Odprawa celna

Odprawa celna to dopełnienie, wypełnienie wszystkich czynności przewidzianych zasadami postępowania celnego, związanych z przejęciem towarów, osób, bagażu przez granicę celną danego kraju, które podlegają kontroli celnej.

Głównym aktem regulującym handel zewnętrzny jest Wspólnotowy Kodeks Celny.

Miejscem odprawy celnej jest oznaczony teren, wyznaczony przez jednostki organizacyjne w uzgodnieniu z dyrektorem urzędu celnego. Miejscem odprawy celnej są również kolejowe środki przewozowe przewożące podróżnych w komunikacji międzynarodowej w czasie jazdy po odpowiednio oznaczonym odcinku drogi kolejowej. Kontrola celna to czynności sprawdzające dany towar przez organy celne w celu zabezpieczenia zgodności obrotu towarowego z zagranicą z prawem i umowami międzynarodowymi. Kontroli może być poddana cała dostawa towarów lub tylko wyrywkowo jej część. Odbywa się ona w obecności importera, odbiorcy, spedytora lub bez udziału zainteresowanego. Polega na ustaleniu stawki celnej, obliczenie cła, który zostanie pobrany przez urząd celny. Cło wymierza się według stanu towaru w dniu dokonania zgłoszenia celnego i według stawek w tym dniu obowiązujących. Do dokonania odprawy celnej towarów są zgłaszane na deklaracji celnej lub na Jednolitym Dokumencie Administracyjnym SAD. Na koniec urząd celny sporządza potwierdzenie dokonania odprawy celnej. Możemy wyróżnić 3 rodzaje oprawy celnej:

• ostateczną- odprawione towary nie powracają przez granicę celna,
• warunkową (czasowa) - towar po pewnym czasie powraca za granicę celną lub jęli towar przewożony musi zostać zwrócony do kraju,
• odroczona - kiedy urząd celny nie posiada odpowiednich technik dokonania kontroli przekazuje towar innemu urzędowi celnemu

Polska po wejściu 1 maja 2004 r. do Unii Europejskiej, została objęta Unią celną i organy celne stosują się teraz do przepisów wspólnotowego prawa celnego. Między państwami członkowskimi zostały zlikwidowane granice, a tym samym opłaty i cła (obowiązuje zakaz wprowadzania nowych ceł). Jednak jest ustalony limit jeśli zostanie przekroczony należy zapłacić cło. Również zakupione towary w sklepach wolnocłowych za granicą, każda osoba powinna zgłosić przy odprawie, ponieważ nie są one zwolnione od cła i podatku w Polsce. Unia Europejska stworzyła wspólny rynek europejski, który opiera się na swobodnym przepływie towarów, osób, usług i kapitału.

Czynności w postępowaniu celnym

Podstawowe pojęcia funkcjonujące w postępowaniu w sprawach celnych:

• Przedstawienie towaru organom celnym - jest to czynność przedsiębiorcy, ma na celu zawiadomienie organów celnych o dostarczeniu towarów do urzędu celnego.
• Deklaracja skrócona - jest potwierdzeniem przedstawienia towaru. Przygotowywana według określonego w przepisach wzoru lub zastępowana przez dokument tranzytowy.
• Droga celna - odcinek drogowy między przejściem granicznym a terminalem gdzie znajduje się wyznaczony urząd celny.
• Złożenie zgłoszenia celnego - czynność podjęta przez firmę, poprzez którą wyraża się zamiar objęcia towaru określoną procedurą celną. Między przedstawieniem towarów a złożeniem zgłoszenia celnego może upłynąć maksymalnie 45 dni w przypadku transportu morskiego lub 20 dni w pozostałych przypadkach.
• Zwolnienie towarów - czynność umożliwiająca użycie towarów w celach określonych przez procedurę celną, którą zostały objęte.(B. Stępień i in. 2007, s. 283-284)

Przeznaczenia celne

"Wyróżnia się pięć przeznaczeń celnych:

• objęcie towaru procedurą celną
• wprowadzenie towaru do wolnego obszaru celnego lub do składu wolnocłowego
• powrotny wywóz towaru poza obszar celny Wspólnoty
• zniszczenie towaru
• zrzeczenie się towaru na rzecz Skarbu Państwa". Stępień B. (red.) (2007), Handel zagraniczny. Poradnik dla praktyków, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, s. 282.

Najważniejszym elementem wpływającym na obliczanie wysokości kwot długu celnego jest wartość celna towarów.

Proces odprawy celnej

Kontrola i przejęcie towarów przez granicę celną

Proces odprawy celnej rozpoczyna się od kontroli i przejęcia towarów przez granicę celną. W tym etapie celnicy sprawdzają dokumenty przewozowe, takie jak faktury, listy przewozowe i deklaracje celne, aby potwierdzić legalność i zgodność towarów. Celem kontroli jest zweryfikowanie, czy towar został odpowiednio oznakowany, zadeklarowany i zabezpieczony.

W przypadku podejrzenia nieprawidłowości lub naruszenia przepisów celnych, celnicy mają prawo przeprowadzić szczegółową kontrolę fizyczną towarów. Mogą to obejmować sprawdzenie zawartości opakowań, pomiary, próby i inne działania mające na celu potwierdzenie zgodności towaru z dokumentacją. Jeśli towar jest zgodny z przepisami, zostaje on przejęty przez celników i przechodzi do kolejnego etapu procesu odprawy celnej.

Miejsce odprawy celnej i jednostki organizacyjne

Miejsce odprawy celnej może być różne w zależności od kraju i rodzaju towarów. Może to być port lotniczy, port morski, granica lądowa lub specjalna strefa celna. W każdym z tych miejsc istnieją odpowiednie jednostki organizacyjne, które zajmują się odprawą celną.

W przypadku portów lotniczych i morskich istnieją specjalne strefy, tzw. strefy celne, gdzie towar jest przechowywany i poddawany kontroli celnej. W takich miejscach znajdują się biura celne, magazyny celne, laboratoria i inne jednostki odpowiedzialne za przeprowadzanie odprawy celnej. Jednostki te są wyposażone w specjalistyczne urządzenia i personel wyszkolony w procedurach celnych.

Kontrola celna i zabezpieczenie zgodności obrotu towarowego z prawem i umowami międzynarodowymi

Kontrola celna jest kluczowym elementem procesu odprawy celnej. Jej celem jest zapewnienie zgodności obrotu towarowego z przepisami prawnymi oraz umowami międzynarodowymi. Celnicy sprawdzają, czy towar został prawidłowo zadeklarowany, czy podlega opłatom celno-skarbowym i czy jest zgodny z ograniczeniami oraz wymogami sanitarnymi, fitosanitarnymi i technicznymi.

Aby zapewnić skuteczną kontrolę celna, celnicy korzystają z różnych narzędzi i technologii, takich jak skanery rentgenowskie, detektory metalu, psy służbowe i systemy monitoringu. W przypadku podejrzenia nieprawidłowości, celnicy mogą przeprowadzić dokładniejszą kontrolę, w tym badania laboratoryjne, analizy chemiczne lub próby fizyczne.

Kontrola celna ma na celu ochronę interesów państwa, konsumentów oraz zapewnienie uczciwej konkurencji na rynku. Działa również jako mechanizm zapobiegający nielegalnemu handlowi, przemytowi i unikaniu opłat celnych.

Obliczanie cła i stawki celne

Ostatnim etapem procesu odprawy celnej jest obliczanie cła i stawki celnej. Cło jest opłatą pobieraną przez państwo za import lub eksport towarów. Stawka celna określa wysokość tej opłaty i może być ustalana na podstawie różnych czynników, takich jak rodzaj towaru, wartość towaru, kraj pochodzenia, kraj przeznaczenia i umowy handlowe między państwami.

Obliczanie cła może być skomplikowane i wymaga znajomości przepisów celnych oraz umów międzynarodowych. W celu ustalenia wysokości cła, celnicy muszą uwzględnić różne czynniki i zastosować odpowiednie stawki celne. W niektórych przypadkach konieczne jest również uwzględnienie dodatkowych opłat, takich jak podatki VAT czy akcyza.

Bezpieczeństwo państwa i międzynarodowe regulacje celne

Rola odprawy celnej w zapobieganiu przemytowi i ochronie interesów ekonomicznych kraju

Odprawa celna odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu przemytowi oraz ochronie interesów ekonomicznych państwa. Jest to proces, który ma na celu kontrolę przewożonych towarów, sprawdzenie zgodności z przepisami celno-skarbowymi oraz pobranie należnych opłat celnych. Dzięki temu państwo może skutecznie monitorować i kontrolować przepływ towarów przez granice.

Przemyt stanowi poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa. Nielegalny handel może obejmować różnego rodzaju niebezpieczne substancje, takie jak narkotyki, broń czy materiały wybuchowe. Odprawa celna umożliwia identyfikację i przechwycenie takich nielegalnych towarów, co przyczynia się do ochrony mieszkańców i stabilności kraju.

Dodatkowo, odprawa celna jest istotna dla ochrony interesów ekonomicznych kraju. Poprzez pobieranie opłat celnych, państwo może chronić swoje rynki wewnętrzne przed nieuczciwą konkurencją z zewnątrz. Dzięki temu możliwe jest wspieranie rodzimych producentów i przemysłu, co przyczynia się do rozwoju gospodarczego.

Organizacje międzynarodowe odpowiedzialne za regulacje celne

Regulacje celne są również przedmiotem działań organizacji międzynarodowych, które mają na celu ułatwianie handlu międzynarodowego i zapewnienie zgodności z międzynarodowymi standardami. Jedną z takich organizacji jest Światowa Organizacja Celna (World Customs Organization - WCO). WCO jest międzynarodową instytucją, która zajmuje się rozwojem i koordynacją celnych procedur, regulacji i praktyk na całym świecie.

Kolejną ważną organizacją jest Unia Celna, która skupia kraje członkowskie w celu stworzenia jednolitego obszaru celno-taryfowego. Celem Unii Celnej jest ułatwienie handlu i eliminacja barier celnych między państwami członkowskimi.

Dodatkowe procedury dla towarów objętych ograniczeniami lub zakazami

W przypadku towarów objętych ograniczeniami lub zakazami, odprawa celna wymaga zastosowania dodatkowych procedur. Ograniczenia mogą dotyczyć różnych aspektów, takich jak bezpieczeństwo, zdrowie publiczne, ochrona środowiska czy kultura. Przykładem towarów objętych ograniczeniami mogą być substancje chemiczne, materiały biologiczne, żywność, leki czy dzieła sztuki.

W przypadku takich towarów konieczne jest przedstawienie odpowiednich dokumentów, które potwierdzają zgodność towaru z przepisami. Organy celne mogą również przeprowadzić dodatkową kontrolę fizyczną towaru, aby upewnić się, że nie narusza on żadnych ograniczeń czy zakazów.

Wymóg posiadania odpowiednich dokumentów i kontroli fizycznej towaru

W celu przeprowadzenia odprawy celnej, konieczne jest posiadanie odpowiednich dokumentów. Do najważniejszych należą faktura handlowa, listy przewozowe, dokumenty celne oraz wszelkie certyfikaty czy licencje, jeśli są wymagane. Te dokumenty są niezbędne do potwierdzenia legalności i zgodności towaru oraz do obliczenia należnych opłat celnych.

Dodatkowo, organy celne mogą przeprowadzić kontrolę fizyczną towaru. Oznacza to, że przewożony towar jest dokładnie sprawdzany pod względem ilości, jakości oraz zgodności z deklaracją celno-skarbową. Kontrola fizyczna ma na celu wykrycie ewentualnych niezgodności lub prób wprowadzenia nielegalnych towarów.

Odprawa celna — artykuły polecane

Tranzyt — Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów — Karnet ATA — Certyfikat rezydencji — Kabotaż — Faktura wewnętrzna — Magazyn konsygnacyjny — Strefa wolnocłowa — Deklaracja intrastat

Bibliografia

• Andrzejewski R., Fechner I. (2006), Polskie wolne obszary celne jako czynnik wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw na rynku wspólnotowym, Logistyka 3
• Białecki K., Dorosz A., Januszkiewicz W. (1993), Słownik handlu zagranicznego, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Dixit A., Norman V. (1980), Theory of international trade: A dual, general equilibrium approach, Cambridge University Press
• Januszkiewicz W., Oręziak L. (2007), Leksykon handlu zagranicznego, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 ustanawiające Wspólnotowy Kodeks Celny z późniejszymi zmianami 2913/92
• Rymarczyk J. (red.) (2017), Handel zagraniczny. Organizacja i technika, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Stępień B. (red.) (2016), Handel zagraniczny. Poradnik dla praktyków, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Szmyd K. (2013), Kryteria oceny efektywności Polskich służb celnych w odprawie celnej w obrotach handlu zagranicznego, Współczesna Gospodarka, nr 4
• Ustawa z dnia 19 marca 2004 r. Prawo celne, Dz.U. 2004 nr 68 poz. 622

Autor: Dagmara Kryszpin, Marta Mieszczak

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.