Formy opodatkowania

Osoby fizyczne mają do wyboru 4 formy opodatkowania swoich dochodów z działalności gospodarczej:

• opodatkowanie na zasadach ogólnych (przy zastosowaniu progresywnej skali podatkowej 18% i 32%)
• podatek liniowy 19%,
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
• kartę podatkową.

TL;DR

W artykule omówiono 4 formy opodatkowania dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą: opodatkowanie na zasadach ogólnych, podatek liniowy 19%, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i kartę podatkową. Wybór formy zależy od różnych czynników, takich jak forma organizacyjno-prawna, rodzaj działalności i wysokość przychodów. Każda forma ma swoje cechy i obowiązki, a stawki podatkowe różnią się w zależności od wybranej formy.

Wybór formy opodatkowania

Wybór formy opodatkowania obowiązuje przez rok. Istnieje możliwość zmiany formy opodatkowania wyłącznie na początku następnego roku poprzez dostarczenie odpowiedniego oświadczenia do urzędu skarbowego. Podczas wyboru odpowiedniej formy opodatkowania działalności gospodarczej, podatnik powinien przeanalizować wady i zalety wybranej formy, która zapewni mu największy dochód netto. Można również przeprowadzić analizę porównawczą obciążeń podatkowych z uwzględnieniem poszczególnych form opodatkowania, jak zostało to zaprezentowane w Wybór formy opodatkowania dochodu mikroprzedsiębiorstw jako metoda optymalizacji podatkowej.

Wybór formy opodatkowania zależy m.in. od:

• formy organizacyjno-prawnej prowadzonej działalności,
• skali i rodzaju działalności,
• wielkości zatrudnienia pracowników,
• wysokości przychodów.

Opodatkowanie na zasadach ogólnych

Opodatkowanie na zasadach ogólnych dotyczy opodatkowania podatkiem dochodowym działalności gospodarczej prowadzonej przez osobę fizyczną. Przedmiotem opodatkowania jest dochód (różnica między przychodami a kosztami ich uzyskania). Stawka podatkowa (18% i 32%) jest uzależniona od wysokości uzyskanego dochodu.

Cechy opodatkowania ogólnego:

• prowadzenie ewidencji podatkowej (księga przychodów i rozchodów, księga rachunkowa), zatrudnienia, kart przychodów pracowników, wyposażenia, środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych,
• uwzględnienie kosztów uzyskania przychodu,
• obowiązek składania deklaracji i zeznań rocznych,
• zastosowane ulg i odliczeń majątkowych.
• możliwość odliczenia kwoty wolnej od podatku,
• miesięczne lub kwartalne rozliczanie zaliczek na podatek dochodowy,
• opcja wspólnego rozliczania z małżonkiem lub dzieckiem (Szlęzak-Matusewicz J. 2013)

Podatek liniowy 19%

Podatek liniowy stosowany dla wszystkich form działalności gospodarczej. Przedmiotem opodatkowania jest dochód. Niezależnie od jego wysokości stawka podatkowa wynosi 19%. Wybór takiej formy opodatkowania wymaga złożenia odpowiedniego oświadczenia w urzędzie skarbowym.

Cechy podatku liniowego:

• przedmiotem opodatkowania jest dochód,
• jednolita stawka podatku 19%,
• obowiązek ewidencji księgowej (na zasadach opodatkowania ogólnego),
• uwzględnienie kosztów uzyskania przychodu,
• miesięczne lub kwartalne rozliczanie zaliczek na podatek dochodowy,
• brak możliwości korzystania z ulg podatkowych.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Zasady korzystania z tej formy opodatkowania zostały uregulowane w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od przychodów osób fizycznych. (Dz.U. 1998 nr 144, poz. 930. Stawki ryczałtu mają charakter liniowy i są niejednolite, zależą od charakteru prowadzonej działalności.

Zgodnie z art. 6 u.z.p.d.o.f opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencyjnych podlegają m.in.:

• przychody osób fizycznych prowadzących działalność (jednoosobową) jak i w formie spółki cywilnej osób fizycznych jak i spółki jawnej osób fizycznych,
• przychody z tytułu najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze.

Cechy opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych:

• brak ksiąg rachunkowych oraz podatkowej księgi przychodów i rozchodów,
• wysokość podatku zależna od przychodu,
• opcja korzystania z ulg podatkowych,
• miesięczne lub kwartalne rozliczenie zaliczek na podatek dochodowy,
• podatnik musi posiadać i przechowywać dowody zakupu towarów,
• podatnik prowadzi ewidencję przychodów, wyposażenia, wykaz środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych,
• forma skierowana do wybranych rodzajów działalności gospodarczej,
• złożenie odpowiedniego oświadczenia o wyborze tej formy opodatkowania w urzędzie skarbowym.

Karta podatkowa

Zasady korzystania z tej formy opodatkowania zostały uregulowane w odrębnej ustawie o ryczałcie z dnia 20 listopada 1998 r.(Dz.U. 1998 nr 144, poz. 930). Karta podatkowa jest najprostszą formą opodatkowania podatkiem dochodowym.

Mogą z niej korzystać:

• osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą,
• spółki cywilne, w których wspólnikami są osoby fizyczne,
• wiele innych form działalności, które zostały wymienione w ustawie (m.in. drobne działalności wytwórcze, usługowe, transportowe, gastronomiczne, wolne zawody).

Cechy opodatkowania w formie karty podatkowej:

• brak ewidencji,
• brak obowiązku składania zeznań podatkowych (poza PIT-16A),
• brak zaliczek na podatek dochodowy, płatność podatku co miesiąc,
• podatnik uiszcza stała kwotę podatku ustaloną przez naczelnika urzędu skarbowego, niezależnie od wysokości osiąganych przychodów,
• brak możliwości uwzględnienia kosztów uzyskania przychodów,
• złożenie odpowiedniego oświadczenia o wyborze tej formy opodatkowania w urzędzie skarbowym,
• dopuszczalna wyłącznie dla tych przedsiębiorców, którzy prowadzą ściśle określony katalog rodzajów działalności gospodarczej,
• brak możliwości korzystania z osobistych ulg podatkowych, jakie przysługiwałyby na zasadach ogólnych (Pogoński M. 2013)

Obowiązki podatników korzystających z karty podatkowej:

• wydawanie na żądanie klienta rachunków i faktur, stwierdzających sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie usługi,
• przechowywanie w kolejności numerów kopie tych rachunków i faktur w okresie pięciu lat podatkowych, licząc od końca roku, w którym wystawiono rachunek lub fakturę [[[Ustawa]] o zryczałtowanym podatku...1998, art. 24, pkt.1 ].

Wysokość podatku zależy od:

• charakteru prowadzonej działalności gospodarczej,
• wymiaru zatrudnienia,
• wielkości miejscowości, w której prowadzona jest działalność gospodarcza.

Formy opodatkowania — artykuły polecane

Zryczałtowany podatek dochodowy — Księga przychodów i rozchodów — Zwrot podatku — Zaliczka — Formularz PIT-5 — Zaliczka na podatek dochodowy — Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych — Podatek ryczałtowy — Karta podatkowa

Bibliografia

• Litwińczuk H., Karwat P., Pietrasiewicz W. (2004), Prawo podatkowe przedsiębiorców, Wolters Kluwer, Warszawa
• Nenca A., Zawadzka D. (2014), Wybór formy opodatkowania dochodu mikroprzedsiębiorstw jako metoda optymalizacji podatkowej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 818
• Pogoński M. (2013), ABC podatków w działalności gospodarczej, Unimex, Wrocław
• Szlęzak-Matusewicz J. (2013), Zarządzanie podatkami osób fizycznych, Wolters Kluwer, Warszawa
• Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Dz.U. 1998 nr 144 poz. 930
• Wolański R. (2016), System podatkowy w Polsce, Wolters Kluwer, Warszawa
• Wójtowicz W. (red) (2014), Zarys finansów publicznych i prawa finansowego, Wolters Kluwer, Warszawa

Autor: Mariola Kociołek, Beata Zaucha