Klasyfikacja operacji gospodarczych: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
(LinkTitles.) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Operacje gospodarcze''' - są zdarzeniami, które mają bezpośredni wpływ na działalność gospodarczą jednostki, na zmianę wartości poszczególnych składników aktywów i pasywów. Wyraża się je w jednostkach pieniężnych, dokumentuje a następnie zapisuje na księgach rachunkowych<ref>A. Dziuba-Burczyk, 2003, s. 57</ref> | |||
< | |||
</ | |||
==TL;DR== | |||
Operacje gospodarcze to zdarzenia mające wpływ na działalność jednostki gospodarczej oraz wartości składników aktywów i pasywów. Dzielą się na operacje bilansowe (zmiany w strukturze majątku i kapitału) oraz operacje wynikowe (powstawanie kosztów i przychodów). Mogą być prostymi lub złożonymi, jednorazowymi lub procesowymi, zależnymi lub niezależnymi od przedsiębiorstwa. Operacje muszą być potwierdzone dokumentami księgowymi. Poprawna klasyfikacja operacji ułatwia rejestrację i organizację rachunkowości. | |||
==Operacje ze względu na oddziaływanie na składniki bilansu i wyniku finansowego== | ==Operacje ze względu na oddziaływanie na składniki bilansu i wyniku finansowego== | ||
===Operacje bilansowe=== | ===Operacje bilansowe=== | ||
Wpływają one na zmiany w strukturze majątku lub kapitału jednostki gospodarczej związane na przykład ze spłatą zobowiązań lub nabyciem majątku | Wpływają one na zmiany w strukturze majątku lub kapitału jednostki gospodarczej związane na przykład ze spłatą zobowiązań lub nabyciem majątku<ref>W. Baran i in., 2014, s. 200</ref> Bezpośrednio oddziałują tylko na składniki bilansu (powodują zmiany wyłącznie w wartości aktywów bądź pasywów lub jednocześnie aktywów i pasywów). | ||
Podział operacji bilansowych: | Podział operacji bilansowych: | ||
* Typ I - operacja aktywna (A): | * Typ I - operacja aktywna (A): | ||
| Linia 32: | Linia 18: | ||
:# suma bilansowa nie zmienia się.<ref>W. Baran i in., 2014, s. 202</ref> | :# suma bilansowa nie zmienia się.<ref>W. Baran i in., 2014, s. 202</ref> | ||
: Przykład: podział zysku na [[dywidenda|dywidendy]] dla akcjonariuszy ([[zysk]] się zmniejszy, wzrosną zobowiązania z tytułu dywidendy), | : Przykład: podział zysku na [[dywidenda|dywidendy]] dla akcjonariuszy ([[zysk]] się zmniejszy, wzrosną zobowiązania z tytułu dywidendy), | ||
* Typ III - operacja aktywno-pasywna zwiększająca sumę bilansową (AP+): | * Typ III - operacja aktywno-pasywna zwiększająca sumę bilansową (AP+): | ||
:# wywołuje zmiany w składnikach aktywów i pasywów jednocześnie, | :# wywołuje zmiany w składnikach aktywów i pasywów jednocześnie, | ||
:# suma bilansowa wzrasta o kwotę operacji | :# suma bilansowa wzrasta o kwotę operacji<ref>W. Baran i in., 2014, s. 203</ref> | ||
: Przykład: zakup bezgotówkowy [[towar]]ów (rosną [[aktywa]] w postaci [[towarów]], a tym samym suma aktywów oraz jednocześnie rosną [[pasywa]] - zobowiązania wobec dostawców). | : Przykład: zakup bezgotówkowy [[towar]]ów (rosną [[aktywa]] w postaci [[towarów]], a tym samym suma aktywów oraz jednocześnie rosną [[pasywa]] - zobowiązania wobec dostawców). | ||
* Typ IV - operacja aktywno-pasywna zmniejszająca sumę bilansową (AP-): | * Typ IV - operacja aktywno-pasywna zmniejszająca sumę bilansową (AP-): | ||
:# wywołuje zmiany w składnikach aktywów i pasywów jednocześnie, | :# wywołuje zmiany w składnikach aktywów i pasywów jednocześnie, | ||
:# suma bilansowa zmniejsza się o kwotę operacji | :# suma bilansowa zmniejsza się o kwotę operacji<ref>W. Baran i in., 2014, s. 204</ref> | ||
: Przykład: uregulowanie przelewem z rachunku bankowego zobowiązania wobec [[dostawca|dostawców]] (zmaleją środki pieniężne na rachunku bankowym oraz zmniejszą się [[zobowiązania]] wobec dostawców, co spowoduje zmniejszenie sumy ogólnej aktywów i pasywów). | : Przykład: uregulowanie przelewem z rachunku bankowego zobowiązania wobec [[dostawca|dostawców]] (zmaleją środki pieniężne na rachunku bankowym oraz zmniejszą się [[zobowiązania]] wobec dostawców, co spowoduje zmniejszenie sumy ogólnej aktywów i pasywów). | ||
<google>n</google> | |||
===Operacje wynikowe=== | ===Operacje wynikowe=== | ||
| Linia 92: | Linia 78: | ||
* według '''możliwości wpływania na ich wystąpienie''' (zależne, niezależne).<ref>B.Gierusz, 2001, s. 43</ref> | * według '''możliwości wpływania na ich wystąpienie''' (zależne, niezależne).<ref>B.Gierusz, 2001, s. 43</ref> | ||
Każda operacja gospodarcza musi być potwierdzona dokumentem księgowym. Większość operacji jest dokumentowana dowodem źródłowym w postaci np. faktury, listy płac, asygnaty kasowej, dowodu magazynowego. Niektóre operacje są potwierdzone poleceniem księgowania (Pk), gdy brak innej możliwości udokumentowania, np. otwarcie lub zamknięcie kont, rozliczenia kosztów, poprawianie błędów w księgowaniu | Każda operacja gospodarcza musi być potwierdzona dokumentem księgowym. Większość operacji jest dokumentowana dowodem źródłowym w postaci np. faktury, listy płac, asygnaty kasowej, dowodu magazynowego. Niektóre operacje są potwierdzone poleceniem księgowania (Pk), gdy brak innej możliwości udokumentowania, np. otwarcie lub zamknięcie kont, rozliczenia kosztów, poprawianie błędów w księgowaniu<ref>K. Winiarska, 2001, s. 25</ref> | ||
Właściwa [[klasyfikacja]] operacji gospodarczych umożliwia odpowiednie uporządkowanie i grupowanie operacji, a także umożliwa sprawną rejestrację skutków operacji w systemie ewidencji księgowej. Właściwa [[identyfikacja]] operacji gospodarczych determinuje adekwatną organizację rachunkowości w obszarze porządkowania procesu obiegu dokumentów, usprawnienia wystawiania, kontrolowania i archiwizowania tych dokumentów<ref>B. Nita i in., 2017, s. 105</ref> | |||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Zdarzenie gospodarcze]]}} — {{i5link|a=[[Operacja gospodarcza]]}} — {{i5link|a=[[Rachunek zysków i strat]]}} — {{i5link|a=[[Koszty]]}} — {{i5link|a=[[Przychody i koszty finansowe]]}} — {{i5link|a=[[Cykl konwersji gotówki]]}} — {{i5link|a=[[Rozliczenia międzyokresowe kosztów]]}} — {{i5link|a=[[Zysk nadzwyczajny]]}} — {{i5link|a=[[Przychody finansowe]]}} }} | |||
==Przypisy== | |||
<references /> | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Baran W. (red.) (2014), ''Podstawy rachunkowości. | <noautolinks> | ||
* Dziuba-Burczyk A. (2003), ''Podstawy rachunkowości w świetle międzynarodowych standardów'', Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków | * Baran W. (red.) (2014), ''Podstawy rachunkowości. Sprawozdanie finansowe. Zasady. Etyka'', Difin, Warszawa | ||
* Gierusz B. ( | * Dziuba-Burczyk A. (2003), ''Podstawy rachunkowości w świetle międzynarodowych standardów'', Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków | ||
* Gierusz B. (2018), ''Podręcznik samodzielnej nauki księgowania'', ODDK, Gdańsk | |||
* Kaczurak-Kozak M. (2011), ''[http://www.ww.w.bibliotekacyfrowa.pl/Content/38451/012.pdf Zasady (polityka) rachunkowości i prowadzenie ksiąg rachunkowych w samorządowych jednostkach budżetowych]'', PWSZ IPiA, tom VII | * Kaczurak-Kozak M. (2011), ''[http://www.ww.w.bibliotekacyfrowa.pl/Content/38451/012.pdf Zasady (polityka) rachunkowości i prowadzenie ksiąg rachunkowych w samorządowych jednostkach budżetowych]'', PWSZ IPiA, tom VII | ||
* Kamela-Sowińska (red.) (2015), ''Podstawy rachunkowości w teorii i praktyce'', Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań | * Kamela-Sowińska A. (red.) (2015), ''Podstawy rachunkowości w teorii i praktyce'', Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań | ||
* Niemczyk L. (2010), '' | * Niemczyk L. (2010), ''Program badawczy Luca Paciolego'', Gospodarka Narodowa, nr 9 | ||
* Nita B. (red.) (2017), ''Podstawy rachunkowości'', Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław | * Nita B. (red.) (2017), ''Podstawy rachunkowości'', Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław | ||
* Remlein M. (2014), '' | * Remlein M. (2014), ''Teoria a nauka rachunkowości'', Studia Oeconomica Posnaniensia, vol.2, no.4 (265) | ||
* Winiarska K. ( | * Winiarska K. (red.) (2003), ''Podstawy rachunkowości'', Dom Wydawniczy ABC, Warszawa | ||
</noautolinks> | |||
{{a|Agnieszka Gancarczyk, Klara Jowsa}} | {{a|Agnieszka Gancarczyk, Klara Jowsa}} | ||
[[Kategoria:Rachunkowość]] | |||
{{#metamaster:description|Operacje gospodarcze - są zdarzeniami, które mają bezpośredni wpływ na działalność gospodarczą jednostki, na zmianę wartości poszczególnych składników aktywów i pasywów.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 23:39, 23 lis 2023
Operacje gospodarcze - są zdarzeniami, które mają bezpośredni wpływ na działalność gospodarczą jednostki, na zmianę wartości poszczególnych składników aktywów i pasywów. Wyraża się je w jednostkach pieniężnych, dokumentuje a następnie zapisuje na księgach rachunkowych[1]
TL;DR
Operacje gospodarcze to zdarzenia mające wpływ na działalność jednostki gospodarczej oraz wartości składników aktywów i pasywów. Dzielą się na operacje bilansowe (zmiany w strukturze majątku i kapitału) oraz operacje wynikowe (powstawanie kosztów i przychodów). Mogą być prostymi lub złożonymi, jednorazowymi lub procesowymi, zależnymi lub niezależnymi od przedsiębiorstwa. Operacje muszą być potwierdzone dokumentami księgowymi. Poprawna klasyfikacja operacji ułatwia rejestrację i organizację rachunkowości.
Operacje ze względu na oddziaływanie na składniki bilansu i wyniku finansowego
Operacje bilansowe
Wpływają one na zmiany w strukturze majątku lub kapitału jednostki gospodarczej związane na przykład ze spłatą zobowiązań lub nabyciem majątku[2] Bezpośrednio oddziałują tylko na składniki bilansu (powodują zmiany wyłącznie w wartości aktywów bądź pasywów lub jednocześnie aktywów i pasywów). Podział operacji bilansowych:
- Typ I - operacja aktywna (A):
- Przykład: gotówkowy zakup materiałów (gotówka, będąca aktywami jednostki gospodarczej, zmniejszyła się na rzecz zwiększenia zapasów materiałów)
- Typ II - operacja pasywna (P):
- Przykład: podział zysku na dywidendy dla akcjonariuszy (zysk się zmniejszy, wzrosną zobowiązania z tytułu dywidendy),
- Typ III - operacja aktywno-pasywna zwiększająca sumę bilansową (AP+):
- wywołuje zmiany w składnikach aktywów i pasywów jednocześnie,
- suma bilansowa wzrasta o kwotę operacji[5]
- Przykład: zakup bezgotówkowy towarów (rosną aktywa w postaci towarów, a tym samym suma aktywów oraz jednocześnie rosną pasywa - zobowiązania wobec dostawców).
- Typ IV - operacja aktywno-pasywna zmniejszająca sumę bilansową (AP-):
- wywołuje zmiany w składnikach aktywów i pasywów jednocześnie,
- suma bilansowa zmniejsza się o kwotę operacji[6]
- Przykład: uregulowanie przelewem z rachunku bankowego zobowiązania wobec dostawców (zmaleją środki pieniężne na rachunku bankowym oraz zmniejszą się zobowiązania wobec dostawców, co spowoduje zmniejszenie sumy ogólnej aktywów i pasywów).
Operacje wynikowe
Są to operacje, które w celu sprzedaży efektów działalności i uzyskania określonego poziomu wyniku powodują zużycie czynników gospodarczych. Powodują powstanie kosztów bądź przychodów[7], więc oddziałują bezpośrednio na wynik finansowy jednostki gospodarczej. Dotyczą takich procesów gospodarczych, jak: świadczenie usług, produkcja wyrobów i ich sprzedaż, zakup i sprzedaż towarów w jednostce handlowej, zarządzanie. Operacje te zmieniają wartość jednego składnika aktywów bądź pasywów, podczas gdy drugi dotyczy kosztów lub przychodów z działalności gospodarczej, np. koszt zużycia surowców do produkcji wyrobów, poniesienie kosztów wynagrodzeń pracowników czy też osiągnięcie przychodów ze sprzedaży wyrobów, usług, towarów. Podział operacji wynikowych:
- operacje przychodowe (zwiększenie wyniku finansowego poprzez wzrost przychodów):
- Typ I - zwiększenie aktywów powoduje zwiększenie przychodów i zysków
- Przykład: Sprzedaż towarów z odroczonym terminem płatności
- Typ II - zmniejszenie zobowiązań powoduje zwiększenie przychodów i zysków
- Przykład: Umorzenie części zobowiązania z tytułu zaciągniętego kredytu
- operacje kosztowe (zmniejszenie wyniku finansowego poprzez wzrost kosztów):
- Typ III - zmniejszenie aktywów powoduje zwiększenie kosztów i strat
- Przykład: Wydanie sprzedanych towarów
- Typ IV - zwiększenie zobowiązań powoduje zwiększenie kosztów i strat
- Przykład: Naliczenie odsetek od kredytu[8]
Rodzaje operacji według kryterium czasu
Podział ten, dotyczy systematyki według okresów sprawozdawczych:
- operacje gospodarcze danego dnia,
- operacje gospodarcze w ciągu danego miesiąca,
- operacje gospodarcze w ciągu roku,
- operacje gospodarcze w różnych innych interwałach czasowych.
Podział operacji według stopnia złożoności
- proste - zdarzenia pojedyncze, elementarne, których nie można rozłożyć na elementy proste
- Przykład: podjęcie gotówki z banku do kasy, wpływ należności od odbiorcy na rachunek bankowy
- złożone - połączenie dwóch lub więcej operacji prostych, spowodowane jest to potrzebą uproszczenia ewidencji
- Przykład: spłata zobowiązań wobec kliku dostawców[9]
Podział operacji według sposobu powstania
- jednorazowe np. jednorazowy zakup lub sprzedaż jakiegoś produktu,
- procesowe - gdy stanowią proces ciągły (ciągłe zużywanie się środków trwałych w procesie produkcyjnym).
Podział operacji według kryterium zależności od przedsiębiorstwa
- zależne - reultat celowego działania jednostki, są zależne od woli jednostki
- Przykład: sprzedaż towarów kontrahentowi po określonej cenie
- niezależne - wywołane zdarzeniami losowymi, decyzjami lub działaniami innych podmiotów
Podział operacji według kryterium wpływu na rozrachunki z partnerami gospodarczymi
- wewnętrzne - nie wywierają wpływu na rozrachunki
- Przykład: wydanie materiałów do produkcji, przejęcie wyrobów gotowych z hali do magazynu
- zewnętrzne - zmieniają stan rozrachunków z otoczeniem
- Przykład: sprzedaż towarów na kredyt kupiecki, uregulowania kredytu bankowego[11]
W skali jednostki gospodarczej operacje można sklasyfikować według następujących kryteriów:
- według faz procesu gospodarczego (operacje zaopatrzenia, produkcji, sprzedaży),
- według zasięgu (zewnętrzne, wewnętrzne),
- według sposobu powstawania (jednorazowe, procesowe),
- według możliwości wpływania na ich wystąpienie (zależne, niezależne).[12]
Każda operacja gospodarcza musi być potwierdzona dokumentem księgowym. Większość operacji jest dokumentowana dowodem źródłowym w postaci np. faktury, listy płac, asygnaty kasowej, dowodu magazynowego. Niektóre operacje są potwierdzone poleceniem księgowania (Pk), gdy brak innej możliwości udokumentowania, np. otwarcie lub zamknięcie kont, rozliczenia kosztów, poprawianie błędów w księgowaniu[13]
Właściwa klasyfikacja operacji gospodarczych umożliwia odpowiednie uporządkowanie i grupowanie operacji, a także umożliwa sprawną rejestrację skutków operacji w systemie ewidencji księgowej. Właściwa identyfikacja operacji gospodarczych determinuje adekwatną organizację rachunkowości w obszarze porządkowania procesu obiegu dokumentów, usprawnienia wystawiania, kontrolowania i archiwizowania tych dokumentów[14]
| Klasyfikacja operacji gospodarczych — artykuły polecane |
| Zdarzenie gospodarcze — Operacja gospodarcza — Rachunek zysków i strat — Koszty — Przychody i koszty finansowe — Cykl konwersji gotówki — Rozliczenia międzyokresowe kosztów — Zysk nadzwyczajny — Przychody finansowe |
Przypisy
- ↑ A. Dziuba-Burczyk, 2003, s. 57
- ↑ W. Baran i in., 2014, s. 200
- ↑ W. Baran i in., 2014, s. 201
- ↑ W. Baran i in., 2014, s. 202
- ↑ W. Baran i in., 2014, s. 203
- ↑ W. Baran i in., 2014, s. 204
- ↑ W. Baran i in., 2014, s. 200
- ↑ B. Nita i in., 2017, s. 107
- ↑ A. Kamela-Sowińska i in., 2015, s. 58
- ↑ A. Kamela-Sowińska i in., 2015, s. 58
- ↑ A. Dziuba-Burczyk, 2003, s. 57-60
- ↑ B.Gierusz, 2001, s. 43
- ↑ K. Winiarska, 2001, s. 25
- ↑ B. Nita i in., 2017, s. 105
Bibliografia
- Baran W. (red.) (2014), Podstawy rachunkowości. Sprawozdanie finansowe. Zasady. Etyka, Difin, Warszawa
- Dziuba-Burczyk A. (2003), Podstawy rachunkowości w świetle międzynarodowych standardów, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków
- Gierusz B. (2018), Podręcznik samodzielnej nauki księgowania, ODDK, Gdańsk
- Kaczurak-Kozak M. (2011), Zasady (polityka) rachunkowości i prowadzenie ksiąg rachunkowych w samorządowych jednostkach budżetowych, PWSZ IPiA, tom VII
- Kamela-Sowińska A. (red.) (2015), Podstawy rachunkowości w teorii i praktyce, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań
- Niemczyk L. (2010), Program badawczy Luca Paciolego, Gospodarka Narodowa, nr 9
- Nita B. (red.) (2017), Podstawy rachunkowości, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław
- Remlein M. (2014), Teoria a nauka rachunkowości, Studia Oeconomica Posnaniensia, vol.2, no.4 (265)
- Winiarska K. (red.) (2003), Podstawy rachunkowości, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa
Autor: Agnieszka Gancarczyk, Klara Jowsa
