Służba celna

Służba celna zgodnie z ustawą z 27 sierpnia 2009 roku jest to jednolita umundurowana formacja, której zadaniem jest ochrona obszaru celnego Unii Europejskiej w zakresie przywozu towarów na określony obszar, a także wywozu dóbr z niego. Dodatkowe obowiązki określone są w odrębnych przepisach przede wszystkim w kwestii podatku od gier i podatku akcyzowego (Dz.U. 2009 Nr 168 poz. 1323 art. 1.1).

Zadania służby celnej

Wymiar i pobór ceł i opłat

Jednym z głównych zadań służby celnej jest ustalanie i pobór ceł oraz innych opłat celnych. Cele te stanowią istotny element polityki handlowej państwa, mając na celu regulację importu i eksportu towarów. Służba celna jest odpowiedzialna za ustalenie wartości celnej towarów, czyli podstawy opodatkowania, oraz obliczenie odpowiednich stawek celnych. W przypadku importu towarów, służba celna zbiera należne opłaty celne, takie jak cło importowe, podatek od wartości dodanej (VAT) oraz ewentualne inne opłaty. W przypadku eksportu, służba celna jest odpowiedzialna za kontrolę wypływu towarów z kraju oraz ewentualne zwroty podatku VAT.

Pobór podatków akcyzowych i od gier

Służba celna ma również za zadanie pobieranie podatków akcyzowych i od gier. Podatki akcyzowe są nakładane na określone produkty, takie jak alkohol, tytoń, paliwo czy napoje energetyzujące. Służba celna jest odpowiedzialna za kontrolę i pobór tych podatków przy imporcie, eksporcie i sprzedaży w kraju. Podatki od gier obejmują różne formy hazardu, takie jak loterie, zakłady bukmacherskie czy gry hazardowe w kasynach. Służba celna jest odpowiedzialna za kontrolę tych działań i pobór odpowiednich podatków.

Zwalczanie przestępstw związanych z przemytem i obrotem nielegalnymi towarami

Przemyt i nielegalny obrót towarami stanowią poważne zagrożenie dla gospodarki i bezpieczeństwa państwa. Dlatego służba celna ma ważne zadanie w zwalczaniu tych przestępstw. Przemyt polega na wprowadzaniu nielegalnych towarów na terytorium kraju bez odpowiednich deklaracji celnych i opłat. Służba celna prowadzi intensywne kontrole na granicach i w portach, aby wykrywać i powstrzymywać takie działania. Ponadto, służba celna współpracuje z innymi organami ścigania, takimi jak policja czy służby wywiadowcze, w celu rozpracowania i zatrzymania osób i organizacji zajmujących się przemytem.

Walka z przestępstwami skarbowymi

Przestępstwa skarbowe dotyczą różnych działań mających na celu uniknięcie opłat celnych i podatkowych. Służba celna ma za zadanie zwalczanie tych przestępstw i ściganie osób odpowiedzialnych za nielegalne działania. Przestępstwa skarbowe mogą obejmować fałszowanie dokumentów celnych, ukrywanie towarów, oszustwa podatkowe czy pranie brudnych pieniędzy. Służba celna prowadzi dochodzenia i kontrole, weryfikuje dokumenty i podejmuje działania prawne w celu ukarania sprawców. (Dz.U. 2009 Nr 168 poz. 1323 art. 2).

Źródło dochodu budżetu państwa

Służba celna odgrywa istotną rolę w generowaniu dochodu dla budżetu państwa. Jej głównym zadaniem jest pobieranie opłat celnych oraz innych podatków nakładanych na towary importowane i eksportowane. Dochód pochodzący z tych opłat stanowi znaczną część dochodu budżetu państwa i jest niezbędny do sfinansowania różnych działań, takich jak edukacja, opieka zdrowotna czy infrastruktura.

Opłaty celne są pobierane na granicach państwa i są uzależnione od wartości towarów, które są importowane lub eksportowane. Służba celna ma za zadanie kontrolować przepływ towarów przez granicę, sprawdzać, czy są one zgodne z przepisami krajowymi oraz pobierać odpowiednie opłaty. Oprócz opłat celnych, służba celna również nakłada inne podatki, takie jak podatek VAT czy akcyzę, w zależności od rodzaju towaru.

Ważnym aspektem działania służby celnej jest walka z nielegalnym obrotem towarowym oraz przemytem. Przemyt stanowi poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa, a także dla jego finansów. Służba celna ma za zadanie kontrolować przepływ towarów, przeciwdziałać nielegalnym działaniom i pobierać odpowiednie kary i mandaty od osób łamiących przepisy celne. Dzięki temu, służba celna nie tylko generuje dochód dla budżetu państwa, ale także chroni interesy gospodarcze kraju.

Warto również zauważyć, że służba celna pełni istotną rolę w ochronie krajowego rynku przed nieuczciwą konkurencją. Pobieranie opłat celnych na towary importowane pomaga wyrównać koszty produkcji pomiędzy krajowymi i zagranicznymi producentami. Dzięki temu, krajowe przedsiębiorstwa mają większe szanse na konkurowanie na rynku, co przekłada się na rozwój gospodarczy i tworzenie miejsc pracy.

Podsumowując, służba celna jest kluczowym źródłem dochodu dla budżetu państwa. Jej działania w zakresie pobierania opłat celnych oraz kontroli przepływu towarów na granicach przyczyniają się do generowania znacznej części dochodu państwa. Ponadto, służba celna pełni istotną rolę w ochronie interesów gospodarczych kraju oraz w zapewnieniu uczciwej konkurencji na rynku (Niedźwiedzki J. 2013).

Struktura organizacyjna służby celnej

Na służbę celną w Polsce składa się 16 izb celnych, 46 urzędów i 16 oddziałów z których 55 zajmuje się obsługą przejść granicznych. Ponadto w związku z wymaganiami Unii Europejskiej w sześciu izbach znajdują się laboratoria które pomagają m.in. w klasyfikacji towarów i kontrolowaniu wyrobów podlegających akcyzie.

Największe zmiany nastąpiły w 2004 i 2005 roku kiedy to zlikwidowano kilkanaście urzędów i izb celem ograniczenia kosztów. Ponadto po zniesieniu kontroli granicznej nawiązano współpracę z niemiecką i czeską służbą graniczną z zamiarem zwalczania przemytu niedozwolonych towarów (Niedźwiedzki J. 2013).

Organami służby celnej są (Dz.U. 2009 Nr 168 poz. 1323 art. 9.1):

• Minister właściwy do spraw finansów publicznych;
• Szef Służby Celnej;
• dyrektorzy izb celnych;
• naczelnicy urzędów celnych.

Minister finansów sprawuje nadrzędną władzę i decyduje o polityce działań służby celnej. Szef służby celnej dba o wykonywanie powierzonych zadań z pomocą naczelników, dyrektorów i komórek w urzędzie ministra. Izby i urzędy celne mają jasno określoną strukturę i są im przydzielone odpowiednie zadania. Izbą kieruje dyrektor i sprawuje pieczę nad naczelnikami urzędów. Liczba zastępców naczelnika jest zależna od liczby funkcjonariuszów mu podległych (Niedźwiecki J. 2013).

Struktura służby celnej

Izby celne, urzędy celne i oddziały celne

Izby celne są jednym z podstawowych elementów struktury służby celnej. Są to jednostki organizacyjne, które zajmują się kontrolą przepływu towarów na określonym obszarze geograficznym. Izby celne są odpowiedzialne za zarządzanie sprawami celno-skarbowymi na swoim terenie, w tym pobieranie należności celnych i podatkowych od importowanych towarów.

Urzędy celne są kolejnym elementem struktury służby celnej. Są to jednostki organizacyjne, które zajmują się kontrolą przepływu towarów na określonym przejściu granicznym. Urzędy celne współpracują z izbami celnymi i są odpowiedzialne za egzekwowanie przepisów celno-skarbowych na granicy. Mają również za zadanie zbieranie danych statystycznych dotyczących przepływu towarów przez granicę.

Oddziały celne stanowią kolejny element struktury służby celnej. Są to jednostki organizacyjne, które zajmują się kontrolą przepływu towarów na obszarze całego kraju. Oddziały celne są odpowiedzialne za koordynację działań izb celnych i urzędów celnych. Mają również za zadanie monitorowanie i analizowanie przepływu towarów na rynku krajowym i zagranicznym.

Współpraca między izbami celnymi, urzędami celnymi i oddziałami celnymi jest niezbędna dla skutecznej kontroli przepływu towarów przez granice. Dzięki tej współpracy możliwa jest wymiana informacji i koordynacja działań, co przyczynia się do zapewnienia bezpieczeństwa i regularności przepływu towarów.

Obsługa przejść granicznych

Obsługa przejść granicznych jest kluczowym elementem struktury służby celnej. Przejścia graniczne są miejscami, w których odbywa się kontrola przepływu towarów, osób i środków transportu między dwoma państwami. Służba celna ma za zadanie zapewnienie prawidłowej i sprawnej obsługi tych przejść.

Przy obsłudze przejść granicznych służba celna stosuje różne procedury i techniki. Jedną z nich jest kontrola dokumentów, w tym celną deklarację towarową, która jest niezbędna do przeprowadzenia kontroli celnej. Służba celna sprawdza również zgodność towarów z deklaracją oraz przeprowadza ewentualne kontrole fizyczne towarów.

Ważnym aspektem obsługi przejść granicznych jest również współpraca międzynarodowa. Służby celne różnych państw współpracują ze sobą w celu wymiany informacji i koordynacji działań. Współpraca ta ma na celu zapobieganie nielegalnemu przepływowi towarów i osobom oraz ochronę interesów gospodarczych państwa.

Zatrudnienie w służbie celnej

Aby można zostać funkcjonariuszem tej formacji należy spełniać następujące wymagania:

• Trzeba posiadać polskie obywatelstwo
• Należy korzystać z praw publicznych w pełni
• Nie można być skazanym wyrokiem prawomocnym za umyślne przestępstwo
• Wymagane jest minimum średnie wykształcenie (Ponad 70% funkcjonariuszy posiada wykształcenie wyższe)
• Posiadanie nieposzlakowanej opinii
• Wymagany do konkretnego stanowiska odpowiedni stan zdrowia (Dz.U. 2009 Nr 168 poz. 1323 art. 76).

Każdy kto spełnia powyższe wymagania może ubiegać się o pracę w służbie celnej jednakże jak w każdej służbie mundurowej postępowanie kwalifikacyjne składa się z kilku etapów, a tylko część z kandydatów która przejdzie pomyślnie przez wszystkie wymienione poniżej etapy zostaje zatrudniona

• Złożenie odpowiednich dokumentów
• Test wiedzy
• Rozmowa kwalifikacyjna
• Test sprawnościowy i ewaluacja psychiczna
• Postępowanie sprawdzające (Dz.U. 2009 Nr 168 poz. 1323 art. 77).

W Służbie celnej wykorzystywane są również zwierzęta, głównie psy pomagające w wykrywaniu wyrobów tytoniowych oraz narkotyków. Razem jest ponad 100 zwierząt różnych ras podzielonych na dwie grupy celem wykrywania wyżej wymienionych towarów. Użycie psów znacznie ułatwia pracę funkcjonariuszom sprawdzającym różnorakie transporty (Niedźwiedzki J. 2013).

Służba celna — artykuły polecane

Inspekcja weterynaryjna — Urząd celny — Administracja niezespolona — Opieka medyczna — SANEPID — Inspektor ochrony danych — Służba cywilna — Władza ustawodawcza — Prawo lotnicze

Bibliografia

• Ministerstwo Finansów, Warszawa (2013), Strategia działania Służby Celnej na lata 2014-2020
• Niedźwiecki J. (2012), Funkcjonowanie polskiej służby celnej we współczesnej gospodarce, Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych I Zarządzania, nr 27
• Ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej Dz.U. 2016 poz. 1947

Autor: Jacek Gawron, Ernest Hernik, Bartosz Karlikowski

.