Crowdfunding

Crowdfunding (od ang. crowd - tłum, funding - finansowanie) jest to forma pozyskiwania funduszy na realizację danego projektu przy wykorzystaniu specjalnie stworzonych w tym celu witryn oraz społeczności online. Crowdfunding zakłada alokację środków pieniężnych przeznaczonych dobrowolnie na finalizację przedsięwzięcia w postaci wpłat o niskim kapitale i wysokiej częstotliwości od osób zainteresowanych danym projektem w zamian za ustalone świadczenia zwrotne.

TL;DR

Crowdfunding to forma pozyskiwania funduszy na projekty poprzez specjalne platformy online. Rozwija się głównie dzięki łatwemu dostępowi do Internetu. Istnieje wiele różnych form crowdfundingu, w tym darowizny, wynagrodzenie i inwestycje. Crowdfunding różni się od zbiórki publicznej, która jest reglamentowana przez prawo i nie oferuje świadczeń zwrotnych. W Polsce crowdfundingu jest dozwolony, ale istnieją wymogi prawne i podatkowe. Istnieje wiele polskich platform crowdfundingu, które oferują różne modele finansowania.

Narzędzia Crowdfundingu

Rozwój crowdfundingu ściśle wiąże się z rozpowszechnieniem i łatwym dostępem do Internetu, który umożliwia szybkie dotarcie do szerokiego grona odbiorców i zgromadzenia ich w jedną społeczność wokół projektu. W celu finansowania wykorzystywane są specjalnie utworzone platformy, na których każdy pomysłodawca po uprzednim opisaniu swojej idei, może prosić o wsparcie. Na całym świecie funkcjonuje ich już ponad 1600. Ponadto, pomysłodawcy próbują niekiedy dotrzeć do potencjalnych kapitałodawców za pośrednictwem blogów lub portali społecznościowych. W celu dotarcia do mediów pomocne bywają również specjalne akcje i działania promocyjne.

Historia

Po raz pierwszy finansowanie społecznościowe miało miejsce w 1997 roku w Stanach Zjednoczonych, kiedy to fani brytyjskiej kapeli rockowej zebrali w internecie 60 tysięcy dolarów, potrzebnych na sfinansowanie trasy koncertowej tego zespołu w Stanach Zjednoczonych. W późniejszym okresie zespół ten wykorzystał tą metodę finansowania przy tworzeniu swoich albumów. Po upływie trzech lat, tj. w roku 2000 powstał pierwszy portal crowdfundingowy dla artystów. Do 2009 roku z tego modelu korzystają głównie artyści, dopiero start platformy kickstarter wpłynął na szeroki rozwój projektów finansowanych społecznie. Od roku 2010 crowdfundingowe platformy internetowe zaczęły powstawać także w Europie.

Cechy Crowdfundingu

• Pieniądz - w przeważającej mierze kapitał przekazywany jest w zdematerializowanej formie
• Cel  - cel przedsięwzięcia jest szczegółowo skonkretyzowany, kompletny opis projektu zawierający także efekty wydatkowania zamieszczane są na portalach finansowania społecznego
• Szeroka społeczność  - informacja o projekcie rozpowszechniana jest za pomocą Internetu, stąd w krótkim czasie może ona dotrzeć do szerokiego grona internautów
• Open call - możliwość wsparcia projektu jest prezentowana w sposób otwarty, kierowana do nieoznaczonego adresata i nienakładająca ograniczeń w dostępie.
• ICT  - cały proces gromadzenia kapitału odbywa się przy wykorzystaniu rozwiązań teleinformatycznych.
• Lepsze warunki  - pozyskanie kapitału wiąże się z korzystniejszymi warunkami, niż ogólnodostępnymi na rynku dla danego projektodawcy.
• Świadczenie zwrotne - każdorazowo za udzielenia wsparcia finansowego każdej osobie i firmie, która go dokona oferowane jest świadczenie zwrotne. Może ono przyjąć różną formę, ale nie może mieć ona jedynie charakteru emocjonalnego [Król K. (2013)]

Formy crowdfundingu

Formy finansowania społecznościowego można wyróżnić ze względu na charakter płatności przekazywanej przez wspierających:

• darowizna - głównie inicjatywy charytatywne, brak świadczenia zwrotnego
• wynagrodzenie - w zamian za wsparcie pomysłodawca oferuje swoje produkty, usługi, bądź unikalne bonusy związane z realizacją projektu
• inwestycja - w zamian za wsparcie pomysłodawca oferuje udziały, prawa do zysków lub inną formę materialnego świadczenia

W przypadku modeli opartych na darowiznach nie zawsze zapewniona jest odpowiednia ochrona wspierających, gdyż projektodawca nie ma obowiązku realizacji projektu i dystrybucji obiecanych nagród. Mechanizm oparty na przedsprzedaży tworzy natomiast stosunek prawny, który zapewnia bezpieczeństwo transakcji, a także spełnienie obowiązków prawno-podatkowych przez twórcę projektu.

Crowdfunding a zbiórki publiczne

Crowdfunding jest formą gromadzenia kapitału przeznaczanego dobrowolnie na realizację konkretnego projektu, w zamian za dostarczenie określonej uprzednio wartości. Może ona przyjmować formę materialną (produkt, usługa, bilet wstępu, udziały w spółce) lub niematerialną (spotkanie, wstęp na wydarzenie). Natomiast zbiórka publiczna jest reglamentowaną przez prawo i administrację formą pozyskiwania środków na cele publicznie pożyteczne (fundraising). Ofiarowany dobrowolnie kapitał nie jest rekompensowany przez świadczenia zwrotne.

Regulacje prawne

W Polsce Crowdfunding jest prawnie dozwolony, natomiast pomysłodawcy muszą liczyć się z wymogami prawnymi i podatkowymi. Z pomocą nadchodzą portale crowdfundingowe, które zapewniają ochronę i mają sprawdzony model prawny. O rozpowszechnienie dostępu do finansowania społecznościowego, używania polskiego odpowiednika nazwy oraz dogodne otoczenie prawne i gospodarcze walczy Polskie Towarzystwo Crowdfundingu, postulujące szereg zmian prawnych, które dodatkowo uproszczą pozyskiwanie kapitału za pośrednictwem Internetu.

Wsparciem projektodawców i przedsiębiorców zajmuje się fundacja Centrum Gospodarki Społecznościowej, zaś rozwojem idei i ułatwieniem dostępu do społecznych źródeł finansowania Polskie Towarzystwo Crowdfundingu.

Crowdfunding — artykuły polecane

Car-pooling — Licencja BSD — Handel elektroniczny — Geolokalizacja — Car-sharing — Pożyczki społecznościowe — Odwrócona hipoteka — Telekomunikacja — Indywidualne konto emerytalne

Bibliografia

• Agrawal A., Catalini C., Goldfarb A. (2013), Some simple economics of crowdfunding, National Bureau of Economic Research
• Brzozowska, B. (2014). Crowdfunding. Nowe perspektywy produkcji i promocji filmowej.  "Kwartalnik Filmowy" (85)
• Dziuba D. (2012), Rozwój systemów crowdfundingu-modele, oczekiwania i uwarunkowania. Problemy Zarządzania, nr 10(3)
• Dziuba D. (2015), Ekonomika crowdfundingu. Zarys problematyki badawczej, Difin, Warszawa
• Gerber, E. M., Hui, J. S., & Kuo, P. Y. (2012). Crowdfunding: Why people are motivated to post and fund projects on crowdfunding platforms. [1] Northwestern University
• Król K. (2013), Crowdfunding. Od pomysłu do biznesu, dzięki społeczności, Crowdfunding.pl
• Kuppuswamy V., Bayus B. L. (2015), Crowdfunding creative ideas: The dynamics of project backers in Kickstarter, Entrepreneurship & Marketing eJournal
• Mollick E. (2014), The dynamics of crowdfunding: An exploratory study, Journal of business venturing, nr 29(1)

Autor: Ilona Durał