Praca w domu

Praca w domu rozumiana jako wykonywanie pewnych czynności i zadań poza zakładem pracy jest jednym z wielu typów tzw. telepracy (z ang. telecommuting = telework). Jest to nowy sposób rewolucjonizujący organizację pracy pod dwoma najważniejszymi aspektami: czas i przestrzeń. Do jego powstania przyczyniły się błyskawiczny rozwój i popularyzacja technik komputerowych i telekomunikacyjnych (szybki Internet, telefonia komórkowa), które pozwalają na porozumiewanie się z miejscem zatrudnienia bez wychodzenia z domu.

Komisja Europejska zaproponowała następującą definicję telepracy: "Telepraca jest to metoda organizowania i wykonywania pracy, w której pracownik pracuje poza miejscem pracy pracodawcy przez znaczną część swojego czasu pracy, dostarczając do pracodawcy wyniki (rezultaty) pracy przy wykorzystaniu technologii informacyjnych oraz technologii przekazywania danych, zwłaszcza Internetu".

Najczęściej wymienianymi, podstawowymi cechami telepracy są:

• możliwość zmiany miejsca pracy poza przypisaną główną siedzibą (np. w domu),
• ruchomy i najczęściej niekontrolowany czas pracy,
• wykorzystanie komputera i urządzeń telekomunikacyjnych (komunikacja z firmą przez Internet i telefon),
• praca z danymi.

Praca w domu jako typ telepracy jest najczęściej wykonywana w oderwaniu od współpracowników i poza fizyczną kontrolą przełożonych. Taki stan rzeczy wymusza samodzielne kontrolowanie i zarządzanie czasem pracy. Natomiast takich pracowników cechuje brak ciągłego, bezpośredniego, wizualnego kontaktu z przełożonymi i współpracownikami. Zmuszeni są oni do równoczesnego prowadzenia życia zawodowego i rodzinnego w jednym miejscu.

Tabela 1. Zalety telepracy

Pracownik	Przedsiębiorstwo	Społeczeństwo
Eliminacja problemów związanych z dojazdami do pracy (czas dojazdu i koszty paliwa)	Możliwość pozyskiwania pracowników niezwiązanych z położeniem przedsiębiorstwa	Redukcja zanieczyszczeń ze spalin samochodowych
Lokalizacja przedsiębiorstwa nie jest czynnikiem decydującym o miejscu zamieszkania	Redukcja kosztów na terenie zakładu pracy (mniejsza powierzchnia biurowa i niższe koszty operacyjne)	Mniejsze natężenie ruchu ulicznego
Elastyczne godziny pracy	Redukcja absencji i zwolnień chorobowych	Możliwość aktywizacji osób niepełnosprawnych, kobiet w ciąży i osób wychowujących dzieci
Brak presji ze strony wewnętrznych grup pracowniczych	Brak konfliktów personalnych	Oferta telepracy obejmuje dowolny obszar
Bardziej swobodna organizacja życia prywatnego	Wzrost wydajności pracowników

Praca w domu nie koniecznie musi być związana z wykonywaniem zadań zleconych przez firmę, w której pracownik jest zatrudniony. Istnieje także możliwość pracy niezależnej, na własny rachunek. Zostaje się wtedy podwykonawcą dla różnych firm (zarówno dużych jak i małych i średnich przedsiębiorstw). Przykładem mogą być księgowi (zestawienia finansowe), informatycy (projekty oprogramowania), tłumacze (tłumaczenia pisemne) itp. W przypadku osób pracujących na własny rachunek urządzenia teleinformatyczne są szczególnym narzędziem poszerzenia kontaktów pracy oraz przyspieszenia komunikacji ze zleceniodawcą.

Badania wykazują, że najwięcej osób pracujących w domu jest w Finlandii (prawie 7% ogólnej liczby pracujących). Zdecydowaną większość tzw. telepracowników stanowią mężczyźni (81%). Ponadto dominującą grupą telepracowników stanowią osoby w wieku 30-39 lat (36%) i od 40-49 lat (33%).

TL;DR

Praca w domu, czyli telepraca, rozwija się dzięki postępowi technologicznemu. Telepraca pozwala na pracę poza miejscem pracy, wykorzystując technologię komunikacyjną. Praca w domu ma wiele zalet, takich jak eliminacja dojazdów, elastyczne godziny pracy i redukcja kosztów dla przedsiębiorstw. Praca w domu może być wykonywana jako podwykonawca dla różnych firm. W Polsce telepraca jest uregulowana prawem pracy. Telepracownicy stanowią 1% wszystkich pracujących w Polsce.

Telepraca w Polsce

Prawo regulujące rynek telepracy w Polsce zaczęło obowiązywać w 2007 roku.

Rozdział IIb działu drugiego Kodeksu Pracy zawiera artykuły określające zatrudnienie pracowników w formie telepracy. Artykuł 67⁵ definiuje formę pracy telepracownika, jako wykonywaną regularnie poza zakładem pracy i świadczoną przy udziale środków komunikacji elektronicznej. Warunki prowadzenia telepracy mogą zostać ustalone między stronami przy zawieraniu umowy o pracę lub w trakcie zatrudnienia (art. 67⁷). Zgodnie z art. 67¹¹ pracodawca dostarcza telepracownikowi narzędzia niezbędne do świadczenia telepracy, zapewniając szkolenia z zakresu obsługi sprzętu, ubezpieczenie sprzętu, a także pokrywa wszelkie naprawy i usługi serwisowe. W związku z wykonywaniem telepracy poza biurem, pracodawca ma prawo kontrolować pracownika (art. 67¹⁴), natomiast pracownik posiada dostęp do szkoleń, może podnosić kwalifikacje i ubiegać się o awans na równi z wykonującymi pracę na terenie zakładu pracy (art. 67¹⁵)(M. Pawłowska 2009).

W 2007 roku telepracownicy w Polsce stanowili 1% wszystkich pracujących (B. Wyrzykowska 2014, s. 3807).

Praca w domu — artykuły polecane

Telepraca — Warunki pracy — Agencja pośrednictwa pracy — Praca dorywcza — Freelancer — Leasing pracowniczy — Elastyczne formy zatrudnienia — Chałupnictwo — Praca nakładcza

Bibliografia

• European Commission (2000). Benchmarking Progress on new ways of working nad new forms of business across Europe, ECaTT Final Raport
• Pawłowska M. (2009), Perspektywy rozwoju telepracy w Polsce, E-mentor, nr 3(30)
• Pędziwiatr F. (2002), Telepraca i jej implikacje. Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, IPiSS, nr 2
• Wyrzykowska B. (2014), Przedsiębiorstwo bez pracowników - telepraca, Logistyka 4

Autor: Sebastian Malik, Jakub Godek