Anioł biznesu

Aniołowie biznesu to inwestorzy prywatni, którzy inwestują swój kapitał w innowacyjne przedsięwzięcia na początkowych etapach ich powstania. Kapitał ten nie jest formą pożyczki, lecz wprowadzany jest do przedsiębiorstwa za pomocą wykupienia w nim udziałów. Przybiera więc formę kapitału wewnętrznego.

Zazwyczaj nie usłyszymy o ich zasługach, gdyż oni sami nie chcą się ujawniać i wolą pozostać anonimowi. Aniołowie biznesu nie są nowym zjawiskiem na rynku, już od dawien dawna wyciągają pomocną dłoń do osób, które mają swój pomysł i próbują swoich sił w założeniu i rozwinięciu własnej działalności gospodarczej.

Aniołami biznesu są prywatni inwestorzy, przedsiębiorcy i biznesmeni, mający wieloletnie doświadczenie zawodowe oraz posiadający duży kapitał. Business angels to lokalni inwestorzy, co oznacza, że firmy, w które inwestują, są położone w dogodnej odległości, tak aby możliwe było utrzymanie częstych kontaktów zawodowych. Inwestorzy są gotowi zainwestować własne oszczędności na przedsięwzięcie o małej i średniej skali, często znajdujące się jeszcze w fazie pomysłu, ale posiadające duży potencjał wzrostu wartości i mogące przynieść ponadprzeciętną stopę zwrotu zainwestowanego kapitału. Anioły biznesu najczęściej inwestują w akcje lub udziały firm z sektora MSP na okres od 3 do 5 lat. Dzięki aniołom biznesu mogą być realizowane innowacyjne pomysły, na które trudno jest pozyskać środki finansowe z innych źródeł, np. z banku czy z funduszy venture capital. Z takiej pomocy korzystał chociażby amerykański przemysłowiec, inżynier oraz założyciel Ford Motor Company Henry Ford, pracując nad koncepcją samochodu, a także szkocki naukowiec i wynalazca telefonu Alexander Graham Bell, którego wynalazek nie ujrzałby światła dziennego bez wsparcia prywatnej osoby. Obecnie najbardziej znanymi firmami, którym na pierwszych etapach pomagały anioły są: Apple, eBay, Google, Amazon.com, Dell, Yahoo!, Skype.

Pomoc dla pomysłodawcy wkracza często poza sferę samego finansowania. W praktyce "business angels" pomagają w budowie kontaktów i nawiązywaniu relacji z kluczowymi partnerami w branży. Poprawiają niewłaściwe założenia biznesplanu i wspierają jego realizację dzięki aktywnemu włączeniu się w proces zarządzania. Wykorzystują w tym swoje powiązania oraz możliwości kapitałowe, doświadczenie zawodowe oraz znajomość rynku.

"Aniołowie biznesu" działają na rynku venture capital, czyli inwestycji w przedsięwzięcia w fazie początkowej. "Aniołowie biznesu" mają większą swobodę działania niż np. fundusze zalążkowe, ale często posiadają określoną granicę możliwości samodzielnego finansowania przedsięwzięcia, która z reguły jest niższa, niż u seed capital.

TL;DR

"Anioły biznesu" to prywatni inwestorzy, którzy inwestują swój kapitał w innowacyjne przedsięwzięcia na początkowych etapach ich powstania. Pomagają nie tylko finansowo, ale również w budowaniu kontaktów i wspieraniu realizacji biznes planu. W Polsce rynek aniołów biznesu dopiero się rozwija, ale istnieje wiele udanych projektów, które zyskały wsparcie od tych inwestorów. Anioły biznesu różnią się od funduszy venture capital głównie tym, że inwestują swoje własne środki i częściej skupiają się na pomysłach na przedsięwzięcie, które są na wczesnym etapie. Motywem ich działania jest osiągnięcie zysku, ale także osobista satysfakcja i pomoc innym w prowadzeniu biznesu.

Charakterystyka anioła

Charakterystyka aniołów biznesu różni się w poszczególnych krajach. Na przykład w Stanach Zjednoczonych anioły biznesu preferują firmy w fazie seed i start-up, w które inwestują na okres 5 lat, większość staje się członkami zarządu, spodziewają się zwrotu inwestycji na poziomie co najmniej 33%. W Wielkiej Brytanii zaś połowę aniołów biznesu stanowią przedsiębiorcy, głównie mężczyźni (99%), średnia wieku wynosi 53 lata, inwestują na okres od 3 do 5 lat, oczekując zwrotu zainwestowanego kapitału na poziomie co najmniej 31%. Natomiast niemieccy aniołowie biznesu inwestują w dłuższym okresie od 3 do 10 lat, są młodszymi inwestorami (średnia wieku wynosi 48 lat). Na podstawie tych charakterystyk można naszkicować uogólniony portret anioła biznesu, którym w zdecydowanej większości jest mężczyzna w wieku od 45 do 65 lat, dobrze wykształcony, z ogromnym doświadczeniem, człowiek biznesu i sukcesu.

Postrzegany źle jest przedsiębiorca, który nie potrafi sam zgromadzić chociaż części środków. Prywatni inwestorzy także częściej interesują się firmami, które otrzymały środki unijne. Na zachowania inwestorów wpłynął istotnie kryzys gospodarczy. Stawiają oni wyższe wymagania, preferują częściej firmy już działające, a nie tylko projekty na papierze. W ostatnich latach więcej projektów napływa od absolwentów, którym trudniej znaleźć pracę oraz przedsiębiorców po czterdziestce, którzy stracili pracę i chcą zrealizować własne plany.

Dlaczego inwestują

Analizując sylwetki aniołów biznesu powstaje pytanie: czym się kierują inwestując swoje środki w różnego rodzaju przedsięwzięcia? Chociaż motywy są różne, to bez wątpienia inwestują, tak jak każdy przedsiębiorca, dla osiągnięcia zysku. Przeznaczają oni na inwestycje określoną sumę pieniędzy spodziewając się zwrotu co najmniej na poziomie 30%. Motyw finansowy jest bardzo ważny, ale nie jedyny. Bardzo ważne są także motywy pozafinansowe takie jak osobista satysfakcja oraz zadowolenie z pomocy innym w prowadzeniu biznesu, poprzez stawanie się dla młodych przedsiębiorców mentorami, dzielenie się swoim doświadczeniem, wiedzą i kontaktami biznesowymi. Ponadto istotnym motywem jest uznanie i prestiż społeczny, który zyskują dzięki swoim sukcesom i temu, że dzielą się tym z innymi. Wśród motywów działania aniołów biznesu, wskazuje się także poszukiwanie lub kupowanie sobie ciekawego zajęcia na najbliższe lata, co wiąże się z adrenaliną. Jednak najważniejszymi są powody finansowe oraz osobista satysfakcja, a najmniej ważnym jest samozatrudnienie. B. Mikołajczyk i M. Krawczyk do pozaekonomicznych pobudek działalności aniołów biznesu zaliczają oprócz poprawy własnego wizerunku oraz chęci zdobycia uznania i większej popularności potrzeby samorealizacji, niesienia pomocy innym, satysfakcję z realizacji celów etycznych i idealistycznych, a także możliwość kontaktu z nowoczesną techniką, współudział w postępie technicznym, możliwość poszerzenia własnej wiedzy w tym zakresie. Ważnym motywem jest także wspieranie rozwoju regionalnego, satysfakcja z aktywnego działania w sferze gospodarki oraz potrzeba odczuwania ryzyka. Niektórzy aniołowie traktują działalność inwestycyjną jako sposób uniknięcia podatków lub wykorzystania ulg podatkowych.

Anioły Biznesu w Polsce

W Polsce termin "Anioły Biznesu" nadal jest mało znany, chociaż zjawisko inwestowania osób prywatnych w powstające przedsiębiorstwa istnieje od dawna. Polska Sieć Aniołów Biznesu to "PolBAN". Powstała w 2003 roku. Jest inicjatywą, której celem jest promocja i organizacja inwestycji na rynku VC. Barierą rozwoju tego typu działalności - szczególnie w Polsce - jest brak dostępu do kapitału i unikanie wysokiego ryzyka.

Rynek aniołów biznesu w naszym kraju jest bardzo młody i można by powiedzieć, że jest dopiero na etapie ‘’raczkowania’’. Jednak w ostatnich latach coraz częściej się o nim mówi. Instytucja aniołów biznesu jest stosunkowo nowym pojęciem i zjawiskiem na rynku, jednak można zaobserwować wzrost zainteresowania tą formą inwestowania. Możemy wyszczególnić trzy okresy:

• lata 1990-1995/97 - początek rozwoju przedsiębiorczości, niewielkie zapotrzebowanie na tego typu inwestorów, wynikające m.in. z braku doświadczenia w tym zakresie;
• lata 1995/97-2006 - przedsiębiorcy mają już pewne doświadczenie w prowadzeniu biznesu i dysponują środkami finansowymi, dlatego wzrasta zainteresowanie tego typu inwestycjami;
• lata od 2006 - istotne znaczenia miało przystąpienie do UE, obserwuje się wówczas wzrost liczby potencjalnych aniołów.

W Polsce istnieje wiele przykładów udanych projektów zrealizowanych dzięki pomocy aniołów biznesu. Jednym z nich jest serwis internetowy z elektronicznymi kartkami okolicznościowymi 100lat.pl., założony w 2004 r. Jego twórcą jest Marcin Połowiec, któremu dzięki współpracy z PolBAN udało się pozyskać inwestora - anioła biznesu spoza branży. Przykładem takiej inwestycji jest też firma Cama-Soft, którą założyli Ł. Żeligowski i A. Felczak. Ich pomysł, projekt, polegał na usprawnieniu zarządzania gotówką w sieciach bankomatowych za pomocą sieci neuronowych - w 2003 r. opracowali prototyp systemu, zaś w 2005 r. założyli firmę, nawiązali współpracę z inwestorem z USA, a w 2007 r. pojawił się nowy anioł - K. Wingert założyciel firmy Torell. Z anielskiej pomocy korzystał też założyciel pierwszego wydawnictwa Flashbook, N. Kilen. Zdecydował się on na wydawanie poradników, które umożliwiają nabywcom szybkie dotarcie do informacji. W 2006 r. nawiązał on współpracę z LBA, a w 2007 r. powstała spółka. Znanymi aniołami biznesu w Polsce są np. Roman Kluska, który pomógł góralom z Nowego Sącza, wspierając ich nie tylko finansowo, ale też przygotowując biznesplan i pomagając pozyskać fundusze unijne, Piotr Wilam, który m.in.: zainwestował w producenta oprogramowania do ZZL (usługi niezależnego doradztwa finansowego), w Merlin.pl i Grono.net, w spółkę zajmującą się produkcją aparatury do analizy białek oraz specjalistyczny kanał filmowy Kino Polska, Piotr Pośnik, współzałożyciel firmy Wittchen, który poprzez współpracę z LBA zainwestował w rozwój sieci kawiarni W Biegu Cafe, Jacek Kawalec - założyciel Wirtualnej Polski, który w 2006 r. przyjął rolę anioła biznesu.

Czego oczekują względem pomysłodawcy

Najbardziej pożądanymi cechami, którymi powinien odznaczać się pomysłodawca, to:

• "wspólne ponoszenie ryzyka"
• "dotychczasowe doświadczenia i sukcesy"
• "praca zespołowa"
• " pasja, oddanie, determinacja, pełne zaangażowanie"

Jura P.(2013). [2], " Anioł Biznesu, czyli zastrzyk kapitału i wiedzy", s. 13

Anioły Biznesu a fundusze Venture Capital

Podstawowe różnice:

• fundusze Venture Capital oraz Private Equity to inwestorzy formalni - "Anioły biznesu" - nieformalni,
• fundusze VC/PE inwestują cudze środki w różne przedsięwzięcia - "Anioły biznesu" inwestują własny kapitał,
• fundusze PE inwestują w istniejące firmy - "Aniołowie biznesu" inwestują w pomysły na przedsięwzięcie,
• fundusze Venture Capital inwestują środki finansowe znacznie wyższe niż Business Angels.

Podstawowe podobieństwa: "Aniołowie biznesu" - podobnie jak VC/PE - inwestują w przedsięwzięcia obarczone dużym dużym ryzykiem. "Aniołowie biznesu" i VC/PE - dezinwestycja polega na sprzedaży udziałów innym inwestorom lub dokonując wprowadzenia przedsiębiorstwa na giełdę. "Aniołowie biznesu" i VC/PE - głównym motywem ich działanie jest zysk.

Anioł biznesu — artykuły polecane

Joint venture — Dotacje dla firm — Fundusz zalążkowy — Filantropia — Bank spółdzielczy — Private Equity — Bezpośrednie inwestycje zagraniczne — Fuzja — Knowledge Process Outsourcing

Bibliografia

• Błaszczak A. (2010), Anioł biznesu wesprze absolwenta i specjalistę, Rzeczpospolita, Marzec
• Kornasiewicz A. (2006), Venture Capital w krajach rozwiniętych i w Polsce, CeDeWu, Warszawa
• Krawczyk M., Mikołajczyk B. (2007), Aniołowie biznesu w sektorze MSP, Difin, Warszawa
• Marynowicz G. Poszukaj anioła biznesu, "MamBiznes", Maj 2009
• Maxwell, A. L., Jeffrey, S. A., & Lévesque, M. (2011). Business angel early stage decision making. Journal of Business Venturing, 26(2), 212-225
• Tamowicz P. (2007), Business Angels pomocna dłoń kapitału, PARP, Gdańsk
• Węcławski J. (1997), Venture Capital, PWN, Warszawa
• ŻŻXXXX PolBan, [1]

Autor: Magdalena Poroś, Marcelina Ziemianin