Społeczeństwo konsumpcyjne

Społeczeństwo konsumpcyjne może być rozważane z naciskiem na aspekt socjologiczny. Jedną z definicji takiego społeczeństwa przedstawił socjolog z Francji - J. Baudrillard. Zgodnie z tym co przedstawił społeczeństwo konsumpcyjne skupia się wokół konsumpcji oraz nabywania dóbr konsumpcyjnych. Zauważa on również zależność polegającą na tym, iż obecnie produkcja może być zastąpiona przez maszyny i nowe technologie, natomiast od ludzi wymaga się bardziej pełnienia roli konsumenta niż pracownika .

Tak więc, społeczeństwo konsumpcyjne to określenie społeczeństwa nowoczesnego (postmodernistycznego), które dąży do jak największego zaspokojenia swoich potrzeb, zwiększenia konsumpcji oraz posiadania dóbr konsumpcyjnych. Trend ten zaczął się rozwijać, gdy upowszechniła się kultura i produkcja masowa. Na rozwój konsumpcji w Europie wpływ miały m.in. zmiany w strukturze społecznej co spowodowało zatarcie różnic między klasami oraz otwarcie Europy na inne kultury, co przyczyniło się do napływu dóbr występujących w innych kulturach .

Konsumpcjonizm rozumiany jest zarówno jako środek na zaspokajanie wszystkich potrzeb człowieka, osiąganie szczęścia, spełnienia i radości.

TL;DR

Społeczeństwo konsumpcyjne opiera się na konsumpcji i posiadaniu dóbr konsumpcyjnych. Reklama i media mają duży wpływ na to społeczeństwo, a konsumpcja jest postrzegana jako sposób na zaspokojenie potrzeb i spełnienie. Społeczeństwo konsumpcyjne ma cechy takie jak brak tradycyjnych podziałów społecznych, globalizacja i wpływ mediów. Reklama jest nośnikiem informacji i promuje konsumpcję. Społeczeństwo konsumpcyjne jest krytykowane za płytkość kultury i wpływ korporacji na życie jednostek.

Cechy charakterystyczne

Wiesław Wątroba wyróżnia wiele cech charakteryzujących społeczeństwo konsumpcyjne. Wskazuje na fakt, iż obecnie naszym życiem rządzi reklama oraz wszechobecne media. Podążamy za tym, co modne i stylowe, ponieważ społeczeństwo oczekuje od Nas postawy bycia konsumentem. Pragnienie posiadania i konsumowania konkretnych dóbr czy usług jest celem pierwszorzędnym pobudzającym Nas do ciągłego nabywania coraz to nowszych produktów. W społeczeństwie konsumpcyjnym nie występują tradycyjne podziały społeczne. Obecnie podział ten zależy od stopnia konsumpcji przejawianej przez ludzi. Przenikanie się takich wartości jak kultura i handel nie dziwi już nikogo. Międzynarodowe korporacje łączą się, tak aby pełnić kontrolę nad informacją i rozrywką .

Popularne obecnie jest również zjawisko konsumpcji na pokaz. Konsumenci, dążąc do zaspokojenia potrzeby posiadania, spędzają czas na zakupach i w centrach handlowych. Jest to dla nich miejsce, w którym wszystko to, czego pragną jest na wyciągnięcie ręki. Konsumpcja jest postrzegania jako rozrywka, metoda spędzenia wolnego czasu czy sposób na nudę . Według socjologów konsumpcja ostentacyjna ma na celu zaspokojenie naszych społecznych potrzeb. Poprzez nabywanie dóbr luksusowych możemy pokazać swoją pozycję społeczną i dopasować się do określonego stylu konsumpcyjnego w danej grupie.

Krystyna Mazurek-Łopacińska w swojej publikacji wskazuje również na takie cechy społeczeństwa konsumpcyjnego jak dążenie konsumentów do globalizacji, korzystanie z wytworu innych kultur oraz szeroki wpływ mediów na życie każdej jednostki .

Reklama

W obecnych czasach na sprzedaż wystawiana jest wiedza, kultura, ciało czy usługi. Sprzedajemy wszystko, a o możliwości kupna poinformuje Nas reklama. Media są obecne w życiu każdego człowieka i często promują konsumpcję. Radio, prasa czy telewizja głęboko wnikają w każdą sferę życia. Dużą rolę w społeczeństwie konsumpcyjnym odgrywa reklama. Jest ona nośnikiem informacji oraz jest wszechobecna w życiu każdego konsumenta. Dzięki reklamie możliwe jest poinformowanie konsumenta o tym, co może nabyć oraz co sprawi mu szczęście. Reklama nawołuje do konsumpcji. Jest wyznacznikiem ideologii, która mówi o tym, że jeśli chcemy być szczęśliwi to odbędzie się to tylko za pomocą konsumpcji. Kupno oraz konsumpcja pozwala jednostkę poczuć radość i szczęście, ale ponieważ po zużyciu dobra uczucie zanika, konsument jest zmuszony do ciągłego nabywania kolejnych dóbr wpływających na jego poczucie szczęścia i spełnienia .

Krytyka społeczeństwa konsumpcyjnego

Społeczeństwo konsumpcyjne spotkało się z krytyką środowiska naukowego. Zarzuca się, że kultura konsumpcyjna jest bardzo płytka oraz przyczynia się do powstania chaosu.Ludzie zwracają uwagę na materialne aspekty życia i tylko coś namacalnego co mogą fizycznie nabyć. Nasze gusta i preferencje są kształtowane przez producentów, a międzynarodowe korporacje dezorganizują nasze życie poprzez nawoływanie i zachęcanie nas do nabywania coraz to nowszych produktów. Przedsiębiorstwa starają się dotrzeć do konsumentów stosują coraz to bardziej wyszukane techniki promocji, dzięki którym zwiększą swoją sprzedaż. Wykorzystują do tego informacje o potrzebach i słabościach konsumentów. Społeczeństwo zaciera granice indywidualności, ponieważ wśród konsumentów bardzo popularne staje się naśladownictwo oraz podążanie za trendami i modą .

Społeczeństwo konsumpcyjne — artykuły polecane

Konsumpcjonizm — Kultura masowa — Moda na produkt — Nowy marketing — Makdonaldyzacja — Opinia publiczna — Wzornictwo przemysłowe — Przedsiębiorczość — Kryteria segmentacji rynku

Bibliografia

• Borowska A. (2009), Społeczeństwo konsumpcyjne - charakterystyka, Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej, Ekonomia i Zarządzanie - Zeszyt 14
• Bylok F. (2013), Konsumpcja, konsument i społeczeństwo konsumpcyjne we współczesnym świecie, Śląsk Wydawnictwo Naukowe, Katowice
• Mazurek-Łopacińska K. (2011), Postmodernistyczna kultura konsumpcyjna w kształtowaniu popytu i stylów życia współczesnego konsumenta, Konsumpcja i Rozwój, Nr 1/2011
• Wasilik K. (2014), Trendy w zachowaniach współczesnych konsumentów - konsumpcjonizm a konsumpcja zrównoważona, art. 1 (6)
• Wątroba W. (2009), Społeczeństwo konsumpcyjne, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław

Autor: Anna Łoboda, Dominika Dobrowolska