Dźwignia finansowa

Dźwignia finansowa (ang. financial leverage) jest związana ze sposobem finansowania działalności inwestycyjnej firmy, a konkretnie ze strukturą kapitału firmy lub inaczej relacją między finansowaniem działalności firmy długiem a finansowaniem kapitałem własnym. Według A. Duliniec: "Zaciąganie przez przedsiębiorstwo oprocentowanych zobowiązań uruchamia mechanizm tzw. dźwigni finansowej. Jej głównym celem jest podwyższenie wskaźnika rentowności kapitału własnego (ROE), w porównaniu do sytuacji, w której przedsiębiorstwo jest finansowane wyłącznie kapitałem własnym" (A. Duliniec, 2011, s. 90).

Dźwignia finansowa określa relację wielkości kapitału obcego do kapitału własnego. Najczęściej chodzi o zwielokrotnienie naszego wyniku finansowego

Działanie dźwigni każdy dobrze zna. Dźwignie występują na przykład w nożyczkach czy huśtawce. Co więcej dźwignia często jest wykorzystywana w sztukach walki po to, aby niewielkim wysiłkiem pokonać większego i mocniejszego przeciwnika. Krótko mówiąc, dźwignia pomaga małym wysiłkiem uzyskać spore rezultaty. Dźwignia finansowa działa na podobnych warunkach.

TL;DR

Dźwignia finansowa dotyczy sposobu finansowania inwestycji przez firmę poprzez stosunek kapitału obcego do własnego. Stosowanie dźwigni finansowej pozwala zwiększyć rentowność kapitału własnego poprzez wykorzystanie kapitału obcego. Przedsiębiorstwa stosują dźwignię finansową, aby zwiększyć zwrot kapitału własnego i wartość aktywów. Efekt dźwigni finansowej wynika m.in. z niższego kosztu kapitału obcego w porównaniu do kapitału własnego. Poziom dźwigni finansowej można obliczyć jako stosunek zysku operacyjnego do zysku brutto po uwzględnieniu odsetek. Dźwignia finansowa może być użyteczna, ale wiąże się również z większym ryzykiem.

Stosowanie

Stosowanie dźwigni finansowej polega na powiększaniu udziału długu w całym kapitale firmy, w celu zwiększenia poziomu dochodowości (stopy zwrotu) z kapitału własnego. Wykorzystanie kapitałów obcych pozwala na zwiększenie przychodów ze sprzedaży w stosunku do tych, które możliwe są do osiągnięcia przy finansowaniu działalności jedynie środkami własnymi.

Do momentu, kiedy koszt kapitałów obcych jest niższy od rentowności majątku, firma osiąga dodatkowe korzyści wyrażające się wzrostem rentowności kapitałów własnych. Inaczej mówiąc wzrost rentowności kapitału własnego ponad rentowność kapitału ogółem, dzięki zaangażowaniu kapitału obcego, jest nazywany efektem działania dźwigni finansowej.

Wiele przedsiębiorstw stosuje efekt dźwigni finansowej, ponieważ pozwala między innymi na:

• Zwiększenie stopy zwrotu kapitału własnego
• Można zwiększyć wartość aktywów bez potrzeby inwestowania własnych środków czyli kapitału własnego

Przyczyny

Efekt dźwigni finansowej może mieć różne przyczyny:

• Koszt długu dla przedsiębiorstwa jest z zasady mniejszy od kosztu kapitału własnego.
• Inwestorzy, angażujący kapitał własny, ponoszą dużo wyższe ryzyko na zainwestowanym kapitale niż pożyczkodawcy,

a w konsekwencji oczekują wyższej stopy zwrotu z zaangażowanego kapitału.

• Dodatkowo, na mniejszy koszt długu w stosunku do kosztu kapitału własnego wpływa efekt osłony podatkowej.
• Oddziaływanie dźwigni finansowej jest możliwe dzięki temu, że efektywny koszt wykorzystywanego kapitału obcego

jest mniejszy od płaconych odsetek. Stanowią one bowiem koszt uzyskania przychodu i zmniejszają podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym.

Obliczanie poziomu dźwigni

Poziom dźwigni finansowej można wyliczyć według wzoru:

$D_{f}={\frac {Z_{o}}{Z_{b}}}$, gdzie:

• Zo oznacza zysk operacyjny przed uwzględnieniem odsetek bankowych od kredytów długoterminowych,
• Zb oznacza zysk brutto po uwzględnieniu odsetek bankowych.

Stopień dźwigni finansowej informuje o ile zmieni się zysk brutto, jeżeli zysk operacyjny zmienia się o 1%. Stopień ten zależy od poziomu zysku operacyjnego i wielkości kosztów finansowych. Stopień dźwigni finansowej będzie wysoki jeżeli poziom kosztów finansowych będzie bliski wartości zysku operacyjnego.

Przykład

Aby łatwiej zrozumieć działanie dźwigni finansowej, możemy to zobrazować na podstawie kontraktów terminowych na akcje spółki "X"

Jak ogólnie wiadomo na jeden kontrakt terminowy przypada 100 akcji. Możemy założyć, że zawrzemy transakcje na kwotę 100zł a wartość depozytu zabezpieczającego wynosi 1500zł.

• Zanim transakcja dojdzie do skutku nabywca oraz wystawca muszą złożyć depozyt zabezpieczający w kwocie 1500 zł w biurze maklerskim.
• Wartość tej transakcji wynosi 10 000zł, ponieważ kurs kontraktu to 100 zł x liczba akcji na jeden kontrakt to 100sztuk.
• Zakładamy, że w terminie wygaśnięcia kurs akcji spółki "X" rośnie o 10%, czyli ostatecznie kurs rozliczeniowy wynosi 110zł. To oznacza, że nabywca kontraktu zarobił a stracił jego wydawca w stosunku do wartości instrumentu bazowego.
• Zatem, kwotę zysku wyliczamy:

KWOTA ROZLICZENIA = (110zł - 100 zł)x 100 akcji = 1 000zł (czyli tyle zarobił nabywca tego kontraktu)

• Musimy teraz wyznaczyć stopę zwrotu, czyli rentowność zaangażowanych kapitałów.Musimy pamiętać, że zainwestowaliśmy jedynie 1 500zł jako zabezpieczenie depozytu a nie całą kwotę kontraktu, czyli 10 000zł.

STOPA ZWROTU = kwota rozliczenia/wartość depozytu = 1 000zł/1 500zł = 67%

Powyższy przykład obrazuje, że wystarczy w istocie wzrost instrumentu bazowego o 10% aby nabywca kontraktu osiągnął stopę zwrotu aż 67%. Zyski na tym kontrakcie była około 7-krotnie wyższe niż zyski z bezpośredniej inwestycji w akcje spółki "X". tak działa właśnie dźwignia finansowa.

Dźwignia finansowa — artykuły polecane

Wartość dla akcjonariuszy — Zysk zatrzymany — Średni ważony koszt kapitału — Teoria preferencji podatkowych — Wskaźnik rentowności — Value based management — Zysk operacyjny — Stopa zwrotu z kapitału własnego — Analiza struktury kapitałowej

Bibliografia

• Duliniec A. (2011), Finansowanie przedsiębiorstwa. Strategie i instrumenty, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Jakubczyc J.(1999). "Zarządzanie finansami. Odpowiedzialność finansowa", Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 211
• Jakubczyk B., Lewandowska J. (2014), Teorie struktury kapitału literaturze światowej, Finanse i Prawo Finansowe, I (4), s. 74
• Mejszutowicz K. (2010). "Podstawy inwestowania w kontrakty terminowe i opcje", Wydawnictwo Giełdy Papierów Wartościowych, Warszawa, s. 13-14
• Sojak S. (2015), Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów, TNOiK Dom Organizatora, Toruń

Autor: Joanna Galas, Natalia Bańczak