Umowa o dzieło

Umowa o dzieło jest umową cywilnoprawną, która została określona w Kodeksie Cywilnym w art. 627-646. Przez umowę o dzieło rozumie się, iż przyjmujący zamówienie jest zobowiązany do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.To umowa rezultatu, odpłatna i zobowiązująca obustronnie. Może mieć charakter materialny, np. napisanie artykułu, stworzenie bazy danych, bądź charakter niematerialny, np. organizacja wycieczki. Zawiercie takiej umowy przynosi korzyści obu stron ze względu na to, iż w większości przypadków nie jest obciążona składkami ZUS oraz na ubezpieczenie zdrowotne. Umowa o dzieło określa rodzaj dzieła, sposób oraz wysokość zapłaty, a także termin wykonania. Jeśli przedmiot tej umowy będzie nieterminowy bądź niewłaściwie wykonany, osoba zamawiająca może odstąpić od takiej umowy.

TL;DR

Umowa o dzieło to umowa cywilnoprawna określona w Kodeksie Cywilnym. Przez umowę o dzieło rozumie się zobowiązanie do wykonania określonego dzieła w zamian za wynagrodzenie. Umowa ta może mieć charakter materialny lub niematerialny. W przypadku nieterminowego lub niewłaściwego wykonania dzieła, zamawiający może odstąpić od umowy. Wynagrodzenie może być ustalone kwotowo lub w formie ryczałtu. Umowa wygasa po odbiorze dzieła bez zastrzeżeń lub w razie śmierci wykonawcy. Rachunek do umowy o dzieło służy do udokumentowania wykonania dzieła i może być jednocześnie potwierdzeniem zapłaty. Obowiązki stron obejmują odebranie dzieła, zapłatę wynagrodzenia oraz kontrolę wykonania dzieła. W przypadku wadliwego wykonania dzieła, zamawiający może żądać naprawy lub odstąpić od umowy. Umowa o dzieło ma wiele zalet zarówno dla wykonawcy, jak i dla zamawiającego.

Wynagrodzenie

Przyjmujący zamówienie ponosi ryzyko świadczenia usług np. koszty nieudanych prób czy zepsuty materiał i obciążają jego rachunek, natomiast zamawiający płaci ustalone wynagrodzenie niezależnie ile w rzeczywistości kosztowało wytwórcę osiągnięcie dzieła. Poziom wynagrodzenia za realizację dzieła powinno być zawarte w umowie, choć niekoniecznie określone kwotowo. Mogą jednak znaleźć się wskazówki dotyczące wynagrodzenia po zakończonej pracy, które wskazywałyby, czego domaga się zamawiający oraz za co mógłby dokonać wyższej bądź niższej zapłaty. Wynagrodzenie może mieć charakter ryczałtowy. Jeżeli w momencie zawierania umowy nie jest realne uzgodnienie elementów składowych wpływających na wynagrodzenie, takich jak: czas trwania takiej usługi bądź zakres pracy, wtedy możliwe jest przyjęcie wynagrodzenia kosztorysowego.

Umowa wygasa, gdy zamawiający odbierze dzieło bez zastrzeżeń, a także w razie śmierci przyjmującego zamówienie, gdy wykonanie dzieła zależało od jego osobistych przymiotów.

Wykonawca powinien wykonać dzieło w sposób prawidłowy i w terminie określonym w umowie. Jeżeli dzieło będzie wymagać użycia odpowiednich materiałów to strony powinny umówić się, kto je dostarcza. W przypadku gdy zobowiązany do dostarczenia jest zamawiający to przyjmujący zamówienie powinien zadbać o dostarczone materiały i zawiadomić zamawiającego o ich nieprzydatności. Zamawiający nie musi wykonywać dzieła osobiście. Jednak za wady dzieła odpowiada z tytułu rękojmi.

Rachunek do umowy o dzieło

Rachunek do umowy o dzieło służy udokumentowaniu wykonania dzieła zgodnie z zawartą umową. Może obejmować także przeniesienie na nabywcę praw pokrewnych do dzieła jak licencje i prawa autorskie. Jest to podstawowy dokument księgowy i podatkowy. Do wystawienia rachunku do umowy o dzieło zobowiązany jest wykonawca dzieła do 7 dni od daty wykonania. W praktyce jest on jednak często przygotowywany przez zamawiającego i potwierdzany przez wykonawcę podpisem.

Podstawowe elementy rachunku do umowy o dzieło:

• dane wykonawcy i zamawiającego
• numer i data wystawienia rachunku
• data wykonania dzieła
• dane umowy o dzieło którą dokumentuje rachunek
• opis dzieła
• kwota brutto podlegającą wypłacie
• określenie wysokości stosowanych kosztów uzyskania przychodów i ich kwota
• jeśli umowa podlega ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu - stawki i kwoty naliczonych składek
• stawka podatku dochodowego i jego kwota
• kwota netto do wypłaty, termin i forma płatności

Rachunek do umowy o dzieło może być jednocześnie potwierdzeniem zapłaty za wykonanie dzieła. By tak było należy w jego treści zawrzeć sformułowanie "zapłacono gotówką / zapłacono przelewem" i potwierdzić fakt zapłaty poprzez podpis otrzymującego płatność wykonawcy i datę.

Obowiązki stron

Zamawiający ma przede wszystkim obowiązek odebrania dzieła i zapłacenia wynagrodzenia. Do jego najważniejszych uprawnień należą: prawo do kontrolowania wykonania dzieła, żądanie jego wydania i dochodzenia roszczeń z tytułu rękojmi za wady dzieła, zarówno fizyczne jak i prawne.

W przypadku gdy wykonane dzieło jest wadliwe, zamawiający może wezwać przyjmującego zamówienie do zmiany sposobu wykonania w określonym terminie. Po bezskutecznym wezwaniu może albo odstąpić albo powierzyć dalsze prace innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie. Jeżeli okaże się, że wykonane dzieło jest wadliwe to zamawiającemu przysługuje uprawnienie z tytułu rękojmi zależne od tego czy wady dzieła są usuwalne, czy nieusuwalne oraz czy są istotne.

Jeżeli wady są usuwalne, zamawiający może żądać dokonania naprawy i wyznaczyć termin dokonania tego. Przyjmujący zamówienie jednak może odmówić dokonania naprawy, w przypadku gdy wymaga ona nadmiernych kosztów. Jeżeli zamawiający nie odebrał gotowego dzieła z powodu wady może także powierzyć naprawienie go osobie trzeciej na koszt przyjmującego zamówienie.

Gdy nie da się usunąć wady albo gdy z okoliczności wynika, że przyjmujący zamówienie nie zdoła ich usunąć w czasie odpowiednim, zamawiający może od umowy odstąpić, jeżeli wady są istotne. Jeżeli wady nie są istotne, zamawiający może żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. To samo dotyczy wypadku, gdy przyjmujący zamówienie nie usunął wad w terminie wyznaczonym przez zamawiającego.

Przyjmujący zamówienie nie odpowiada z tytułu rękojmi za wady w przypadku gdy zamawiający wiedział o nich w chwili odebrania dzieła. Roszczenia z umowy o dzieło przedawniają się z upływem dwóch lat od oddania dzieła.

Zalety umowy o dzieło dla przyjmującego zlecenie

• swoboda co do miejsca, czasu i sposobu wykonywania świadczenia
• jedynym zobowiązaniem jest osiągnięcie rezultatu w porównaniu do innych form zatrudnienia
• możliwe jest otrzymanie największej kwoty netto nie ma obowiązku wykonywać dzieło osobiście, chyba że zostanie to zawarte w umowie
• praca wykonywana jest bez kierownictwa

Zalety umowy o dzieło dla zamawiającego

• najmniej kłopotliwym sposobem zatrudnienia
• nie ma obowiązku płacenia składek ZUS, ubezpieczeń zdrowotnych jak i społecznych
• w razie pojawienia się szkody wyrządzonej pracodawcy przy osobach trzecich, zatrudniony zobowiązany jest poniesieniem całkowitej wysokości bez ograniczeń
• zamawiający może odstąpić od umowy w każdej chwili, dopóki dzieło nie zostało ukończone

Umowa o dzieło — artykuły polecane

Umowa zlecenie — Umowa — Umowa agencyjna — Umowa składu — Rękojmia a gwarancja — Rodzaje umów z pracownikami — Umowa przedwstępna — Prawa konsumenta — Gwarancja

Bibliografia

• Gnela B. (red.) (1999), Zarys prawa gospodarczego dla ekonomistów, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Kraków
• Kalinowska I., Kujszczyk B., Mańturz M., Świercz B. (2015), Elastycznie formy zatrudnienia, Warszawa
• Latos-Miłkowska M. (2013), Umowa o pracę a umowa zlecenie, o dzieło, Wolters Kluwer, Warszawa
• Rotkiewicz M. (2009), Umowa zlecenia - porównanie z umową o pracę i z umową o dzieło, C.H. Beck, Warszawa
• Siuda W. (2013), Elementy prawa dla ekonomistów, Contact, Poznań
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
• Wacikowska M. (2008), Umowy cywilnoprawne, Wiedza i Praktyka, Warszawa

Autor: Łukasz Smółka Monika Janiczak