Decydent: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Dodanie TL;DR) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Decydent''' | '''Decydent''' | ||
to pojęcie odnoszące się do teorii decyzji, charakteryzujące podmiot [[Proces decyzyjny|procesu decyzyjnego]], czyli podmiot dokonujący wyboru ostatecznego wariantu [[Decyzja|decyzji]]. Jest osobą, która podejmuje wszystkie decyzje odnoszące się do zakupu danych produktów np.: czy kupić?, co kupić?, gdzie kupić?. Podejmując decyzję, decydent ma do rozstrzygnięcia określony problem decyzyjny, będący pojęciem z zakresu teorii decyzji, oznaczające sytuację niejednokrotnie problemową, w której podmiot | to pojęcie odnoszące się do teorii decyzji, charakteryzujące podmiot [[Proces decyzyjny|procesu decyzyjnego]], czyli podmiot dokonujący wyboru ostatecznego wariantu [[Decyzja|decyzji]]. Jest osobą, która podejmuje wszystkie decyzje odnoszące się do zakupu danych produktów np.: czy kupić?, co kupić?, gdzie kupić?. Podejmując decyzję, decydent ma do rozstrzygnięcia określony problem decyzyjny, będący pojęciem z zakresu teorii decyzji, oznaczające sytuację niejednokrotnie problemową, w której podmiot - decydent, staje przed koniecznością wyboru jednego z innych alternatywnych wariantów działania. Decydenta najkrócej można opisać w sposób następujący: może podejmować decyzję i bierze za nią [[odpowiedzialność]]. ''Decydent stanowi osobę lub grupę osób, które uczestniczą w procesie podejmowania decyzji'' (Bartosiewicz S. 2012, s.59) | ||
==TL;DR== | ==TL;DR== | ||
| Linia 23: | Linia 6: | ||
==Kto może zostać decydentem?== | ==Kto może zostać decydentem?== | ||
W każdym problemie dotyczącym wyboru pojawia się naturalnie określony decydent, ktoś podejmujący daną decyzję. | |||
W każdym problemie dotyczącym wyboru pojawia się naturalnie określony decydent, ktoś podejmujący daną decyzję. | |||
Decydentów można podzielić na trzy kategorie: | Decydentów można podzielić na trzy kategorie: | ||
* jednostka, [[osoba fizyczna]] | * jednostka, [[osoba fizyczna]] | ||
Według teorii oczekiwanej użyteczności decydenci indywidualni kiedy podejmują pewne alternatywne wybory, wybierają taką opcję, która pozwoli im zmaksymalizować oczekiwaną [[użyteczność]]. Jednostka jest decydentem w różnych sytuacjach życia codziennego. Np. gdy problemem jest wybór miejsca pracy, to decydentem w takim przypadku jest przeważnie osoba poszukująca [[Praca|pracy]]. W przypadku dokonywania zakupu, decydentem jest zazwyczaj indywidualny [[konsument]] dokonujący zakupu, ale też [[Menadżer|menadżer]] podejmujący decyzję o przyszłości [[Przedsiębiorstwo|przedsiębiorstwa]]. | Według teorii oczekiwanej użyteczności decydenci indywidualni kiedy podejmują pewne alternatywne wybory, wybierają taką opcję, która pozwoli im zmaksymalizować oczekiwaną [[użyteczność]]. Jednostka jest decydentem w różnych sytuacjach życia codziennego. Np. gdy problemem jest wybór miejsca pracy, to decydentem w takim przypadku jest przeważnie osoba poszukująca [[Praca|pracy]]. W przypadku dokonywania zakupu, decydentem jest zazwyczaj indywidualny [[konsument]] dokonujący zakupu, ale też [[Menadżer|menadżer]] podejmujący decyzję o przyszłości [[Przedsiębiorstwo|przedsiębiorstwa]]. | ||
* [[grupa]] osób | * [[grupa]] osób | ||
Zdarza się również, iż decydentem jest grupa osób. Np. kiedy członkowie [[Urząd gminy|urzędu gminy]] podejmują decyzję związaną z inwestycjami, bądź gdy nowy [[plan]] produkcyjny jest przyjmowany przez [[kierownik|kierownictwo]] [[Firma|firmy]]. Osoby na ważniejszych stanowiskach są odpowiedzialne za decyzje dotczące celów, natomiast osoby na niższych szczeblach, decydują o środkach potrzebnych do ich osiągnięcia. Decydentem grupowym może być rodzina. Decyzje grupowe wymagają większego zaangażowania i są z reguły bardziej skomplikowane. W przypadku kiedy decydent jest zbiorowy, należy ustalić odpowiednie procedury umożliwiające podjęcie decyzji w przypadku, kiedy poszczególne osoby uważają różne [[warianty]] za optymalne. | Zdarza się również, iż decydentem jest grupa osób. Np. kiedy członkowie [[Urząd gminy|urzędu gminy]] podejmują decyzję związaną z inwestycjami, bądź gdy nowy [[plan]] produkcyjny jest przyjmowany przez [[kierownik|kierownictwo]] [[Firma|firmy]]. Osoby na ważniejszych stanowiskach są odpowiedzialne za decyzje dotczące celów, natomiast osoby na niższych szczeblach, decydują o środkach potrzebnych do ich osiągnięcia. Decydentem grupowym może być rodzina. Decyzje grupowe wymagają większego zaangażowania i są z reguły bardziej skomplikowane. W przypadku kiedy decydent jest zbiorowy, należy ustalić odpowiednie procedury umożliwiające podjęcie decyzji w przypadku, kiedy poszczególne osoby uważają różne [[warianty]] za optymalne. | ||
| Linia 33: | Linia 15: | ||
A. Niemczyk opracowała schemat decyzyjny, związany z procesem decyzyjnym rodziny. Kierując się tym kryterium podziału, można wyróżnić cztery [[modele]] decydentów: | A. Niemczyk opracowała schemat decyzyjny, związany z procesem decyzyjnym rodziny. Kierując się tym kryterium podziału, można wyróżnić cztery [[modele]] decydentów: | ||
# koleżeński | # koleżeński - na podjęcie decyzji wpływ ma większość lub wszyscy członkowie rodziny | ||
# matriarchalny | # matriarchalny - rozstrzygające słowo na podejmowaną decyzję ma małżonka | ||
# paternalistyczny | # paternalistyczny - ostateczna [[decyzja]] jest podejmowana przez męża | ||
# suwerenny | # suwerenny - każdy sam indywidualnie decyduje o wyborze zakupu | ||
* maszyna - przykładem może być sterownik ustalający optymalną temperaturę w piecu hutniczym, w klimatyzacji. | |||
<google>n</google> | |||
<google> | |||
==Podział decydentów== | ==Podział decydentów== | ||
Odnosząc się do działań przedsiębiorstwa można wyróżnić dwa modele: | Odnosząc się do działań przedsiębiorstwa można wyróżnić dwa modele: | ||
* decydent o kompetencjach materialnych - posiadający wiedzę do stowrzenia [[Projekt|projektu]] decyzjnego, | * decydent o kompetencjach materialnych - posiadający wiedzę do stowrzenia [[Projekt|projektu]] decyzjnego, | ||
* decydent o kompetencjach formalnych - osoba wybierająca określony [[projekt]]. | * decydent o kompetencjach formalnych - osoba wybierająca określony [[projekt]]. | ||
| Linia 55: | Linia 36: | ||
==Rodzaje decyzji== | ==Rodzaje decyzji== | ||
W celu uzyskania decyzji najwyższej jakości, która da najlepsze efekty końcowe niezbędne staje się uświadomienie rodzaju problemu decyzyjnego. Znanych jest wiele rodzajów decyzji, jednak z zakresu zarządzania możemy wyróżnić następujące: | W celu uzyskania decyzji najwyższej jakości, która da najlepsze efekty końcowe niezbędne staje się uświadomienie rodzaju problemu decyzyjnego. Znanych jest wiele rodzajów decyzji, jednak z zakresu zarządzania możemy wyróżnić następujące: | ||
* decyzje nieprogramowane | * decyzje nieprogramowane - decyzje nierutynowe | ||
* decyzje programowane | * decyzje programowane - decyzje rutynowe | ||
* decyzje programowalne | * decyzje programowalne - decyzje o pełnej strukturze | ||
* decyzje nieprogramowalne | * decyzje nieprogramowalne - decyzje o niepełnej strukturze | ||
* decyzje zaprogramowane | * decyzje zaprogramowane - decyzje powtarzające się | ||
* decyzje niezaprogramowane | * decyzje niezaprogramowane - decyzje o słabej strukturze | ||
* decyzje racjonalne | * decyzje racjonalne - przy założeniu pełnej wiedzy, informacji | ||
* decyzje zadowalające | * decyzje zadowalające - decyzje "wystarczająco" dobre | ||
* decyzje sekwencyjne | * decyzje sekwencyjne - decyzje polegające na analizie wszystkich opcji | ||
Według Philipa Kotlera decydent to osoba, tuż obok inicjatora , doradcy, nabywcy i użytkownika, z uczestników procesu decyzyjnego, gdzie każdy odgrywa różne role. | Według Philipa Kotlera decydent to osoba, tuż obok inicjatora, doradcy, nabywcy i użytkownika, z uczestników procesu decyzyjnego, gdzie każdy odgrywa różne role. | ||
Decydent musi pokonać pięć etapów procesu decyzyjnego, aby można było uznać, iż przeszedł wszystkie fazy decyzjne: | Decydent musi pokonać pięć etapów procesu decyzyjnego, aby można było uznać, iż przeszedł wszystkie fazy decyzjne: | ||
* odczuwanie [[Potrzeba|potrzeby]] | * odczuwanie [[Potrzeba|potrzeby]] | ||
| Linia 74: | Linia 55: | ||
* emocje towarzyszące po dokonaniu zakupu | * emocje towarzyszące po dokonaniu zakupu | ||
== Czynniki wpływające na zachowania decydenta == | ==Czynniki wpływające na zachowania decydenta== | ||
Na podjęcie decyzji przez decydenta wpływa wiele czynników, zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych. W klasyfikacji czynników według Philipa Kotlera zostały wyróżnione cztery czynniki: | Na podjęcie decyzji przez decydenta wpływa wiele czynników, zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych. W klasyfikacji czynników według Philipa Kotlera zostały wyróżnione cztery czynniki: | ||
| Linia 93: | Linia 74: | ||
* [[Osobowość]] i ambicje życiowe | * [[Osobowość]] i ambicje życiowe | ||
Psychologiczne: | Psychologiczne: | ||
* [[Motywacja]] | * [[Motywacja]] | ||
* [[Percepcja]] | * [[Percepcja]] | ||
| Linia 99: | Linia 80: | ||
* Przekonania i postawy | * Przekonania i postawy | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Warunki podejmowania decyzji]]}} — {{i5link|a=[[Zachowania konsumentów]]}} — {{i5link|a=[[Model EBK]]}} — {{i5link|a=[[Analityk biznesowy]]}} — {{i5link|a=[[Zespołowe podejmowanie decyzji]]}} — {{i5link|a=[[Podejmowanie decyzji]]}} — {{i5link|a=[[Racjonalność działania]]}} — {{i5link|a=[[Modele procesów decyzyjnych]]}} — {{i5link|a=[[Zarządzanie operacyjne]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Bartosiewicz S. (2012), '' | <noautolinks> | ||
* Brdulak | * Bartosiewicz S. (2012), ''System podejmowania decyzji we współczesnym przedsiębiorstwie'', Zarządzanie i Edukacja, nr 84 | ||
* Fabisiak L., Ziemba P. | * Brdulak J. (2005), ''Zarządzanie wiedzą a proces innowacji produktu. Budowanie przewagi konkurencyjnej firmy'', Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej | ||
* Falkowski A., Tyszka T. | * Fabisiak L., Ziemba P. (2011), ''[https://wneiz.pl/nauka_wneiz/studia_inf/28-2011/si-28-21.pdf Wybrane metody analizy wielokkryterialnej w ocenia użyteczności serwisów internetowych]'', Zeszyty Naukowe Uniewersytetu Szczecińskiego, nr 656 | ||
* Fatuła D., Sagan A. | * Falkowski A., Tyszka T. (2006), ''Psychologia zachowań konsumenckich'', Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne | ||
* Malewska K. (2014), '' | * Fatuła D., Sagan A. (2014), ''[https://www.cerem-review.eu/wp-content/uploads/2017/03/zn_wroc_42.pdf#page=73 Strategie alokacji zasobów polskich gospodarstw domowych - analiza empiryczna]'', Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu, nr 4(42) | ||
* Michalska E. (2012) | * Malewska K. (2014), ''Ewolucja Modeli Procesów Podejmowania Decyzji'', Marketing i rynek, nr 5 | ||
* Rudnicki L. | * Michalska E. (2012), ''Podejmowanie decyzji w warunkach niepełnej informacji'', Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, nr 898 | ||
* Sulewski P. (2011), '' | * Rudnicki L. (2012), ''Zachowanie konsumentów na rynku'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Sulewski P. (2011), ''Stopień awersji do ryzyka a wyniki gospodarstwa rolnego'', Roczniki nauk rolniczych, nr 98 | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Paulina Szklarczyk, Natalia Szymańska}} | {{a|Paulina Szklarczyk, Natalia Szymańska}} | ||
| Linia 115: | Linia 99: | ||
[[en:Decision-maker]] | [[en:Decision-maker]] | ||
{{#metamaster:description|Decydent to osoba odpowiedzialna za podejmowanie decyzji. Dowiedz się więcej o roli decydenta i jego odpowiedzialności.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 19:12, 16 sty 2024
Decydent to pojęcie odnoszące się do teorii decyzji, charakteryzujące podmiot procesu decyzyjnego, czyli podmiot dokonujący wyboru ostatecznego wariantu decyzji. Jest osobą, która podejmuje wszystkie decyzje odnoszące się do zakupu danych produktów np.: czy kupić?, co kupić?, gdzie kupić?. Podejmując decyzję, decydent ma do rozstrzygnięcia określony problem decyzyjny, będący pojęciem z zakresu teorii decyzji, oznaczające sytuację niejednokrotnie problemową, w której podmiot - decydent, staje przed koniecznością wyboru jednego z innych alternatywnych wariantów działania. Decydenta najkrócej można opisać w sposób następujący: może podejmować decyzję i bierze za nią odpowiedzialność. Decydent stanowi osobę lub grupę osób, które uczestniczą w procesie podejmowania decyzji (Bartosiewicz S. 2012, s.59)
TL;DR
Artykuł omawia pojęcie decydenta w kontekście teorii decyzji. Decydentem może być osoba fizyczna, grupa osób lub maszyna. W przypadku przedsiębiorstwa wyróżnia się decydenta o kompetencjach materialnych i formalnych. Proces podejmowania decyzji składa się z badania sytuacji, opracowywania rozwiązań, oceny wariantów i wyboru jednego z nich, oraz wdrożenia i kontroli decyzji. W zależności od rodzaju problemu decyzyjnego, decyzje mogą być programowane, nieprogramowane, zaprogramowane, niezaprogramowane, racjonalne, zadowalające lub sekwencyjne. Decydentowi wpływają na jego zachowanie czynniki kulturowe, społeczne, osobiste i psychologiczne.
Kto może zostać decydentem?
W każdym problemie dotyczącym wyboru pojawia się naturalnie określony decydent, ktoś podejmujący daną decyzję. Decydentów można podzielić na trzy kategorie:
- jednostka, osoba fizyczna
Według teorii oczekiwanej użyteczności decydenci indywidualni kiedy podejmują pewne alternatywne wybory, wybierają taką opcję, która pozwoli im zmaksymalizować oczekiwaną użyteczność. Jednostka jest decydentem w różnych sytuacjach życia codziennego. Np. gdy problemem jest wybór miejsca pracy, to decydentem w takim przypadku jest przeważnie osoba poszukująca pracy. W przypadku dokonywania zakupu, decydentem jest zazwyczaj indywidualny konsument dokonujący zakupu, ale też menadżer podejmujący decyzję o przyszłości przedsiębiorstwa.
- grupa osób
Zdarza się również, iż decydentem jest grupa osób. Np. kiedy członkowie urzędu gminy podejmują decyzję związaną z inwestycjami, bądź gdy nowy plan produkcyjny jest przyjmowany przez kierownictwo firmy. Osoby na ważniejszych stanowiskach są odpowiedzialne za decyzje dotczące celów, natomiast osoby na niższych szczeblach, decydują o środkach potrzebnych do ich osiągnięcia. Decydentem grupowym może być rodzina. Decyzje grupowe wymagają większego zaangażowania i są z reguły bardziej skomplikowane. W przypadku kiedy decydent jest zbiorowy, należy ustalić odpowiednie procedury umożliwiające podjęcie decyzji w przypadku, kiedy poszczególne osoby uważają różne warianty za optymalne. Podejmowanie decyzji oznacza proces wyboru. W każdym przypadku, gdy możliwych jest wiele wariantów i należy wybrać jeden, pojawia się problem podejmowania decyzji (Bartosiewicz S. 2012, s.59)
A. Niemczyk opracowała schemat decyzyjny, związany z procesem decyzyjnym rodziny. Kierując się tym kryterium podziału, można wyróżnić cztery modele decydentów:
- koleżeński - na podjęcie decyzji wpływ ma większość lub wszyscy członkowie rodziny
- matriarchalny - rozstrzygające słowo na podejmowaną decyzję ma małżonka
- paternalistyczny - ostateczna decyzja jest podejmowana przez męża
- suwerenny - każdy sam indywidualnie decyduje o wyborze zakupu
- maszyna - przykładem może być sterownik ustalający optymalną temperaturę w piecu hutniczym, w klimatyzacji.
Podział decydentów
Odnosząc się do działań przedsiębiorstwa można wyróżnić dwa modele:
- decydent o kompetencjach materialnych - posiadający wiedzę do stowrzenia projektu decyzjnego,
- decydent o kompetencjach formalnych - osoba wybierająca określony projekt.
Struktura decyzji
Decyzja składa się z następujących po sobie etapów, które zrealizowane w całości decydują o strukturze pełnej lub w przeciwnym razie niepełnej.
- badanie sytuacji i jej analiza - próba określenia problemu oraz jego przyczyn za pomocą dostępnej literatury czy dokumentacji;
- opracowywanie możliwych rozwiązań - często zdarza się, że decydenci po odnalezieniu jednego rozwiązania zaprzestają poszukiwania innych co jest jednak błędnym zachowaniem, które może skutkować wyborem nie najlepszego wariantu;
- ocena każdego z wariantów i wybór jednego z nich - obejmuje analizę skutków każdego z wariantów oraz ich możliwości wdrożeniowe. Próba oceny w jaki sposób zadowolą one potrzeby decydenta;
- wdrożenie jednego z wariantów - obejmuje również następującą po tym kontrolę następstw decyzji i ewentualne jej korygowanie.
Rodzaje decyzji
W celu uzyskania decyzji najwyższej jakości, która da najlepsze efekty końcowe niezbędne staje się uświadomienie rodzaju problemu decyzyjnego. Znanych jest wiele rodzajów decyzji, jednak z zakresu zarządzania możemy wyróżnić następujące:
- decyzje nieprogramowane - decyzje nierutynowe
- decyzje programowane - decyzje rutynowe
- decyzje programowalne - decyzje o pełnej strukturze
- decyzje nieprogramowalne - decyzje o niepełnej strukturze
- decyzje zaprogramowane - decyzje powtarzające się
- decyzje niezaprogramowane - decyzje o słabej strukturze
- decyzje racjonalne - przy założeniu pełnej wiedzy, informacji
- decyzje zadowalające - decyzje "wystarczająco" dobre
- decyzje sekwencyjne - decyzje polegające na analizie wszystkich opcji
Według Philipa Kotlera decydent to osoba, tuż obok inicjatora, doradcy, nabywcy i użytkownika, z uczestników procesu decyzyjnego, gdzie każdy odgrywa różne role. Decydent musi pokonać pięć etapów procesu decyzyjnego, aby można było uznać, iż przeszedł wszystkie fazy decyzjne:
- odczuwanie potrzeby
- wyszukiwanie wariantów
- zaopiniowanie tych wariantów
- podjęcie decyzji o zakupie
- emocje towarzyszące po dokonaniu zakupu
Czynniki wpływające na zachowania decydenta
Na podjęcie decyzji przez decydenta wpływa wiele czynników, zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych. W klasyfikacji czynników według Philipa Kotlera zostały wyróżnione cztery czynniki:
Kulturowe:
- Kultura
- Subkultura
- Klasa społeczna
Społeczne:
- Grupa odniesienia
- Rodzina
- Role i status
Osobiste:
- Wiek i etap w cyklu życia
- Zawód
- Styl życia
- Osobowość i ambicje życiowe
Psychologiczne:
| Decydent — artykuły polecane |
| Warunki podejmowania decyzji — Zachowania konsumentów — Model EBK — Analityk biznesowy — Zespołowe podejmowanie decyzji — Podejmowanie decyzji — Racjonalność działania — Modele procesów decyzyjnych — Zarządzanie operacyjne |
Bibliografia
- Bartosiewicz S. (2012), System podejmowania decyzji we współczesnym przedsiębiorstwie, Zarządzanie i Edukacja, nr 84
- Brdulak J. (2005), Zarządzanie wiedzą a proces innowacji produktu. Budowanie przewagi konkurencyjnej firmy, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej
- Fabisiak L., Ziemba P. (2011), Wybrane metody analizy wielokkryterialnej w ocenia użyteczności serwisów internetowych, Zeszyty Naukowe Uniewersytetu Szczecińskiego, nr 656
- Falkowski A., Tyszka T. (2006), Psychologia zachowań konsumenckich, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
- Fatuła D., Sagan A. (2014), Strategie alokacji zasobów polskich gospodarstw domowych - analiza empiryczna, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu, nr 4(42)
- Malewska K. (2014), Ewolucja Modeli Procesów Podejmowania Decyzji, Marketing i rynek, nr 5
- Michalska E. (2012), Podejmowanie decyzji w warunkach niepełnej informacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, nr 898
- Rudnicki L. (2012), Zachowanie konsumentów na rynku, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Sulewski P. (2011), Stopień awersji do ryzyka a wyniki gospodarstwa rolnego, Roczniki nauk rolniczych, nr 98
Autor: Paulina Szklarczyk, Natalia Szymańska
