Metoda SPACE: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
SPACE (ang. '''Strategic Position and Action Evaluation''' - analiza pozycji strategicznej i [[ocena]] działalności firmy) to jedna z metod badania ogólnej [[zdolności]] rozwojowej firmy. Ułatwia ona [[podejmowanie decyzji]] dotyczących dywersyfikacji działalności firmy i ocenę poszczególnych jej domen. | |||
SPACE (ang. '''Strategic Position and Action Evaluation''' - analiza pozycji strategicznej i ocena działalności firmy) to jedna z metod badania ogólnej zdolności rozwojowej firmy. Ułatwia ona [[podejmowanie decyzji]] dotyczących dywersyfikacji działalności firmy i ocenę poszczególnych jej domen. | |||
==Etapy postępowania== | ==Etapy postępowania== | ||
Tok postępowania w tej metodzie można podzielić na cztery etapy: | Tok postępowania w tej metodzie można podzielić na cztery etapy: | ||
# Wyznaczenie czterech wymiarów przestrzeni, w której identyfikuje się pozycję firmy, jak i charakteryzujących je determinant. | # Wyznaczenie czterech wymiarów przestrzeni, w której identyfikuje się pozycję firmy, jak i charakteryzujących je determinant. | ||
# Narysowanie układu współrzędnych, którego półosie (+x, -x, +y, -y stanowią odpowiednio: IS, CA, FS, ES). | # Narysowanie układu współrzędnych, którego półosie (+x, - x, +y, - y stanowią odpowiednio: IS, CA, FS, ES). | ||
# Skwantyfikowanie wymiarów i determinant. | # Skwantyfikowanie wymiarów i determinant. | ||
# Określenie pozycji strategicznej firmy. | # Określenie pozycji strategicznej firmy. | ||
Procedura metody SPACE podobna jest do analizy SWOT. Najpierw dobieramy czynniki, następnie oceniamy każdy z nich. Liczymy średnią dla wszystkich zmiennych oraz sumę średnich ocen IS i CA i nanosimy wynik na oś X. Kolejnym krokiem jest zsumowanie średnich ocen wymiarów FS i ES oraz zaznaczenie wyniku na osi Y. Końcowym etapem jest wyznaczenie wektora kierunkowego. Będzie nim prosta wychodząca z początku układu współrzędnych i przechodząca przez wyznaczony punkt (Piocha S., Dylkiewicz R. (2007)) | [[Procedura]] metody SPACE podobna jest do analizy SWOT. Najpierw dobieramy czynniki, następnie oceniamy każdy z nich. Liczymy średnią dla wszystkich zmiennych oraz sumę średnich ocen IS i CA i nanosimy [[wynik]] na oś X. Kolejnym krokiem jest zsumowanie średnich ocen wymiarów FS i ES oraz zaznaczenie wyniku na osi Y. Końcowym etapem jest wyznaczenie wektora kierunkowego. Będzie nim prosta wychodząca z początku układu współrzędnych i przechodząca przez wyznaczony punkt (Piocha S., Dylkiewicz R. (2007)). | ||
Determinanty wymiarów zewnętrznych i wewnętrznych to: '''siła sektora''' i '''stabilność otoczenia dla zewnętrznych''' oraz '''[[potencjał]] finansowy''' i '''[[przewaga konkurencyjna]] dla wewnętrznych'''. Szczegóły prezentuje tab. 1. | |||
Tab.1. Determinanty wymiarów zewnętrznych i wewnętrznych | Tab.1. Determinanty wymiarów zewnętrznych i wewnętrznych | ||
| Linia 45: | Linia 26: | ||
* intensywność wzrostu [[kapitał]]u, | * intensywność wzrostu [[kapitał]]u, | ||
* łatwość wejścia na [[rynek]], | * łatwość wejścia na [[rynek]], | ||
* produktywność. | * [[produktywność]]. | ||
|Potencjał finansowy (FS - ang. financial strength) | |Potencjał finansowy (FS - ang. financial strength) | ||
* zwrot z inwestycji, | * zwrot z inwestycji, | ||
| Linia 61: | Linia 42: | ||
* [[bariery wejścia]] na rynek, | * [[bariery wejścia]] na rynek, | ||
* intensywność działania konkurencji, | * intensywność działania konkurencji, | ||
* elastyczność popytowa cen. | * [[elastyczność]] popytowa cen. | ||
|Przewaga konkurencyjna (CA - ang. competitive advantage) | |Przewaga konkurencyjna (CA - ang. competitive advantage) | ||
* [[udział w rynku]], | * [[udział w rynku]], | ||
* jakość wyrobów, | * [[jakość]] wyrobów, | ||
* cykl życia wyrobów, | * [[cykl]] życia wyrobów, | ||
* lojalność [[klient]]ów, | * [[lojalność]] [[klient]]ów, | ||
* wykorzystanie potencjału wytwórczego, | * wykorzystanie potencjału wytwórczego, | ||
* technologiczne know-how, | * technologiczne know-how, | ||
* nadzór nad dostawcami i systemem dystrybucji. | * [[nadzór]] nad dostawcami i systemem dystrybucji. | ||
|} | |} | ||
''Źródło: [A. Stabryła 2000, s. 362-363]'' | ''Źródło: [A. Stabryła 2000, s. 362-363]'' | ||
<google>n</google> | |||
Układ współrzędnych jest budowany następująco: | Układ współrzędnych jest budowany następująco: | ||
| Linia 84: | Linia 67: | ||
==Kwantyfikacja== | ==Kwantyfikacja== | ||
Intensywność wymiarów szacuje się według umownej sześciopunktowej skali, przy czym dla (IS) i (FS) wartość 1 stanowi ocenę najniższą, a 6 - najwyższą, natomiast dla (CA) i (ES) -6 jest oceną najniższą, a (-1) - najwyższą. | Intensywność wymiarów szacuje się według umownej sześciopunktowej skali, przy czym dla (IS) i (FS) [[wartość]] 1 stanowi ocenę najniższą, a 6 - najwyższą, natomiast dla (CA) i (ES) - 6 jest oceną najniższą, a (-1) - najwyższą. | ||
Aby uwzględnić siłę wpływu zmiennych można wprowadzić wagi (rangi) dla poszczególnych zmiennych i wówczas ocena ważona będzie iloczynem oceny punktowej i rangi przypisanej danej zmiennej. Zakłada się przy tym, że suma wszystkich wag dla jednego wymiaru wynosi 1, a całkowity [[wskaźnik]] dla danego wymiaru równa się sumie ocen ważonych każdej zmiennej. | Aby uwzględnić siłę wpływu zmiennych można wprowadzić wagi (rangi) dla poszczególnych zmiennych i wówczas ocena ważona będzie iloczynem oceny punktowej i rangi przypisanej danej zmiennej. Zakłada się przy tym, że suma wszystkich wag dla jednego wymiaru wynosi 1, a całkowity [[wskaźnik]] dla danego wymiaru równa się sumie ocen ważonych każdej zmiennej. | ||
| Linia 98: | Linia 81: | ||
Wyznaczony punkt P o współrzędnych (x, y) pokazuje pozycję strategiczną firmy, zgodnie z którą możemy dobrać właściwą dla danego obiektu strategię. | Wyznaczony punkt P o współrzędnych (x, y) pokazuje pozycję strategiczną firmy, zgodnie z którą możemy dobrać właściwą dla danego obiektu strategię. | ||
W metodzie SPACE zakłada się, że słaba [[pozycja konkurencyjna]] firmy może być rekompensowana dużą atrakcyjnością branży i odwrotnie, działanie w schyłkowej branży może być rekompensowane wysoką pozycją konkurencyjną w sektorze. Podobnie, silne finanse firmy, pozwalają dość swobodnie działać nawet w warunkach wysokiej zmienności otoczenia, a stabilne otoczenie nie wymaga dużych zasobów finansowych. | W metodzie SPACE zakłada się, że słaba [[pozycja konkurencyjna]] firmy może być rekompensowana dużą atrakcyjnością branży i odwrotnie, [[działanie]] w schyłkowej branży może być rekompensowane wysoką pozycją konkurencyjną w sektorze. Podobnie, silne finanse firmy, pozwalają dość swobodnie działać nawet w warunkach wysokiej zmienności otoczenia, a stabilne otoczenie nie wymaga dużych zasobów finansowych. | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Macierz McKinsey]]}} — {{i5link|a=[[Macierz ADL]]}} — {{i5link|a=[[Macierz BCG]]}} — {{i5link|a=[[Ocena atrakcyjności sektora]]}} — {{i5link|a=[[Analiza portfolio]]}} — {{i5link|a=[[Koncepcja pięciu sił Portera]]}} — {{i5link|a=[[Mapa intensywności celów]]}} — {{i5link|a=[[Portfelowa analiza strategiczna]]}} — {{i5link|a=[[Metody analizy strategicznej]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Juszczyk M. (2001) | <noautolinks> | ||
* Kałkowska J. (red.)(2010) | * Juszczyk M. (2001), ''[https://delibra.bg.polsl.pl/Content/39906/BCPS_43802_2001_Metoda-SPACE---narze.pdf Metoda SPACE narzędzie analizy strategicznej dla firm budowlanych]'', Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej | ||
* Piocha S., Dylkiewicz R. (2007) | * Kałkowska J. (red.) (2010), ''Zarządzanie strategiczne Metody analizy strategicznej z przykładami'', Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań | ||
* Stabryła A. (2000) | * Piocha S., Dylkiewicz R. (2007), ''Teoretyczne i empiryczne implikacje wynikające z zastosowania analiz strategicznych w ocenie wartości przedsiębiorstwa'', Zeszyty naukowe instytutu ekonomii i zarządzania, nr 11 | ||
* Zielińska-Chmielewska A. (2012) | * Stabryła A. (2000), ''Zarządzanie strategiczne w teorii i praktyce firmy'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa - Kraków | ||
* Zielińska-Chmielewska A. (2012), ''[https://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-dfbcad5a-9ea3-4ab8-b7fd-9a023eb75d71/c/IBRKK_handel_wew_6-2012.42-48.pdf Analiza strategiczna spółki akcyjnej Indykpol SA przy wykorzystaniu metody SPACE]'', Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Poznań | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Aneta Gaweł, Paweł Mleczko}} | {{a|Aneta Gaweł, Paweł Mleczko}} | ||
[[Kategoria: | [[Kategoria:Analiza strategiczna]] | ||
[[en:SPACE method]] | [[en:SPACE method]] | ||
{{#metamaster:description|Metoda SPACE to narzędzie analizy strategicznej i oceny działalności firmy. Pomaga podejmować decyzje dotyczące rozwoju firmy oraz oceniać jej obszary działalności.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 21:05, 5 sty 2024
SPACE (ang. Strategic Position and Action Evaluation - analiza pozycji strategicznej i ocena działalności firmy) to jedna z metod badania ogólnej zdolności rozwojowej firmy. Ułatwia ona podejmowanie decyzji dotyczących dywersyfikacji działalności firmy i ocenę poszczególnych jej domen.
Etapy postępowania
Tok postępowania w tej metodzie można podzielić na cztery etapy:
- Wyznaczenie czterech wymiarów przestrzeni, w której identyfikuje się pozycję firmy, jak i charakteryzujących je determinant.
- Narysowanie układu współrzędnych, którego półosie (+x, - x, +y, - y stanowią odpowiednio: IS, CA, FS, ES).
- Skwantyfikowanie wymiarów i determinant.
- Określenie pozycji strategicznej firmy.
Procedura metody SPACE podobna jest do analizy SWOT. Najpierw dobieramy czynniki, następnie oceniamy każdy z nich. Liczymy średnią dla wszystkich zmiennych oraz sumę średnich ocen IS i CA i nanosimy wynik na oś X. Kolejnym krokiem jest zsumowanie średnich ocen wymiarów FS i ES oraz zaznaczenie wyniku na osi Y. Końcowym etapem jest wyznaczenie wektora kierunkowego. Będzie nim prosta wychodząca z początku układu współrzędnych i przechodząca przez wyznaczony punkt (Piocha S., Dylkiewicz R. (2007)).
Determinanty wymiarów zewnętrznych i wewnętrznych to: siła sektora i stabilność otoczenia dla zewnętrznych oraz potencjał finansowy i przewaga konkurencyjna dla wewnętrznych. Szczegóły prezentuje tab. 1.
Tab.1. Determinanty wymiarów zewnętrznych i wewnętrznych
| Wymiary zewnętrzne | Wymiary wewnętrzne |
|---|---|
Siła sektora (IS - ang. industry strength)
|
Potencjał finansowy (FS - ang. financial strength)
|
Stabilność otoczenia (ES - ang. environmental stability)
|
Przewaga konkurencyjna (CA - ang. competitive advantage) |
Źródło: [A. Stabryła 2000, s. 362-363]
Układ współrzędnych jest budowany następująco:
- oś rzędnych (Y) po stronie dodatniej (góra) - FS, a ujemnej ES,
- oś odciętych (X) po stronie dodatniej (prawa) - IS, a ujemnej CA.
Ćwiartki wykresu reprezentują:
- pierwsza (x+, y+) - strategię agresywną,
- druga (x-, y+) - strategię konserwatywną,
- trzecia - strategię defensywną,
- czwarta - strategię konkurencyjną.
Kwantyfikacja
Intensywność wymiarów szacuje się według umownej sześciopunktowej skali, przy czym dla (IS) i (FS) wartość 1 stanowi ocenę najniższą, a 6 - najwyższą, natomiast dla (CA) i (ES) - 6 jest oceną najniższą, a (-1) - najwyższą.
Aby uwzględnić siłę wpływu zmiennych można wprowadzić wagi (rangi) dla poszczególnych zmiennych i wówczas ocena ważona będzie iloczynem oceny punktowej i rangi przypisanej danej zmiennej. Zakłada się przy tym, że suma wszystkich wag dla jednego wymiaru wynosi 1, a całkowity wskaźnik dla danego wymiaru równa się sumie ocen ważonych każdej zmiennej.
Wartość współrzędnych oblicza się jako przeciętną wartość (średnią) dla sumy punktów wymiarów wspólnych dla danej osi. x = f¯(IS) + f¯(CA) y = f¯(FS) + f¯(ES), gdzie m f¯(IS) = SUMA (fi (IS)) / m 1 pozostałe obliczane według analogicznych wzorów. Wyznaczony punkt P o współrzędnych (x, y) pokazuje pozycję strategiczną firmy, zgodnie z którą możemy dobrać właściwą dla danego obiektu strategię.
W metodzie SPACE zakłada się, że słaba pozycja konkurencyjna firmy może być rekompensowana dużą atrakcyjnością branży i odwrotnie, działanie w schyłkowej branży może być rekompensowane wysoką pozycją konkurencyjną w sektorze. Podobnie, silne finanse firmy, pozwalają dość swobodnie działać nawet w warunkach wysokiej zmienności otoczenia, a stabilne otoczenie nie wymaga dużych zasobów finansowych.
| Metoda SPACE — artykuły polecane |
| Macierz McKinsey — Macierz ADL — Macierz BCG — Ocena atrakcyjności sektora — Analiza portfolio — Koncepcja pięciu sił Portera — Mapa intensywności celów — Portfelowa analiza strategiczna — Metody analizy strategicznej |
Bibliografia
- Juszczyk M. (2001), Metoda SPACE narzędzie analizy strategicznej dla firm budowlanych, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej
- Kałkowska J. (red.) (2010), Zarządzanie strategiczne Metody analizy strategicznej z przykładami, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań
- Piocha S., Dylkiewicz R. (2007), Teoretyczne i empiryczne implikacje wynikające z zastosowania analiz strategicznych w ocenie wartości przedsiębiorstwa, Zeszyty naukowe instytutu ekonomii i zarządzania, nr 11
- Stabryła A. (2000), Zarządzanie strategiczne w teorii i praktyce firmy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa - Kraków
- Zielińska-Chmielewska A. (2012), Analiza strategiczna spółki akcyjnej Indykpol SA przy wykorzystaniu metody SPACE, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Poznań
Autor: Aneta Gaweł, Paweł Mleczko
