Determinanty popytu turystycznego

Popyt na specyficzne usługi turystyczne jest dodatnio skorelowany ze wzrostem poziomu dochodów realnych ludności. Wraz ze wzrostem zamożności mieszkańców danego kraju, w tym ze wzrostem poziomu rozwoju gospodarczego, rośnie skłonność do przeznaczenia wolnych środków finansowych na usługi turystyczne.

W krajach zamożnych obserwuje się, że turystyka staje się integralnym elementem modelu życia, a poziom dochodów realnych w znaczącym stopniu wpływa na podjęcie decyzji wyjazdu, w tym m.in. określa wybór miejsca spędzenia czasu wolnego, terminu wyjazdu, okresu pobytu, rodzaju i miejsca zakwaterowania oraz rodzaju środka komunikacji i innych..

Przemysł turystyczny daje olbrzymie możliwości zatrudnienia. W 2002 roku co dziewiąta osoba na świecie znalazła zatrudnienie w sferze biznesu turystyczno-hotelarskiego.

Biznes w turystyce zachęca potencjalnych inwestorów niewielkimi początkowymi nakładami oraz relatywnie szybkim zwrotem kosztów z inwestycji. Długookresowe trendy pokazują iż sektor ten cechuje stały popyt na usługi turystyczne oraz wysoki poziom rentowności poniesionych wkładów finansowych.

TL;DR

Popyt na usługi turystyczne rośnie wraz z zamożnością społeczeństwa. Przemysł turystyczny oferuje wiele możliwości zatrudnienia i inwestycji. Czynniki społeczne, polityczne, techniczne, demograficzne i psychologiczne wpływają na popyt turystyczny. Trendy cywilizacyjne, takie jak rozwój technologii i wzrost świadomości zdrowotnej, mają również wpływ na sektor turystyczny.

Czynniki społeczne

Głównym czynnikiem społecznym wpływającym w znacznej mierze na popyt turystyczny jest upowszechnienie oświaty oraz zmiana w sferze obyczajów danego społeczeństwa. Wysoki poziom kultury społeczeństwa oraz duża świadomość potrzeby aktywnego wypoczynku wpływa dodatnio na popyt turystyczny.

Decyzje społeczeństwa odnośnie wyboru miejsca spędzenia czasu wolnego lub innych usług turystycznych zależą od istniejącej w społeczeństwie tradycji, nawyków oraz stereotypów. Czynniki te z kolei są zdeterminowane przez obyczaje i styl życia. Jak pokazuje hierarchia potrzeb wg Maslowa, mająca zastosowanie w turystyce, główne potrzeby turystów dzielimy na:

• fizyczne
  • odpoczynek
  • relaks,
  • aktywność
  • przygoda
  • zdrowie
• kulturalne
  • edukacyjne
  • historyczne / archeologiczne
  • naukowe / techniczne
  • sztuka
  • religia
  • handlowe

Czynniki polityczne

Polityka turystyczna, czyli proturystyczne nastawienie państwa, to w głównej mierze stwarzanie dobrych warunków do rozwoju tzw. gospodarki turystycznej.

Każde otwarte państwo prowadzi własną politykę proturystyczną. W dzisiejszych czasach na świecie istnieją państwa, których głównym źródłem utrzymania są wpływy z turystyki. Czynnikami, które w równie pozytywny sposób stymulują rozwój usług turystycznych danego państwa są:

• stabilna polityka międzynarodowa
• ruch bezwizowy
• uproszczenie odpraw celnych
• stabilna władza
• odpowiednia polityka podatkowa
• zrównoważona i bezkonfliktowa polityka państw
• wysoki standard usług medycznych

Ponadto państwo chcąc zachęcić potencjalnych inwestorów branży turystycznej powinno stworzyć dla nich korzystną sferę polityczno - prawną (np. ulgi prawno - finansowe dla inwestycji w dziedzinie turystyki, zapewnienie samodzielności samorządom terytorialnym, itp.) co zaktywizuje podaż dóbr i usług turystycznych.

Czynniki techniczne

Stan infrastruktury technicznej, w tym rozwój środków transportu (autostrad, dróg szybkiego ruchu, lotnisk, linii kolejowych) pozytywnie wpływa na popyt turystyczny.

Czynniki techniczne pozwalają na wzrost mobilności społeczeństwa, co ułatwia korzystanie z różnorodności usług turystycznych. Kolejnym czynnikiem technicznym jest poziom rozwoju technologii informatycznych. Internet jest obecnie nieodłącznym medium pośredniczącym w wyborze miejsca docelowego oraz konkretnej usługi turystycznej.

Czas przygotowania do podróży znacznie skracają zamawianie biletów, rezerwacje noclegów i płatności za pomocą komputera i Internetu.

Czynniki demograficzne

Struktura demograficzna społeczeństwa, która charakteryzuje się obecnie wysokim udziałem osób w wieku poprodukcyjnym, tj. emerytów i ludzi starszych, sprawia, że zwiększa się popyt na usługi turystyczne zrównoważone. Ważną determinantą popytu turystycznego jest także poziom wykształcenia społeczeństwa. Im jest on wyższy, tym większy udział w turystyce, zarówno w celach wypoczynkowych, jak i służbowych.

Czynniki psychologiczne

• osobowość (analizowanie zakupu konkretnego produktu, sposób postępowania w przypadku innowatorów i naśladowców);
• procesy poznawcze: percepcja (odbiór oraz aktywna analiza bodźców przez zmysły, wpływa na zachowania nabywcze i tworzenie selektywnego obrazu otoczenia; jest to subiektywna identyfikacja i obserwacja bodźców, która najczęściej uwarunkowana jest przez doświadczenia, a także sposób patrzenia danej osoby; występuje również negatywna forma percepcji, będąca skutkiem selekcji uwagi lub selekcji bodźców), uczenie się (modyfikowanie zachowań na skutek uprzednio zebranych doświadczeń), rozwiązywanie problemów (umożliwia ograniczenie ryzyka zauważanego przez turystę, niepewność następstw decyzji zakupu, a także jego negatywne konsekwencje skutkują wrażliwością na ryzyko),
• procesy aktywizujące (chęci do działania, determinowane przez zaangażowanie i ciekawość jednostki): emocje (silne, pozytywne lub negatywne, przeżycia uczuciowe, które zostały wywołane przez sytuację), postawy i opinie (zbiór wyobrażeń, odczuć, wiedzy, gotowości do podjęcia działań oraz ostatecznego zachowania, emocji; rozumiane są także jako ukształtowany w psychice zbiór predyspozycji do zachowywania się w dany sposób, zazwyczaj poprzedza podjęcie decyzji i często wpływa na zachowanie człowieka; subiektywne spostrzeżenia dotyczące alternatyw wyboru wyrażane są przez opinie konsumenta), motywacje ("dynamiczny proces w zachowaniu nabywcy, który wypełnia lukę pomiędzy odczuwanymi potrzebami a decyzją o podjęciu działania czy dokonaniu zakupu" - Niezgoda A., 2012, s. 22-23; motywy są czynnikami wewnętrznymi o charakterze psychicznym i fizjologicznym, świadomym lub nieświadomym, skłaniającym do odpowiedniego działania; decyzje dotyczące np. podróży mogą być podejmowane z uwagi na wiele motywów i ulegają one zmianie w trakcie życia danej osoby, rozpatrywane są także inaczej z punktu widzenia osób młodych i starszych)

Trendy cywilizacyjne istotne dla sektora turystycznego

• demografia - gwałtownie wzrośnie liczba osób starszych. Seniorzy będą zdrowsi i będą dysponować większymi zasobami finansowymi. Wcześniej podejmą decyzję o skorzystaniu z emerytury (Alejziak W., 2012, s. 32)
• gospodarka - średnia liczba osób przypadająca na jedno gospodarstwo domowe będzie malała, wskutek czego ludzie będą dysponować wyższym dochodem i większą siłą nabywczą (Alejziak W., 2012, s. 33)
• zdrowie - świadomość zdrowotna społeczeństwa będzie wzrastać (Alejziak W., 2012, s. 33)
• świadomość i edukacja - podnosi się średni poziom wykształcenia (Alejziak W., 2012, s. 33)
• technologie informatyczne - nadal będzie wzrastać znaczenie Internetu (szukanie informacji, zakupy przez Internet); (Alejziak W., 2012, s. 33)
• transport - wzrośnie dostępność pociągów szybkobieżnych oraz tanich linii lotniczych, z drugiej jednak strony na drogach krajowych ruch będzie utrudniony przez zatory (Alejziak W., 2012, s. 33)
• zrównoważony rozwój - nadal będzie wzrastać świadomość związana z ochroną środowiska (Alejziak W., 2012, s. 34)
• bezpieczeństwo - zamachy terrorystyczne, regionalne wojny, kryzysy oraz zanieczyszczenia spowodują, że turyści będą wystrzegać się regionów postrzeganych jako niebezpieczne (Alejziak W., 2012, s. 34)
• czas wolny - społeczeństwo domaga się większej ilości czasu wolnego i wypoczynku, a co za tym idzie wolny dochód będzie malał (Alejziak W., 2012, s. 34)
• doznania - wzrastają oczekiwania turystów względem standardu świadczonych usług i dostosowania jakości do ceny. Turyści częściej niż dotychczas otwarcie mówią o swoich wymaganiach, rosnących potrzebach, co później skutecznie weryfikują (Alejziak W., 2012, s. 34)
• styl życia - od kilkunastu lat zauważalne są zmiany zachodzące w stylu życia, co ma znaczący wpływ na postrzeganie potrzeb i zachowań turystów (Alejziak W., 2012, s. 34)

Determinanty popytu turystycznego — artykuły polecane

Konsekwencje rozwoju turystyki — Suburbanizacja — Agroturystyka — Funkcje turystyki — Sport zimowy — Turystyka rowerowa — Urbanizacja — Miasto przyszłości — Skutki migracji

Bibliografia

• Alejziak W. (2012), Sekwencyjna analiza trendów turystycznych (SATT) jako instrument diagnozowania zmian w popycie turystycznym, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 697, Ekonomiczne problemy usług nr 82
• Altkorn J. (2006), Marketing w turystyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Gołembski G. (red.) (2009), Kompendium wiedzy o turystyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, Poznań
• Middleton V. (1996), Marketing w turystyce, Warszawa
• Niezgoda A. (2012), Popyt turystyczny - uwarunkowania i perspektywy rozwoju, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 697

Autor: Magdalena Duda, Patrycja Krzyżanowska