Świadectwo pochodzenia

Świadectwo pochodzenia (certyfikat pochodzenia, ang. certificate of origin)- dokument stosowany w handlu międzynarodowym potwierdzający kraj produkcji towaru. Używany do przeprowadzenia odprawy celnej importowej w kraju przeznaczenia przez Urząd Celny. Za wystawienie certyfikatu odpowiada Krajowa Izba Gospodarcza kraju eksportera. Pochodzenie towaru jest kluczowym elementem taryfikacji i nałożenia odpowiedniej taryfy celnej. W określonych przypadkach (asortyment, kraj eksportu), możliwe jest zastosowanie preferencyjnej stawki celnej obniżającej jego wartość lub redukując wartość do zera w strefach wolnego handlu (Kaczmarek 2005, s. 101).

TL;DR

Świadectwo pochodzenia jest dokumentem używanym w handlu międzynarodowym, potwierdzającym kraj produkcji towaru. Jest ważne przy odprawie celnej importowej i taryfikacji. Może być wystawione nawet dla towarów poddanych przeróbce lub obróbce. Aby uzyskać certyfikat, eksporter musi przedstawić wymagane dokumenty i spełnić określone warunki. Istnieją różne rodzaje certyfikatów, w tym preferencyjne, które umożliwiają obniżenie stawki celnej. Strefy wolnego handlu są obszarami, w których zniesione są opłaty celne na towary.

Zasady

Wystawcą świadectwa pochodzenia jest zazwyczaj izba handlowa lub przemysłowo-handlowa, w naszym kraju jest to Krajowa Izba Gospodarcza [Kaczmarek 2005, s. 102].

W praktyce przyjęło się, że nawet towary eksportowane, które nie zostały wyprodukowane w kraju eksportera, mogą uzyskać świadectwo pochodzenia, jeśli były w tym kraju poddane przeróbce lub obróbce, dzięki której ich wartość zwiększyła się o ponad 50%. Poza tym wydaje się również świadectwa towarom, co do których nie ma pewności czy powstały w kraju eksportera, ale z pewnością znajdowały się dłuższy czas w obrocie wewnętrznym tego kraju. Informacja na ten temat zawsze umieszcza się na dokumencie [Białecki 1996, s. 105-106]. Świadectwo pochodzenia wystawia się oddzielnie dla każdej partii towaru, która będzie wysłana i poddana odprawie celnej w całości i jednocześnie. Niektóre państwa posiadają własne blankiety i na nich żądają wystawienia świadectwa pochodzenia towaru (Białecki 1996, s. 106).

Wymagania dokumentacyjne

Aby uzyskać certyfikat pochodzenia, eksporter musi przedstawić wymagane dokumenty:

• dokument potwierdzający prowadzenie działalności gospodarczej (KRS, wydruk CEIDG)
• potwierdzenie nadania numeru REGON
• potwierdzenie nadania numeru VAT
• w przypadku eksportu do krajów trzecich potwierdzenie nadania numeru EORI

Dodatkowo eksporter musi przedstawić fakturę handlową, specyfikacji towaru oraz oświadczenie o określeniu producenta towaru. Jeżeli towar został poddany modyfikacji, niezbędne jest szczegółowe przedstawienie całej procedury i potwierdzenie zwiększenia wartości towaru względem produktu pierwotnego.

Wymagania jakie musi spełniać towar

Certyfikat potwierdza, że dany kraj jest krajem produkcji finalnego produktu (hodowli/uprawy) oraz, że wszelkie użyte do jego produkcji surowce zostały pozyskane w kraju eksportera. Nie jest to jednak warunek konieczny, gdyż certyfikat może zostać wystawiony na produkt poddany obróbce, której wynikiem jest zwiększenie wartości towaru o minimum 50%.

Strefa wolnego handlu

Obszar, w którym za porozumieniem państw do niego należących, zniesione zostały opłaty celne na wszystkie bądź wyszczególnione towary.

Przykłady stref wolnego handlu:

• ASEAN (Association of South-East Asian Nations) - stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej. Zostało utworzone w 1967 r. ze stolicą w Dżakarcie. Paśstwami należącymi do stowarzyszenia są: Filipiny, Indonezja, Malezja, Singapur, Tajlandia, Brunei, Wietnam, Laos i Mjanma, Kambodża
• NAFTA (North American Free Trade Agreement) - Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu lub Północnoamerykańska Strefa Wolnego Handlu - utworzony w roku 1992 r. W jego skład wchodzą Stany Zjednoczone, Kanada i Meksyk.

Umowy o wolnym handlu obowiązujące w Unii Europejskiej:

• EOG - Islandia, Liechtenstein, Norwegia
• Unie celne - Turcja, Andora i San Marino
• Porozumienia o stabilizacji i stowarzyszeniu - SAA (Albania, Czarnogóra, Macedonia, Serbia, Bośnia i Hercegowina)
• Porozumienia śródziemnomorskie o stowarzyszeniu - EuroMed (Algieria, Egipt, Izrael, Jordania, - Liban, Maroko, Autonomia Palestyńska, Tunezja)

Umowy o partnerstwie gospodarczym (EPA):

• EPA Cariforum (15 krajów Karaibów: Antigua i Barbuda, Bahamy, Barbados, Belize, Dominika, Dominikana, Grenada, Gujana, Haiti, Jamajka, St. Kitts i Nevis, St. Lucia, St. Vincent i Grenadyny, Surinam, Trynidad i Tobago)
• EPA ESA - Afryka Wschodnia i Południowa (Madagaskar, Seszele, Zimbabwe, Mauritius)
• EPA Pacific (Papua Nowa Gwinea, Fidżi)
• EPA Ameryka Środkowa (Kostaryka, Salwador, Gwatemala, Honduras, Nikaragua, Panama) o
• EPA Kamerun
• Kolumbia i Peru
• Gruzja i Mołdowa
• Ukraina, Korea Południowa (Deep and Comprehensive Free Trade Area - DCFTA)
• Pozostałe strefy wolnego handlu: Szwajcaria, RPA, Meksyk, W. Owcze, Chile i Irak

Dzięki utworzeniu stref wolnego handlu możliwy jest szybszy wzrost ekonomiczny, socjalny oraz stabilna, pokojowa relacja między państwami należącymi do danych stref.

Rodzaje certyfikatów pochodzenia

• Niepreferencyjne świadectwo pochodzenia - określa jedynie miejsce produkcji towaru, nie ma jednak możliwości, aby dzięki niemu uzyskać preferencyjną stawkę celną. Jest zabezpieczeniem dla urzędu celnego kraju, do którego jest wysyłany. Przydany w momencie gdy w kraju obowiązują embarga.
• Preferencyjne świadectwo pochodzenia - analogicznie do niepreferencyjnego certyfikatu, określa miejsce produkcji. Dodatkowo możliwe jest zredukowanie lub skorzystanie z zerowej stawki celnej. Aby ja uzyskać wymagane są dodatkowe czynności tj. przedstawienie dokumentu w oryginale w urzędzie celnym oraz możliwość powiązania certyfikatu z fakturą handlową (zapis na fakturze handlowej powołujący się na numer certyfikatu pochodzenia).

Ustalanie kraju pochodzenia towaru

Kraj pochodzenia towaru ustala się w następujący sposób:

• wyroby gotowe lub półprodukty - kraj wytworzenia
• płody rolne - kraj, w którym zostały one wyhodowane, zebrane lub wydobyte
• płody przyrody oraz wyroby poddane przeróbce lub obróbce - kraj, w którym dokonano przeróbki lub obróbki, jeśli wartość robocizny i materiałów przy nich wykorzystanych stanowi ponad 50% ogólnej wartości towarów,
• zasoby morza i dna morskiego oraz przetwory z nich wykonane - kraj, z którego pochodzi przedsiębiorstwo, które dokonało połowu, wydobycia lub przetworzenia [Kaczmarek 2005, s. 102].

Świadectwo pochodzenia — artykuły polecane

Karnet ATA — Kabotaż — Odprawa celna — Tranzyt — Faktura wewnętrzna — Dokumentacja przewozowa — Deklaracja zgodności — Konwencja o międzynarodowym przewozie drogowym — Taryfa celna

Bibliografia

• Barcik J., Srogosz T. (2014), Prawo międzynarodowe publiczne, C.H. Beck, Warszawa
• Barcz J., Kawecka-Wyrzykowska E., Michałowska-Gorywoda K. (2012), Integracja europejska w świetle Traktatu z Lizbony: aspekty ekonomiczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Białecki K. (1996), Operacje handlu zagranicznego, PWE, Warszawa
• Kaczmarek T., Zarzycki M. (2005), Poradnik Eksportera, Branta, Bydgoszcz - Warszawa
• Wieczorek J. (2014), Transatlantyckie partnerstwo w dziedzinie handlu i inwestycji-dźwignią wolnego handlu, Myśl Ekonomiczna i Polityczna, 1(44)

Autor: Alicja Walusiak, Sara Michalec