Dochód narodowy: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Dochód narodowy''' lub też '''[[Produkt]] Narodowy Netto''' (PNN) w cenach [[czynnik wytwórczy|czynników wytwórczych]], to miara [[produkcja|produkcji]] wytworzonej w danym czasie za pomocą [[czynnik produkcji|czynników produkcji]] należących do obywateli danego kraju (niezależnie od miejsca ich użycia), wyrażona w cenach tych czynników, uwzględniająca [[inwestycje]] netto. [[Dochód]] narodowy liczony jest jako różnica [[Produkt Narodowy Brutto|Produktu Narodowego Brutto]] i [[amortyzacja|amortyzacji]]. | '''Dochód narodowy''' lub też '''[[Produkt]] Narodowy Netto''' (PNN) w cenach [[czynnik wytwórczy|czynników wytwórczych]], to miara [[produkcja|produkcji]] wytworzonej w danym czasie za pomocą [[czynnik produkcji|czynników produkcji]] należących do obywateli danego kraju (niezależnie od miejsca ich użycia), wyrażona w cenach tych czynników, uwzględniająca [[inwestycje]] netto. [[Dochód]] narodowy liczony jest jako różnica [[Produkt Narodowy Brutto|Produktu Narodowego Brutto]] i [[amortyzacja|amortyzacji]]. | ||
PNN lepiej niż [[PNB]] odzwierciedla dochód, który powstaje w [[gospodarka|gospodarce]], ale z powodu trudności z dokładnym oszacowaniem amortyzacji w skali makroekonomicznej jest rzadziej stosowany niż PNB. | PNN lepiej niż [[PNB]] odzwierciedla dochód, który powstaje w [[gospodarka|gospodarce]], ale z powodu trudności z dokładnym oszacowaniem amortyzacji w skali makroekonomicznej jest rzadziej stosowany niż PNB. | ||
[[Kategoria]] dochodu narodowego odnosi się do całej gospodarki; wskazuje na wielkość produkcji wytworzonej w gospodarce. "Dochód narodowy określa ilość środków, jakie [[gospodarka]] może przeznaczyć na wydatki i inwestycje po odłożeniu odpowiedniej ilości środków na sfinansowanie amortyzacji i utrzymanie istniejącego [[zasób|zasobu]] [[kapitał]]u na dotychczasowym poziomie. | [[Kategoria]] dochodu narodowego odnosi się do całej gospodarki; wskazuje na wielkość produkcji wytworzonej w gospodarce. "Dochód narodowy określa ilość środków, jakie [[gospodarka]] może przeznaczyć na wydatki i inwestycje po odłożeniu odpowiedniej ilości środków na sfinansowanie amortyzacji i utrzymanie istniejącego [[zasób|zasobu]] [[kapitał]]u na dotychczasowym poziomie". (D. Begg 2007, s. 40) | ||
Wskaźnikiem, który jest pomocny przy porównywaniu poziomu rozwoju i przeciętnego standardu życia jest, tzw. dochód narodowy per capita, czyli iloraz dochodu narodowego i liczby ludności. Trzeba jednak zauważyć, że [[wskaźnik]] ten nie jest idealny, ze względu na istnienie w gospodarce [[szara strefa|szarej strefy]] czy produkcji nielegalnej (R. Milewski 2003, s. 346) | |||
==TL;DR== | |||
Dochód narodowy to miara produkcji wytworzonej w danym czasie za pomocą czynników produkcji, uwzględniająca inwestycje netto. Wyróżnia się trzy rodzaje podziału dochodu narodowego: pierwotny, wtórny i ostateczny. Dochód narodowy jest istotny w makroekonomii, gdzie reguluje się poziom dochodów i wydatków publicznych. Istnieją metody sumowania dochodu narodowego, w tym od strony wydatkowej i dochodowej. Dochód narodowy jest istotny dla inwestorów, którzy interesują się rentownością inwestycji w różne branże. | |||
==Rodzaje dochodu narodowego== | ==Rodzaje dochodu narodowego== | ||
Wyróżnia się trzy rodzaje podziału dochodu narodowego: | Wyróżnia się trzy rodzaje podziału dochodu narodowego: | ||
* podział pierwotny- polega "na podziale nowo wytworzonej wartości między [[pracownik]]ów przedsiębiorstwa w postaci wynagrodzeń i na akumulację finansową przedsiębiorstwa. | * podział pierwotny - polega "na podziale nowo wytworzonej wartości między [[pracownik]]ów przedsiębiorstwa w postaci wynagrodzeń i na akumulację finansową przedsiębiorstwa". (S. Marciniak 2005, s. 356) Dokonuje się on w miejscu wytworzenia dochodu narodowego, np. w przedsiębiorstwie. W wyniku tego podziału pracownicy otrzymują pensje, a [[przedsiębiorstwo]] [[zysk]]. | ||
* podział wtórny- "[[dochody]] pierwotne pracowników i przedsiębiorstw podlegają, za pośrednictwem rynku i [[budżet]]u państwa, dalszemu podziałowi, który nazywa się podziałem wtórnym dochodu narodowego. | * podział wtórny- "[[dochody]] pierwotne pracowników i przedsiębiorstw podlegają, za pośrednictwem rynku i [[budżet]]u państwa, dalszemu podziałowi, który nazywa się podziałem wtórnym dochodu narodowego". (S. Marciniak 2005, s. 357) Podział ten dokonuje się poprzez [[system]] [[cena|cen]] i [[system podatkowy]], dzięki zakupom dóbr i [[usługa|usług]]. W wyniku tego podziału powstają dochody właścicieli przedsiębiorstw i punktów usługowych, dochody państwa oraz pracowników sfery nieprodukcyjnej. Ten rodzaj podziału dochodu narodowego jest związany z koniecznością finansowania zadań gospodarczych i społecznych państwa. | ||
* podział ostateczny- wyraża [[proces]] jego podziału na [[konsumpcja|konsumpcję]] i akumulację. Do tego podziału dochodzi przez podział pierwotny i wtorny, czyli przez redystrybucję wynagrodzeń, [[podatek|podatków]] czy [[kredyt]]ów, tak, aby dochód narodowy mógł przyjąć postać dóbr finalnych. Podział ten polega na konkretnym zużytkowaniu dochodu, czyli konsumpcji i akumulacji, która jest, na przykład zużywana na [[przyrost]] rezerw i [[zapas]]ów w gospodarce. | * podział ostateczny - wyraża [[proces]] jego podziału na [[konsumpcja|konsumpcję]] i akumulację. Do tego podziału dochodzi przez podział pierwotny i wtorny, czyli przez redystrybucję wynagrodzeń, [[podatek|podatków]] czy [[kredyt]]ów, tak, aby dochód narodowy mógł przyjąć postać dóbr finalnych. Podział ten polega na konkretnym zużytkowaniu dochodu, czyli konsumpcji i akumulacji, która jest, na przykład zużywana na [[przyrost]] rezerw i [[zapas]]ów w gospodarce. | ||
<google> | <google>n</google> | ||
==Dochód narodowy | ==Dochód narodowy a makroekonomia== | ||
Podział dochodu narodowego i jego tworzenie jest głównym tematem zainteresowań [[makroekonomia|makroekonomii]]. Dochód narodowy, [[produkcja]] i sposoby wykorzystywania dostępnych zasobów ekonomicznych są miernikami wzrostu gospodarczego, nad których mierzeniem podejmowane są rozważania w ramach [[makroekonomia|makroekonomii]]. Podstawą zaś badań są interakcję między dochodem narodowym, a [[produkt|produktem]] narodowym. | Podział dochodu narodowego i jego tworzenie jest głównym tematem zainteresowań [[makroekonomia|makroekonomii]]. Dochód narodowy, [[produkcja]] i sposoby wykorzystywania dostępnych zasobów ekonomicznych są miernikami wzrostu gospodarczego, nad których mierzeniem podejmowane są rozważania w ramach [[makroekonomia|makroekonomii]]. Podstawą zaś badań są interakcję między dochodem narodowym, a [[produkt|produktem]] narodowym. | ||
Państwo prowadząc politykę budżetową, regulując poziom [[dochód|dochodów]] np.: [[podatek|podatków]] oraz [[wydatek|wydatków]] publicznych, wywiera wpływ na ogólny rozmiar [[popyt|popytu]], [[zatrudnienie|zatrudnienia]] oraz wielkość [[dochód|dochodu]] narodowego. Jedną z często stosowanych miar wzrostu gospodarczego jest stopa wzrostu dochodu narodowego, oznaczająca stosunek dochodu narodowego w analizowanego okresu, do wielkości dochodu narodowego w okresie bazowym. Celem każdej rozwijającej się [[gospodarka|gospodarki]] jest wzrost [[produkcja|produkcji]], czyli celem jest wzrost dochodu narodowego przypadającego na jednego mieszkańca. Za pośrednictwem [[budżet|budżetu]] państwa, państwo dokonuje wtórnego podziału [[dochód|dochodów]] społeczeństwa. Podstawowymi narzędziami, za pomocą, których dokonuję, redystrybucji dochodu narodowego to: [[system podatkowy]], [[wydatek|wydatki]] z [[budżet|budżetu]], składki na [[ubezpieczenie|ubezpieczenia]] społeczne oraz oddziaływanie na system cen. | Państwo prowadząc politykę budżetową, regulując poziom [[dochód|dochodów]] np.: [[podatek|podatków]] oraz [[wydatek|wydatków]] publicznych, wywiera wpływ na ogólny rozmiar [[popyt|popytu]], [[zatrudnienie|zatrudnienia]] oraz wielkość [[dochód|dochodu]] narodowego. Jedną z często stosowanych miar wzrostu gospodarczego jest stopa wzrostu dochodu narodowego, oznaczająca stosunek dochodu narodowego w analizowanego okresu, do wielkości dochodu narodowego w okresie bazowym. Celem każdej rozwijającej się [[gospodarka|gospodarki]] jest wzrost [[produkcja|produkcji]], czyli celem jest wzrost dochodu narodowego przypadającego na jednego mieszkańca. Za pośrednictwem [[budżet|budżetu]] państwa, państwo dokonuje wtórnego podziału [[dochód|dochodów]] społeczeństwa. Podstawowymi narzędziami, za pomocą, których dokonuję, redystrybucji dochodu narodowego to: [[system podatkowy]], [[wydatek|wydatki]] z [[budżet|budżetu]], składki na [[ubezpieczenie|ubezpieczenia]] społeczne oraz oddziaływanie na system cen. | ||
==Metody sumowania dochodu narodowego== | ==Metody sumowania dochodu narodowego== | ||
'''DN = PNN - T''' | |||
'''DN = C + S + T''' | |||
'''C + S = I + G''' | |||
gdzie: | gdzie: | ||
| Linia 48: | Linia 33: | ||
* C - [[konsumpcja]] | * C - [[konsumpcja]] | ||
* S - [[oszczędności]] | * S - [[oszczędności]] | ||
* I | * I - wydatki inwestycyjne | ||
* G | * G - wydatki rządowe | ||
==Dwie strony aktywności gospodarczej== | ==Dwie strony aktywności gospodarczej== | ||
Są dwa sposoby obliczania [[PKB]], od strony wydatkowej i od strony dochodowej. [[Metoda]] dochodowa jest mniej atrakcyjna ponieważ nie identyfikuje się w niej branż ani wyrobów będących jeszcze w trakcie tworzenia, co właśnie najbardziej interesuje inwestorów wyspecjalizowanych w akcja|akcjach. Lubią oni mieć wgląd do kwartalnych wyników branży, w którą inwestują lub chcą zainwestować. Nic dziwnego, że wolą perspektywę metody wydatkowej, przykładowo [[inwestor|inwestorzy]] kupujący głównie [[akcje]] producentów oprogramowania, chcą znać [[rentowność]] inwestycji w danym kwartale. | Są dwa sposoby obliczania [[PKB]], od strony wydatkowej i od strony dochodowej. [[Metoda]] dochodowa jest mniej atrakcyjna ponieważ nie identyfikuje się w niej branż ani wyrobów będących jeszcze w trakcie tworzenia, co właśnie najbardziej interesuje inwestorów wyspecjalizowanych w akcja|akcjach. Lubią oni mieć wgląd do kwartalnych wyników branży, w którą inwestują lub chcą zainwestować. Nic dziwnego, że wolą perspektywę metody wydatkowej, przykładowo [[inwestor|inwestorzy]] kupujący głównie [[akcje]] producentów oprogramowania, chcą znać [[rentowność]] inwestycji w danym kwartale. | ||
Kategorie składników dochodu narodowego będącego sumą dochodów generowanych w trakcie produkcji to: | Kategorie składników dochodu narodowego będącego sumą dochodów generowanych w trakcie produkcji to: | ||
* wynagrodzenia pracowników z dodatkami | * wynagrodzenia pracowników z dodatkami | ||
| Linia 58: | Linia 43: | ||
* dochody osobiste z dzierżawy, najmu | * dochody osobiste z dzierżawy, najmu | ||
* [[odsetki]] netto | * [[odsetki]] netto | ||
*[[zysk|zyski]] [[przedsiębiorstwo|przedsiębiorstw]] | * [[zysk|zyski]] [[przedsiębiorstwo|przedsiębiorstw]] | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Produkt krajowy brutto]]}} — {{i5link|a=[[Produkt Narodowy Brutto]]}} — {{i5link|a=[[Dochód brutto]]}} — {{i5link|a=[[Wydatki inwestycyjne]]}} — {{i5link|a=[[Dochód osobisty]]}} — {{i5link|a=[[Produkt krajowy netto]]}} — {{i5link|a=[[Popyt efektywny]]}} — {{i5link|a=[[Inwestycje brutto]]}} — {{i5link|a=[[Deficyt budżetowy]]}} — {{i5link|a=[[Niewypłacalność dłużnika]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Begg D.,(2007) | <noautolinks> | ||
* Majchrzak M. | * Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), ''Ekonomia. Makroekonomia'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Marciniak S. | * Majchrzak M. (red.) (2012), ''Makroekonomiczne mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej'', Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin | ||
* Milewski R.,( | * Marciniak S. (red.) (2005), ''Makro i mikro ekonomia. Podstawowe problemy'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
* Yamarone | * Milewski R., Kwiatkowski E. (red.) (2016), ''Podstawy ekonomii'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
* Yamarone R. (2006), ''Wskaźniki ekonomiczne. Przewodnik dla inwestora'', Onepress, Gliwice | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Obińska Emilia, Kaja Tuszyńska}} | |||
[[Kategoria:Dochód]] | [[Kategoria:Dochód]] | ||
[[Kategoria:Wskaźniki makroekonomiczne]] | [[Kategoria:Wskaźniki makroekonomiczne]] | ||
{{#metamaster:description|Dochód narodowy to miara produkcji w kraju, uwzględniająca inwestycje netto.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 00:13, 17 gru 2023
Dochód narodowy lub też Produkt Narodowy Netto (PNN) w cenach czynników wytwórczych, to miara produkcji wytworzonej w danym czasie za pomocą czynników produkcji należących do obywateli danego kraju (niezależnie od miejsca ich użycia), wyrażona w cenach tych czynników, uwzględniająca inwestycje netto. Dochód narodowy liczony jest jako różnica Produktu Narodowego Brutto i amortyzacji.
PNN lepiej niż PNB odzwierciedla dochód, który powstaje w gospodarce, ale z powodu trudności z dokładnym oszacowaniem amortyzacji w skali makroekonomicznej jest rzadziej stosowany niż PNB.
Kategoria dochodu narodowego odnosi się do całej gospodarki; wskazuje na wielkość produkcji wytworzonej w gospodarce. "Dochód narodowy określa ilość środków, jakie gospodarka może przeznaczyć na wydatki i inwestycje po odłożeniu odpowiedniej ilości środków na sfinansowanie amortyzacji i utrzymanie istniejącego zasobu kapitału na dotychczasowym poziomie". (D. Begg 2007, s. 40)
Wskaźnikiem, który jest pomocny przy porównywaniu poziomu rozwoju i przeciętnego standardu życia jest, tzw. dochód narodowy per capita, czyli iloraz dochodu narodowego i liczby ludności. Trzeba jednak zauważyć, że wskaźnik ten nie jest idealny, ze względu na istnienie w gospodarce szarej strefy czy produkcji nielegalnej (R. Milewski 2003, s. 346)
TL;DR
Dochód narodowy to miara produkcji wytworzonej w danym czasie za pomocą czynników produkcji, uwzględniająca inwestycje netto. Wyróżnia się trzy rodzaje podziału dochodu narodowego: pierwotny, wtórny i ostateczny. Dochód narodowy jest istotny w makroekonomii, gdzie reguluje się poziom dochodów i wydatków publicznych. Istnieją metody sumowania dochodu narodowego, w tym od strony wydatkowej i dochodowej. Dochód narodowy jest istotny dla inwestorów, którzy interesują się rentownością inwestycji w różne branże.
Rodzaje dochodu narodowego
Wyróżnia się trzy rodzaje podziału dochodu narodowego:
- podział pierwotny - polega "na podziale nowo wytworzonej wartości między pracowników przedsiębiorstwa w postaci wynagrodzeń i na akumulację finansową przedsiębiorstwa". (S. Marciniak 2005, s. 356) Dokonuje się on w miejscu wytworzenia dochodu narodowego, np. w przedsiębiorstwie. W wyniku tego podziału pracownicy otrzymują pensje, a przedsiębiorstwo zysk.
- podział wtórny- "dochody pierwotne pracowników i przedsiębiorstw podlegają, za pośrednictwem rynku i budżetu państwa, dalszemu podziałowi, który nazywa się podziałem wtórnym dochodu narodowego". (S. Marciniak 2005, s. 357) Podział ten dokonuje się poprzez system cen i system podatkowy, dzięki zakupom dóbr i usług. W wyniku tego podziału powstają dochody właścicieli przedsiębiorstw i punktów usługowych, dochody państwa oraz pracowników sfery nieprodukcyjnej. Ten rodzaj podziału dochodu narodowego jest związany z koniecznością finansowania zadań gospodarczych i społecznych państwa.
- podział ostateczny - wyraża proces jego podziału na konsumpcję i akumulację. Do tego podziału dochodzi przez podział pierwotny i wtorny, czyli przez redystrybucję wynagrodzeń, podatków czy kredytów, tak, aby dochód narodowy mógł przyjąć postać dóbr finalnych. Podział ten polega na konkretnym zużytkowaniu dochodu, czyli konsumpcji i akumulacji, która jest, na przykład zużywana na przyrost rezerw i zapasów w gospodarce.
Dochód narodowy a makroekonomia
Podział dochodu narodowego i jego tworzenie jest głównym tematem zainteresowań makroekonomii. Dochód narodowy, produkcja i sposoby wykorzystywania dostępnych zasobów ekonomicznych są miernikami wzrostu gospodarczego, nad których mierzeniem podejmowane są rozważania w ramach makroekonomii. Podstawą zaś badań są interakcję między dochodem narodowym, a produktem narodowym. Państwo prowadząc politykę budżetową, regulując poziom dochodów np.: podatków oraz wydatków publicznych, wywiera wpływ na ogólny rozmiar popytu, zatrudnienia oraz wielkość dochodu narodowego. Jedną z często stosowanych miar wzrostu gospodarczego jest stopa wzrostu dochodu narodowego, oznaczająca stosunek dochodu narodowego w analizowanego okresu, do wielkości dochodu narodowego w okresie bazowym. Celem każdej rozwijającej się gospodarki jest wzrost produkcji, czyli celem jest wzrost dochodu narodowego przypadającego na jednego mieszkańca. Za pośrednictwem budżetu państwa, państwo dokonuje wtórnego podziału dochodów społeczeństwa. Podstawowymi narzędziami, za pomocą, których dokonuję, redystrybucji dochodu narodowego to: system podatkowy, wydatki z budżetu, składki na ubezpieczenia społeczne oraz oddziaływanie na system cen.
Metody sumowania dochodu narodowego
DN = PNN - T
DN = C + S + T
C + S = I + G
gdzie:
- T - wpływy podatkowe
- C - konsumpcja
- S - oszczędności
- I - wydatki inwestycyjne
- G - wydatki rządowe
Dwie strony aktywności gospodarczej
Są dwa sposoby obliczania PKB, od strony wydatkowej i od strony dochodowej. Metoda dochodowa jest mniej atrakcyjna ponieważ nie identyfikuje się w niej branż ani wyrobów będących jeszcze w trakcie tworzenia, co właśnie najbardziej interesuje inwestorów wyspecjalizowanych w akcja|akcjach. Lubią oni mieć wgląd do kwartalnych wyników branży, w którą inwestują lub chcą zainwestować. Nic dziwnego, że wolą perspektywę metody wydatkowej, przykładowo inwestorzy kupujący głównie akcje producentów oprogramowania, chcą znać rentowność inwestycji w danym kwartale. Kategorie składników dochodu narodowego będącego sumą dochodów generowanych w trakcie produkcji to:
- wynagrodzenia pracowników z dodatkami
- dochody właścicieli przedsiębiorstwa
- dochody osobiste z dzierżawy, najmu
- odsetki netto
- zyski przedsiębiorstw
| Dochód narodowy — artykuły polecane |
| Produkt krajowy brutto — Produkt Narodowy Brutto — Dochód brutto — Wydatki inwestycyjne — Dochód osobisty — Produkt krajowy netto — Popyt efektywny — Inwestycje brutto — Deficyt budżetowy — Niewypłacalność dłużnika |
Bibliografia
- Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), Ekonomia. Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Majchrzak M. (red.) (2012), Makroekonomiczne mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin
- Marciniak S. (red.) (2005), Makro i mikro ekonomia. Podstawowe problemy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Milewski R., Kwiatkowski E. (red.) (2016), Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Yamarone R. (2006), Wskaźniki ekonomiczne. Przewodnik dla inwestora, Onepress, Gliwice
Autor: Obińska Emilia, Kaja Tuszyńska
