodarstwach osób pracujących na własny [[rachunek]] nie wliczając gospodarstw rolnych (K. Siwak 2016). | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Dochód netto]]}} — {{i5link|a=[[Płatności transferowe]]}} — {{i5link|a=[[Klin podatkowy]]}} — {{i5link|a=[[Dochód brutto]]}} — {{i5link|a=[[Gospodarstwo domowe]]}} — {{i5link|a=[[Szara strefa]]}} — {{i5link|a=[[Produkt Narodowy Brutto]]}} — {{i5link|a=[[Praca na czarno]]}} — {{i5link|a=[[Dochód narodowy]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Begg D. (2014) | <noautolinks> | ||
* Gasińska M. (2016) | * Begg D., Fisher S., Vernasca G., Dornbusch R. (2014), ''Ekonomia: Makroekonomia'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Piekut M. (2016) | * Gasińska M. (2016), ''[http://www.i.vistula.edu.pl/media/docs/CA7I9I7z9SWG2f1YDnErQ3LDP.pdf Dochody gospodarstw domowych w Polsce - wybrane obiektywne i subiektywne ujęcia i dane]'', Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula, nr 50 | ||
* Siwak K. (2016)[https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5486/3/17/1/sytuacja_gospodarstw_domowych_w_2017.pdf | * Piekut M. (2016), ''Konsumpcja dóbr i usług transportowych w różnych typach polskich gospodarstw domowych'', Handel Wewnętrzny, nr 3 | ||
* Wałęga A. (2012) | * Siwak K. (2016), ''[https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5486/3/17/1/sytuacja_gospodarstw_domowych_w_2017.pdf Sytuacja gospodarstw domowych w 2017 r. w świetle wyników badania budżetów gospodarstw domowych]'', Główny Urząd Statystyczny, Warszawa | ||
* Wągrowska U. (2018) | * Wałęga A. (2012), ''[https://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/bitstream/handle/11089/1915/Wa%C5%82%C4%99ga%20219-232.pdf?sequence=1&isAllowed=y Zróżnicowanie poziomu i źródeł dochodów gospodarstw pracowniczych w Polsce]'', Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica nr 271 | ||
[[Kategoria: | * Wągrowska U. (2018), ''Metodologia badania budżetów gospodarstw domowych'', Główny Urząd Statystyczny, Warszawa | ||
</noautolinks> | |||
[[Kategoria:Dochód]] | |||
{{a|Maria Krzykawska}} | {{a|Maria Krzykawska}} | ||
{{#metamaster:description|Dochód rozporządzalny - suma dochodów gospodarstwa domowego po odjęciu podatków i dodatków. Dowiedz się więcej na stronie encyklopedii.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 19:45, 8 sty 2024
Dochód rozporządzalny inaczej dochód do dyspozycji lub rozporządzalny dochód osobisty (RDO) jest to suma dochodów gospodarstw domowych, które otrzymują od przedsiębiorstw, rozszerzone o wypłaty transferowe wypłacone przez państwo, natomiast zredukowane o podatki bezpośrednie płacone na rzecz państwa. Inaczej mówiąc, są to dochody, które gospodarstwa domowe mogą spożytkować na wydatki lub oszczędności (D.Begg 2014).
Jak podaje Główny Urząd Statystyczny jest to suma dochodów ze wszystkich źródeł zredukowana o zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych opłacane w imieniu podatnika przez płatnika, o podatki płacone przez osoby pracujące na własnej działalności (podatek od dochodów z własności), w tym reprezentantów wolnych zawodów i osób użytkujących gospodarstwo indywidualne w rolnictwie oraz o składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Składnikami dochodów rozporządzalnych są usługi i towary uzyskane nieodpłatnie oraz dochody pieniężnie i niepieniężne. Niepieniężne dochody gospodarstwa domowego to towary bądź usługi konsumpcyjne zaczerpnięte z gospodarstw indywidualnych czy też działalności rolniczej lub pozarolniczej (U.Wągrowska 2018).
TL;DR
Dochód rozporządzalny to suma dochodów gospodarstwa domowego po odjęciu podatków. Składnikami dochodów rozporządzalnych są dochody z pracy, z tytułu posiadanych gruntów i z kapitału. Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na osobę w Polsce wyniósł 1598 zł w 2017 roku, co było wyższe niż w poprzednim roku. Wydatki gospodarstw domowych również wzrosły, a najwyższy dochód i wydatki odnotowano wśród osób pracujących na własny rachunek.
Składniki dochodu i dochodu rozporządzalnego
W ujęciu ekonomicznym możemy wyodrębnić następujące źródła dochodów gospodarstwa domowego:
- dochód z pracy, czyli wynagrodzenie, wszelkie dodatki do pensji wypłacane przez pracodawcę
- dochód z tytułu posiadanych gruntów, np. renta gruntowa, czynsz z dzierżawy
- dochód z kapitału, przykładem mogą być odsetki od pożyczek lub dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych
Natomiast w skład dochodu rozporządzalnego wchodzą poniższe kategorie dochodu:
- dochód z tytułu własności,
- dochód z nieruchomości a konkretnie z ich wynajmu,
- dochód z pracy najemnej,
- dochód z własnej działalności poza rolniczym gospodarstwem indywidualnym,
- dochód z tytułu wykonywania wolnego zawodu (adwokat, lekarz, architekt),
- dochód z tytułu użytkowania gospodarstwa domowego w rolnictwie,
- dochód z tytułu świadczenia z ubezpieczeń i pomocy społecznej,
- dochód z odszkodowań wypłacanych przez instytucje ubezpieczeniowe,
- dochód z wygranych w grach hazardowych i loteryjnych,
- pozostałe dochody (np. alimenty, darowizny otrzymane od innych gospodarstw domowych)
Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny przypadający na jedną osobę w gospodarstwie domowym jest uważany za podstawowy wskaźnik obrazujący sytuację dochodową gospodarstw domowych (A. Wałęga 2012, s. 221).
Od PKB do dochodu rozporządzalnego w gospodarce zamkniętej
Gospodarka zamknięta to taka gospodarka, która nie posiada powiązań handlowych z innymi krajami.
PKB = C + I + G
PNB = PKB
PNN = PNB - A
DN = PNN - Te
RDO = DN + B - Td
Rozporządzalny dochód osobisty jest przeznaczony na C lub S, czyli konsumpcję lub oszczędności (D. Begg 2014), gdzie:
- PKB - Produkt Krajowy Brutto
- C - wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych
- I - inwestycje
- G - wydatki Państwa na dobra i usługi
- S - oszczędności
- PNB - Produkt Narodowy Brutto
- PNN - Produkt Narodowy Netto
- A - amortyzacja
- DN - dochód narodowy
- Te - podatki pośrednie
- B - płatności transferowe
- Td - podatki bezpośrednie
Od PKB do dochodu rozporządzalnego w gospodarce otwartej
Gospodarka otwarta jest to gospodarka, która prowadzi wymianę handlową z zagranicą. Mamy tutaj do czynienia z importem oraz eksportem.
PKB = C + I + G + NX
PNB = PKB + dochody netto z tytułu własności za granicą
PNN = PNB - A
DN = PNN + transfery jednostronne z zagranicy - Te
RDO = DN + B - Td
Rozporządzalny dochód osobisty jest przeznaczony na C lub S, czyli konsumpcję lub oszczędności (D. Begg 2014),
gdzie:
Poziom dochodu rozporządzalnego na osobę w polskich gospodarstwach domowych
W 2017 r., również jak i w roku poprzednim 2016, sytuacja materialna gospodarstw domowych w Polsce uległa znacznej poprawie. Wzrost dochodów wiąże się również z większymi wydatkami, zauważono znaczna nadwyżkę dochodów nad wydatkami, czego skutkiem dla gospodarstw domowych były większe możliwości oszczędzania. Przeciętny miesięczny poziom dochodu rozporządzalnego na osobę w 2017 r. zaokrąglając do 1 złotówki wyniósł 1598 zł, czyli był realnie wyższy od dochodu z 2016 roku o 123 zł (o 6,3%). Natomiast jeśli chodzi o wzrost wydatków gospodarstw domowych w przeliczeniu na osobę, w 2017 roku sięgnęły wartości 1176 zł co daje wzrost w stosunku do roku poprzedniego o 1,9 %. Biorąc pod uwagę wydatki na towary i usługi konsumpcyjne, możemy również zauważyć wzrost w stosunku do roku 2016 o 2,1%, wyniosły one w roku 2017 średnio 1127 zł. W 2017 roku mogliśmy zaobserwować stosunkowo wysoki poziom zróżnicowania przeciętnych miesięcznych dochodów i wydatków gospodarstw domowych wśród określonych grup społeczno-ekonomicznych. Najwyższy przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na poziomie 1919 zł na osobę oraz wydatki miesięczne na osobę na poziomie 1368 zł zarejestrowano w gospodarstwach osób pracujących na własny rachunek nie wliczając gospodarstw rolnych (K. Siwak 2016).
| Dochód rozporządzalny — artykuły polecane |
| Dochód netto — Płatności transferowe — Klin podatkowy — Dochód brutto — Gospodarstwo domowe — Szara strefa — Produkt Narodowy Brutto — Praca na czarno — Dochód narodowy |
Bibliografia
- Begg D., Fisher S., Vernasca G., Dornbusch R. (2014), Ekonomia: Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Gasińska M. (2016), Dochody gospodarstw domowych w Polsce - wybrane obiektywne i subiektywne ujęcia i dane, Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula, nr 50
- Piekut M. (2016), Konsumpcja dóbr i usług transportowych w różnych typach polskich gospodarstw domowych, Handel Wewnętrzny, nr 3
- Siwak K. (2016), Sytuacja gospodarstw domowych w 2017 r. w świetle wyników badania budżetów gospodarstw domowych, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa
- Wałęga A. (2012), Zróżnicowanie poziomu i źródeł dochodów gospodarstw pracowniczych w Polsce, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica nr 271
- Wągrowska U. (2018), Metodologia badania budżetów gospodarstw domowych, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa
Autor: Maria Krzykawska
