Swap procentowy

Swap procentowy to umowa pomiędzy dwiema lub więcej stronami, obejmująca wymianę przepływów gotówkowych (R.W. Kolb 1997, s. 103).

W swapie procentowym pozycją jednej ze stron jest instrument dłużny o stałym oprocentowaniu, drugiej zaś zobowiązanie o oprocentowaniu zmiennym (R.W. Kolb 1997, s. 107). Umożliwia to stronie, która otrzyma płatności oparte na stałej stopie procentowej zamianę płatności według zmiennej stopy procentowej.

Zasada działania

Swap procentowy pozwala wykorzystywać korzyści komparatywne między stronami, które "są lepsze w produkcji" przepływów pieniężnych o stałej lub zmiennej stopie procentowej, a także, pokazują, w jaki sposób swapy zabezpieczają przed ryzykiem, tak jak kontrakty future i opcje (G. Crawford, B. Sen 1998, s. 20).

Inwestor zajmujący początkowo w instrumentach o zmiennym oprocentowaniu jest narażony na ryzyko związane ze zmianą stopy procentowej. Zawarcie swapu pozwala inwestorowi wyeliminować to ryzyko. W przypadku partnera posiadającego pierwotnie zobowiązania o stałym oprocentowaniu, to swap procentowy zwiększa ponoszone przez niego ryzyko stopy procentowej.

Kwoty nominalne w kontraktach swapowych nie są wymieniane. Ponieważ kapitały nie są w rzeczywistości wymieniane, nazywa się je kapitałami referencyjnymi (notional principial) i nie są przedmiotem rzeczywistego transferu (R.W. Kolb 1997, s. 108).

Swap umożliwia bankowi wzięcie na siebie tylko tego ryzyka, którym jest on zainteresowany, gdyż stanowi ono część jego działalności gospodarczej. Sukces zależy wówczas od pomyślnego udzielenia kredytów i umiejętności oceny zdolności kredytowej pożyczkobiorców, a nie umiejętności przewidywania stopy procentowej (G. Crawford, B. Sen 1998, s. 21).

Rodzaje swapów procentowych

Swapy stopy procentowej to rodzaj swapów, które polegają na wymianie płatności według stałej stopy procentowej na płatności według zmiennej stopy procentowej. Dzięki temu strony umowy mogą dostosować swoje przepływy gotówkowe do zmieniających się warunków rynkowych. Swapy stopy procentowej są powszechnie stosowane w celu zabezpieczenia przed ryzykiem zmiany stóp procentowych.

Swap inflacyjny to rodzaj swapu procentowego, który pozwala na zabezpieczenie przed ryzykiem inflacji. W takim swapie, strony umowy wymieniają płatności według indeksu inflacji na płatności według stałej stopy procentowej. Dzięki temu, strony mogą chronić się przed wzrostem kosztów wynikających z inflacji, co jest szczególnie istotne dla firm, które mają związane z inflacją przychody lub koszty.

Swapy walutowe to rodzaj swapów procentowych, które polegają na wymianie płatności w różnych walutach według ustalonych stóp procentowych. Taki swap może być atrakcyjny dla firm działających na międzynarodowych rynkach, które chcą zabezpieczyć się przed ryzykiem walutowym lub optymalizować swoje przepływy gotówkowe w różnych walutach.

W swapach stóp procentowych w ramach jednej waluty, płatności są dokonywane w tej samej walucie, ale według różnych stóp procentowych. Na przykład, może to być swap między różnymi terminami depozytów w tej samej walucie. Taki swap może pomóc firmom w optymalizacji zarządzania swoimi przepływami gotówkowymi, dostosowując płatności do ich indywidualnych potrzeb i preferencji.

Różne rodzaje swapów procentowych znajdują zastosowanie w różnych sytuacjach. Na przykład, swap stopy procentowej może być wykorzystany przez firmę, która chce zabezpieczyć się przed wzrostem stóp procentowych. Swap inflacyjny może być przydatny dla przedsiębiorstw, które mają przychody lub koszty związane z inflacją. Swapy walutowe są powszechnie stosowane przez firmy działające na międzynarodowych rynkach. Swapy stóp procentowych w ramach jednej waluty mogą pomóc firmom w dostosowaniu płatności do ich potrzeb. Przykłady te pokazują różnorodność zastosowań swapów procentowych i ich potencjał do optymalizacji przepływów gotówkowych.

Zalety i korzyści z korzystania ze swapów procentowych

Swap procentowy umożliwia stronom zabezpieczenie się przed ryzykiem zmiany stopy procentowej. Dzięki temu, firmy mogą ochronić się przed niekorzystnymi zmianami stóp procentowych, które mogą wpływać na koszty finansowe lub przepływy gotówkowe.

Swap procentowy pozwala na optymalizację przepływów gotówkowych i dostosowanie ich do indywidualnych potrzeb i preferencji stron umowy. Dzięki swapom procentowym, firmy mogą zoptymalizować zarządzanie swoimi przepływami gotówkowymi, co może przyczynić się do lepszej efektywności finansowej.

Swap procentowy może przyczynić się do uzyskania bardziej korzystnych warunków finansowych. Na przykład, firma może skorzystać z swapu procentowego, aby obniżyć koszty finansowania lub zmniejszyć ryzyko płatności związane z niestabilnymi stawkami procentowymi.

Swap procentowy może pomóc w zarządzaniu ryzykiem płynności poprzez dostosowanie terminów płatności do potrzeb strony. Dzięki temu, firma może uniknąć sytuacji, w której brak wystarczających środków pieniężnych uniemożliwi spełnienie zobowiązań finansowych.

Ryzyka związane ze swapami procentowymi

Ryzyko stopy procentowej wynika z nieprzewidywalnych zmian stóp procentowych, które mogą wpływać na wartość swapu procentowego. Firmy, które korzystają ze swapów procentowych, muszą być świadome tego ryzyka i monitorować zmiany na rynku, aby odpowiednio reagować.

Ryzyko płynności wynika z niemożności spełnienia zobowiązań finansowych w przypadku braku wystarczających środków pieniężnych. Firmy, które korzystają ze swapów procentowych, muszą mieć odpowiednie zabezpieczenia i procedury zarządzania płynnością, aby uniknąć takiego ryzyka.

Ryzyko kredytowe wynika z możliwości niezdolności kontrahenta do spełnienia swoich zobowiązań związanych z swapem procentowym. Firmy muszą dokładnie ocenić wiarygodność i zdolność kredytową swoich kontrahentów, aby zminimalizować ryzyko związane z swapami procentowymi.

Ryzyko walutowe może występować w przypadku swapów walutowych, gdy zmiany kursów wymiany mogą wpływać na wartość swapu. Firmy, które korzystają ze swapów walutowych, muszą monitorować rynek walutowy i być świadome możliwych fluktuacji kursów, aby odpowiednio zarządzać tym ryzykiem.

Firmy mogą zastosować różne strategie zarządzania ryzykiem związanym ze swapami procentowymi w celu minimalizacji ryzyka. Na przykład, dywersyfikacja kontrahentów może pomóc w zrównoważeniu ryzyka kredytowego. Monitoring rynku i odpowiednie procedury zarządzania kontrahentem mogą pomóc w minimalizacji ryzyka płynności. Firmy powinny także być świadome dostępnych instrumentów finansowych, które mogą pomóc w zabezpieczeniu się przed ryzykiem stopy procentowej czy walutowym.

Swap procentowy — artykuły polecane

Ryzyko kredytowe — Ijarah — Faktoring niepełny — Kontrakt FRA — Mudaraba — CDS — Swap walutowy — Ryzyko stopy procentowej — Kredyt redyskontowy

Bibliografia

• Battley N. (1998), Kontrakty futures i opcje na giełdach towarowych. Wprowadzenie, K.E.Liber, Warszawa
• Crawford B., Biduyt S. (1998), Instrumenty pochodne. Narzędzie podejmowania decyzji finansowych, K.E. LIBER, Warszawa
• Dominic B. (2000), Ryzyko walutowe, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa
• Hull J. (1998), Kontrakty terminowe i opcje. Wprowadzenie, Wydawnictwo finansowe WIG-Press, Warszawa
• Kolb R. (1997), Wszystko o instrumentach pochodnych, WIG-Press, Warszawa
• Misztal P. (2004), Zabezpieczenie przed ryzykiem zmian kursu walutowego, Difin, Warszawa
• Młynarski S. (1999), Rynek opcji. Pomocnicze materiały dydaktyczne, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
• Polański Z. (2008), System finansowy w Polsce, PWN, Warszawa
• Szelągowska A. (red.) (2007), Instytucje rynku finansowego w Polsce, CeDeWu, Warszawa

Autor: Magdalena Klejmont