Value based management

Value Based Management (zarządzanie wartością przedsiębiorstwa) jest obecnie dominującym sposobem zarządzania przedsiębiorstwem, pomagającym w podejmowaniu decyzji na poziomie operacyjnym oraz strategicznym. Celem VBM jest osiągnięcie maksymalnej wartości przedsiębiorstwa dla jego właścicieli oraz pozostałych zainteresowanych osób powiązanych z przedsiębiorstwem, czyli pracowników, dostawców, klientów i otoczenia przedsiębiorstwa.

TL;DR

Value Based Management (VBM) to dominujący sposób zarządzania przedsiębiorstwem, mający na celu osiągnięcie maksymalnej wartości dla właścicieli i zainteresowanych stron. Koncepcja VBM opiera się na maksymalizacji wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa poprzez inwestycje o dodatnich wartościach bieżących netto. W metodzie VBM stosuje się różne wskaźniki, takie jak EVA, MVA, TSR i CFROI, aby mierzyć efektywność przedsiębiorstwa i wartość dla akcjonariuszy.

Koncepcje zarządzania wartością przedsiębiorstwa

Koncepcja VBM powstała głównie w wyniku zwiększającego się niezadowolenia właścicieli z niewystarczającego dbania o ich interesy przez zarządy przedsiębiorstw, dlatego Value Based Management często jest traktowany jako system kontroli menedżerskiej, czyli jako specjalistyczny system służący do zbadania i dokonania oceny działań i wyników menedżerów, aby następnie bazując na otrzymanych danych móc motywować i wynagradzać. System kontrolny traktowany w ten sposób musi mieć określony wzorzec decyzyjny, a zatem być zorientowany na osiąganie skonkretyzowanych wyników działalności. System Value Based Management pozwala na pogodzenie celów przedsiębiorstwa i jego właścicieli z celami menedżerów i reszty pracowników.

W polskich warunkach na rynku papierów wartościowych koncepcję zarządzania wartością przedsiębiorstwa, a więc maksymalizację wartości przedsiębiorstwa można sprowadzić do maksymalizacji wartości dla akcjonariuszy. Założenie, iż system Value Based Management skoncentrowany jest na maksymalizacji wartości przedsiębiorstwa, odnosi się do wartości ekonomicznej, obrazującej siłę dochodową przedsiębiorstwa i jego przyszły potencjał zarobkowy Jednym z głównych czynników zwiększających wartość ekonomiczną przedsiębiorstwa jest realizacja projektów inwestycyjnych o dodatnich wartościach bieżących netto (NPV - net present value). NPV to różnica między zdyskontowanymi przepływami pieniężnymi z inwestycji a nakładami w nią zaangażowanymi. Projekt jest opłacalny tylko wtedy, gdy wystąpi nadwyżka wpływów nad wydatkami, a zatem gdy oczekiwana stopa zwrotu z kapitału zaangażowanego w realizację projektu jest wyższa od stopy kosztu tego kapitału. Zatem:

• gdy NPV jest dodatnie, wartość ekonomiczna przedsiębiorstwa zwiększa się o sumę równą NPV
• gdy NPV równy jest zero, wartość ekonomiczna przedsiębiorstwa nie zmienia się
• gdy NPV jest ujemne, wartość ekonomiczna przedsiębiorstwa zmniejsza się

Pomiar efektywności przedsiębiorstwa w koncepcji VBM

Głównymi miarami wartości używanymi w metodzie Value Based Management są:

• EVA- ekonomiczna wartość dodana (Economic Value Added)
• MVA- rynkowa wartość dodana (Market Value Added)
• TSR - całkowity zwrot dla akcjonariuszy (Total Shareholder Value)
• CFROI - gotówkowy zwrot z inwestycji (Cash Flow Return on Investment)

EVA pozwala mierzyć okresowe wyniki przedsiębiorstw, uwzględniając koszt dostarczanego przez akcjonariuszy kapitału. Wzór umożliwiający kalkulację EVA można zapisać następująco:

$EVA=NOPAT-IC\cdot WACC$

gdzie:

NOPAT - wynik operacyjny po opodatkowaniu (net operating profit after tax)
IC - zainwestowany kapitał (invested capital)
WACC - średnioważony koszt kapitału (weighted average cost of capital)

Wynik EVA odzwierciedla nadwyżkę wartości generowanej przez firmę ponad koszt zaangażowanego kapitału. Jak wynika z wzoru, maksymalizacja tej nadwyżki obrazuje zachowanie zgodne z przesłankami zarządzania wartością firmy.

MVA stanowi różnicę pomiędzy rynkową wartością kapitału własnego, a jego wartością księgową. $MVA=V-K$

gdzie:

V - wartość rynkowa przedsiębiorstwa
K - kapitał zainwestowany przez wierzycieli i właścicieli

Wskaźnik MVA odpowiada na pytanie ile warta jest na giełdzie inwestycja w spółkę jeżeli miarą inwestowanego kapitału jest wartość księgowa. Korzystna dla inwestorów jest dodatnia rynkowa wartość dodana, gdyż każda złotówka księgowej wartości kapitału wniesionej do przedsiębiorstwa na giełdzie warta jest powyżej złotówki. Inwestorzy mogą zatem otrzymać większą kwotę pieniędzy niż ta, którą wnieśli do tej pory do spółki.

TSR mierzy całkowity dochód akcjonariuszy z dywidend oraz wzrostu wartości kursu, przedstawiony jako procent ceny wyjściowej akcji z początku okresu pomiaru. $TSR={\frac {P1-P0+D}{P0}}$

gdzie:

P0 - cena akcji na początek okresu
P1 - cena akcji na koniec okresu
D - wartość wypłaconych dywidend oraz wartość wykupionych akcji własnych

CFROI to wskaźnik odzwierciedlający stopę zwrotu wszystkich inwestycji dokonywanych w przedsiębiorstwie, przy której suma zdyskontowanych przepływów pieniężnych brutto równa jest wydatkom poniesionym na ich osiągnięcie. Wskaźnik ten jest satysfakcjonujący także przy odzwierciedlaniu cyklu życia przedsiębiorstwa. Wartość przedsiębiorstwa w CFROI występuje, gdy przewidywany gotówkowy zwrot z inwestycji jest większy od przeciętnego zwrotu rynkowego.

Value based management — artykuły polecane

Rynkowa wartość dodana — Średni ważony koszt kapitału — Ekonomiczna wartość dodana — Wartość dla akcjonariuszy — Analiza Du Ponta — Stopa zwrotu z kapitału własnego — Dźwignia finansowa — Kluczowe wskaźniki efektywności — NPV

Bibliografia

• Bielak B. (2010), Systemy VBM i zysk ekonomiczny. Projektowanie, wdrażanie, stosowanie, POLTEX, Warszawa
• Burkert M. (2013), Differences in the sophistication of Value-based Management-The role of top executives, Management Accounting Research, 24(1)
• Drążek Z., Niemczynowicz B. (2003), Zarządzanie strategiczne przedsiębiorstwem, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Jabłoński A. (2007), Kluczowe miary biznesowe w budowie wartości firmy, Zeszyty Wyższej Szkoły Humanis, Sosnowiec
• Kasiewicz S. (2009), Koncepcja zarządzania wartością jako źródło kryzysu finansowego, Finansowanie Nieruchomości, nr 20, 1-13
• Szablewski A. (2008), Value Based Management, koncepcje, narzędzia, przykłady, Poltext, Warszawa
• Waśniewski P. (2011), Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa jako narzędzie sterowania jego działalnością, Studia i prace wydziału nauk ekonomicznych i zarządzania, nr 21

Autor: Maria Syjud