MERCOSUR

MERCOSUR (Mercado Común del Sur - Wspólny Rynek Południa) - międzynarodowa organizacja gospodarcza utworzona przez Argentynę, Brazylię Paragwaj i Urugwaj na mocy Traktatu z Asunción z 1991 roku. Jako organizacja międzynarodowa został sformalizowany w 1994 roku Protokołem dodatkowym z Ouro Preto. MERCOSUR jest zinstytucjonalizowaną, organizacją półotwartą, mogą do niej przystępować wszyscy członkowie ALAD. Utworzenie tego ugrupowania zainspirowane było procesami integracyjnymi w Europie. W wyniku szybkiej integracji państw tej organizacji, udało się stworzyć strefę wolnego handlu, a następnie przyjąć wspólną taryfę celną, a zatem stworzyć unię celną.

Cele utworzenia MERCOSUR

Do najważniejszych celów powołania MERCOSUR zalicza się:

• wprowadzenie wspólnych ceł zewnętrznych i przyjęcie wspólnej polityki handlowej wobec partnerów spoza MERCOSUR,
• koordynacja polityki makroekonomicznej i sektorowej w handlu zagranicznym, rolnictwie, przemyśle, w polityce fiskalnej i monetarnej, kursu walutowego i przepływu kapitału, w usługach, cłach, w transporcie morskim i lądowym, telekomunikacji i innych, na które wyrażą zgodę kraje, w celu zapewnienia właściwych warunków konkurencji między krajami członkowskimi,
• zredukowanie ceł, zgodnie z przyjętym harmonogramem, w celu doprowadzenia do całkowitego zniesienia ceł oraz barier w swobodnym przepływie dóbr i usług.

Organy MERCOSUR

• Rada Wspólnego Rynku - jest to najwyższy rangą organ MERCOSUR. Wyznacza kierunki integracji, sprawuje przywództwo polityczne tego procesu, może podejmować stosowne decyzje dla osiągnięcia celów Traktatu. Akty prawne wydawane przez Radę, są określane jako rezolucje, mają jednak charakter wiążący dla państw członkowskich. Rada reprezentuje MERCOSUR na zewnątrz, interpretuje prawa tej organizacji, może również tworzyć różne organy pomocnicze. W jej skład wchodzą: ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich, ministrowie gospodarki tych państw oraz prezesi ich banków centralnych. Ponadto w obradach mogą wziąć udział prezydenci państw członkowskich oraz przedstawiciele państw stowarzyszonych (Chile i Boliwii).
• Grupa Wspólnego Rynku - stanowi organ wykonawczy MERCOSUR, podejmuje tzw. decyzje wykonawcze, umożliwiające wykonywanie rezolucji Rady. Decyzje te, również wiążą państwa członkowskie, aczkolwiek nie obowiązują w nich bezpośrednio, lecz wymagają inkorporacji do porządku prawnego krajowego. Ponadto Grupa Wspólnego Rynku negocjuje i zawiera umowy międzynarodowe pomiędzy MERCOSUR, jako całością, a państwami trzecimi. W jej skład wchodzi czterech przedstawicieli każdego z państw członkowskich wraz z czterema zastępcami.
• Komisja Handlu - jest organem kontrolno - rewizyjnym, której zadaniem jest monitorowanie handlu pomiędzy państwami członkowskim, pod kątem przestrzegania zasad unii celnej. W tym zakresie może ona wydawać decyzje wiążące państwa członkowskie, choć nie bezpośrednio, lecz wymagające implementacji do krajowego porządku prawnego. W jej skład wchodzi czterech przedstawicieli każdego z państw członkowskich wraz z czterema zastępcami.
• Sekretariat - na czele, którego stoi dyrektor mianowany przez Grupę Wspólnego Rynku. Sekretariat pełni czynności administracyjno - techniczne, głównie przygotowując posiedzenia pozostałych organów MERCOSUR.
• Łączona Komisja Parlamentarna - pełni funkcje opiniodawczo - doradcze. W jej skład wchodzą przedstawiciele parlamentów państw członkowskich.
• Konsultacyjne Forum Gospodarczo - Społeczne - skupia przedstawicieli organizacji społecznych i gospodarczych z państw członkowskich.
• Stały Trybunał Odwoławczy - rozpatruje odwołania państw członkowskich od orzeczeń Trybunałów arbitrażowych ad hoc, rozstrzygających spory pomiędzy członkami MERCOSUR, lub między członkami MERCOSUR, a organami tej organizacji.

Wyzwania i kontrowersje dla MERCOSUR

Problem współpracy i koordynacji politycznej

Rozwój i funkcjonowanie MERCOSUR, jak każdej organizacji międzynarodowej, napotyka na wiele wyzwań związanych z koniecznością współpracy i koordynacji politycznej między państwami członkowskimi. Istnieją różnice polityczne i interesy państw członkowskich, które mogą wpływać na osiąganie konsensusu w niektórych kwestiach.

Różnice polityczne między państwami członkowskimi MERCOSUR mogą utrudniać proces podejmowania decyzji. Każde państwo ma swoje własne priorytety i cele, które mogą się różnić od innych członków organizacji. Na przykład, niektóre państwa mogą skupiać się na ochronie swojego własnego rynku, podczas gdy inne mogą dążyć do liberalizacji handlu. Te różnice polityczne i interesy powodują konflikty i opóźnienia w procesie podejmowania decyzji w MERCOSUR.

Osiągnięcie konsensusu w niektórych kwestiach również jest trudne ze względu na złożoność i różnorodność struktur i instytucji MERCOSUR. Organizacja ta składa się z wielu organów decyzyjnych, takich jak Rada Wspólnego Rynku, Rada Uczestników, Komisja Handlu Wewnętrznego itp. Każdy organ ma swoje własne kompetencje i procedury podejmowania decyzji. Ta rozbudowana struktura sprawia, że koordynacja polityczna w organizacji staje się bardziej skomplikowana i czasochłonna.

Różnice w poziomie rozwoju gospodarczego

Różnice w poziomie rozwoju gospodarczego między państwami członkowskimi MERCOSUR są kolejnym wyzwaniem, które organizacja musi stawić czoła. Państwa członkowskie charakteryzują się różnymi strukturami gospodarki i zasobami, co wpływa na ich zdolność do konkurowania na wspólnym rynku.

Niektóre państwa członkowskie MERCOSUR mają bardziej rozwinięte i konkurencyjne gospodarki, podczas gdy inne są bardziej zależne od eksportu surowców naturalnych. Różnice te mogą prowadzić do nierówności w rozwoju w ramach organizacji. Państwa o bardziej rozwiniętych gospodarkach mogą czerpać większe korzyści z integracji, podczas gdy państwa o słabszych gospodarkach mogą być bardziej podatne na negatywne skutki konkurencji.

Nierówności w rozwoju gospodarczym w MERCOSUR mogą również prowadzić do napięć i konfliktów między państwami członkowskimi. Państwa o słabszych gospodarkach mogą czuć się zdominowane przez silniejsze i bogatsze państwa, co powoduje nierównowagę w relacjach wewnątrzorganizacyjnych.

Kryzysy i trudności w historii organizacji

MERCOSUR od swojego powstania doświadczył różnych kryzysów i trudności, które wpływały na jego funkcjonowanie i długoterminową stabilność. Jednym z takich kryzysów był kryzys finansowy w latach 90. XX wieku, który dotknął gospodarki państw członkowskich. Kryzys ten spowodował spadek handlu i inwestycji w regionie, co osłabiło integrację w MERCOSUR.

Ponadto, polityczne napięcia i konflikty między państwami członkowskimi również stanowią wyzwanie dla MERCOSUR. Spory terytorialne, różnice ideologiczne i konflikty interesów mogą prowadzić do niestabilności w organizacji. Przykładem takiego konfliktu był spor pomiędzy Argentyną a Urugwajem dotyczący budowy fabryki celulozy na granicy między tymi dwoma państwami. Konflikty takie nie tylko wpływają na współpracę i koordynację w MERCOSUR, ale także mogą osłabiać wizerunek i legitymację organizacji.

Wyzwania i kontrowersje dla MERCOSUR są nieodłączną częścią procesu integracji regionalnej. Organizacja musi radzić sobie z różnicami politycznymi, nierównościami w rozwoju gospodarczym oraz kryzysami i trudnościami w historii. Współpraca, dialog i konstruktywne podejście do rozwiązywania problemów są kluczowe dla przyszłego sukcesu MERCOSUR.

MERCOSUR — artykuły polecane

Rada Nordycka — Organy unii europejskiej — Wspólnoty europejskie — OECD — Światowa Organizacja Handlu — Filary Unii Europejskiej — Traktat z Maastricht — Europejska Karta Samorządu Regionalnego — Unia

Bibliografia

• Białowąs T. (2006), Rozwój handlu międzynarodowego po II wojnie światowej, Europejskie Centrum Edukacyjne, Toruń
• Kłosiński K. (2014), Ameryka Południowa w pozyskiwaniu cywilizacyjnej tożsamości, Roczniki Ekonomii i Zarządzania, 6(42)
• Oziewicz E. (red.) (2001), Procesy integracyjne we współczesnej gospodarce światowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Trefler P. (2015), Wiodące Instytucje Współpracy Międzyregionalnej i Transgranicznej w Regionie ConoSur (Stożka Południowego), Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno-informacyjny, nr 1(87)
• Wójtowicz M. (2016), Znaczenie Brazylii w rozwoju współpracy handlowej w ramach Mercosur, Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno-informacyjny, 1(91)

Autor: Anna Wojciechowska, Gabriela Mady