ASEAN

ASEAN, czyli Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej, to organizacja międzynarodowa skupiająca dziesięć krajów Azji Południowo-Wschodniej. Powstała w 1967 roku w celu promowania współpracy regionalnej, wzmacniania pokoju, stabilności i wzrostu gospodarczego w regionie.

Początki ASEAN sięgają czasów zimnej wojny, kiedy to kraje Azji Południowo-Wschodniej czuły się zagrożone przez konflikt między USA i ZSRR. W odpowiedzi na te obawy, pięć państw - Indonezja, Malezja, Filipiny, Singapur i Tajlandia - podpisało Deklarację Bangkocką, tworząc ASEAN. W kolejnych latach dołączyły do niej Wietnam, Brunei, Laos, Mjanma (Birma) i Kambodża, tworząc dziesięcioosobowe grono członków.

Informacje ogólne o państwach członkowskich

ASEAN skupia dziesięć państw członkowskich: Brunei, Kambodża, Indonezję, Laos, Malezję, Mjanmę (Birmę), Filipiny, Singapur, Tajlandię i Wietnam. Każde z tych państw ma swoje unikalne cechy i indywidualną historię, ale wspólnie tworzą silną siłę w regionie Azji Południowo-Wschodniej.

Brunei to małe państwo na wyspie Borneo, które słynie z bogactwa ropy naftowej i gazu ziemnego. Kambodża, po przejściach związanych z rządami Czerwonych Khmerów, przechodzi obecnie proces odbudowy i rozwija się gospodarczo. Indonezja to największe państwo członkowskie ASEAN i jednocześnie największy archipelag na świecie. Laos, po długotrwałym konflikcie wewnętrznym, stara się dogonić swoich sąsiadów pod względem rozwoju gospodarczego.

Malezja jest znana z rozwoju przemysłu i turystyki, a także jako jeden z największych producentów oleju palmowego. Mjanma, znana również jako Birma, to kraj o bogatej kulturze i historii, który jednak boryka się z problemami politycznymi i społecznymi. Filipiny to archipelag o pięknych plażach i unikalnych zabytkach, ale również o dużej nierówności społecznej i problemach z terroryzmem.

Singapur, mimo swojego małego terytorium, jest jednym z najbardziej rozwiniętych państw na świecie, z silną gospodarką opartą na usługach finansowych i handlu. Tajlandia słynie z pięknych plaż, zabytków i kultury, ale również z przemocy politycznej i zamachów bombowych. Wietnam jest dynamicznie rozwijającym się państwem, które przyciąga inwestycje zagraniczne i odnotowuje wysoki wzrost gospodarczy.

Wspólnie te państwa tworzą ASEAN, organizację, która stara się promować współpracę w wielu dziedzinach, takich jak handel, inwestycje, edukacja, kultura, ochrona środowiska, bezpieczeństwo i polityka zagraniczna. W dalszej części eseju przyjrzymy się bliżej tym obszarom współpracy oraz wyzwaniom, z jakimi ASEAN się boryka i jakie ma perspektywy na przyszłość.

Cele i priorytety ASEAN

ASEAN (Związek Narodów Azji Południowo-Wschodniej) jest organizacją regionalną, której głównym celem jest promowanie współpracy i integracji w Azji Południowo-Wschodniej. W ramach swojej działalności, ASEAN stawia sobie wiele celów i priorytetów, które mają na celu zwiększenie wzrostu ekonomicznego, promocję regionalnego pokoju i stabilności, kooperację gospodarczą, naukowo-techniczną i kulturalną, stworzenie strefy pokoju oraz rozwiązywanie sporów i normalizację na Półwyspie Koreańskim.

Zwiększanie wzrostu ekonomicznego

Pierwszym celem ASEAN jest zwiększanie wzrostu ekonomicznego w regionie. W tym celu ASEAN prowadzi liczne inicjatywy na rzecz rozwoju gospodarczego, takie jak programy modernizacji infrastruktury, promocję inwestycji zagranicznych oraz rozwój sektorów przemysłowych. Celem tych inicjatyw jest stworzenie sprzyjającego środowiska dla biznesu i zwiększenie konkurencyjności regionu. ASEAN również dąży do liberalizacji handlu i inwestycji. W ramach tego celu, organizacja podpisuje umowy o wolnym handlu z innymi krajami i regionami, co umożliwia swobodny przepływ towarów, usług i kapitału. Dzięki temu, państwa członkowskie ASEAN mogą korzystać z większych rynków zbytu i atrakcyjniejszych warunków handlowych, co przyczynia się do zwiększenia wzrostu gospodarczego w regionie.

Promocja regionalnego pokoju i stabilizacji

Kolejnym priorytetem ASEAN jest promowanie regionalnego pokoju i stabilizacji. W tym celu organizacja współpracuje w zakresie bezpieczeństwa, wymienia informacje i doświadczenia w celu zapobiegania konfliktom oraz prowadzenia skutecznych działań w przypadku sytuacji kryzysowych. ASEAN również angażuje się w dialog i mediacje w rozwiązywaniu konfliktów, aby zapewnić pokojowe rozwiązania i stabilność w regionie.

Kooperacja gospodarcza, naukowo-techniczna i kulturalna

Kolejnym celem ASEAN jest rozwijanie kooperacji gospodarczej, naukowo-technicznej i kulturalnej między państwami członkowskimi. W ramach tego celu, ASEAN współpracuje na rzecz rozwoju sektorów gospodarki, takich jak rolnictwo, turystyka czy przemysł. Organizacja również promuje wymianę naukową i technologiczną, co umożliwia państwom członkowskim dostęp do nowych technologii i wiedzy. Ponadto, ASEAN aktywnie promuje kulturę i sztukę regionu, organizując festiwale, wystawy i koncerty, które umożliwiają wymianę kulturalną i promują różnorodność kulturową w regionie.

Bezpieczeństwo i utworzenie strefy pokoju

Bezpieczeństwo jest jednym z głównych priorytetów ASEAN. Organizacja dąży do zapewnienia bezpieczeństwa i stabilności regionalnej poprzez współpracę w zakresie obronności, walkę z terroryzmem i przeciwdziałanie piractwu morskiemu. ASEAN również dąży do przeciwdziałania rozprzestrzenianiu broni jądrowej, poprzez współpracę w zakresie kontroli zbrojeń i rozbrojenia oraz aktywne popieranie układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej.

Rozwiązywanie sporów i normalizacja na Półwyspie Koreańskim

Ostatnim celem ASEAN jest rozwiązywanie sporów i normalizacja sytuacji na Półwyspie Koreańskim. ASEAN podejmuje inicjatywy na rzecz rozwiązania konfliktu koreańskiego, takie jak organizacja spotkań i negocjacji między stronami konfliktu. Organizacja również korzysta z narzędzi dyplomacji i dialogu, aby pomóc w rozwiązywaniu sporów i osiąganiu porozumienia między państwami.

Działalność ASEAN

Rolnictwo i środowisko

ASEAN odgrywa istotną rolę w promowaniu zrównoważonego rolnictwa oraz ochrony środowiska i bioróżnorodności w regionie. W ramach inicjatyw na rzecz zrównoważonego rolnictwa, państwa członkowskie ASEAN podejmują działania mające na celu zwiększenie wydajności rolnictwa, poprawę bezpieczeństwa żywnościowego oraz wzmacnianie zdolności rolników do dostosowania się do zmian klimatu. W obszarze ochrony środowiska i bioróżnorodności, ASEAN angażuje się w inicjatywy mające na celu ochronę i zrównoważone zarządzanie lasami, rzekami, oraz morskimi ekosystemami. Współpraca w tych obszarach jest istotna dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju regionu.

Finanse i ekonomia

W sektorze finansów i ekonomii, ASEAN dąży do budowy Wspólnego Rynku ASEAN oraz liberalizacji handlu w regionie. Głównym celem jest stworzenie sprzyjającego środowiska dla przedsiębiorczości i wzrostu gospodarczego. W ramach Wspólnego Rynku ASEAN, państwa członkowskie eliminują bariery handlowe i inwestycyjne, co sprzyja swobodnemu przepływowi towarów, usług, kapitału i pracowników. Ponadto, ASEAN podejmuje współpracę w zakresie finansów i bankowości, w celu wzmocnienia stabilności finansowej w regionie i promowania rozwoju sektora finansowego.

Energia i inwestycje

W sektorze energii i inwestycji, ASEAN prowadzi współpracę na rzecz rozwoju sektora energetycznego. Państwa członkowskie wspólnie pracują nad poprawą efektywności energetycznej, zwiększeniem udziału energii odnawialnej oraz promocją rozwoju infrastruktury energetycznej. Ponadto, ASEAN aktywnie promuje inwestycje w regionie, w tym poprzez ułatwianie przepływu kapitału, dostęp do finansowania oraz tworzenie atrakcyjnych warunków inwestycyjnych.

Prawo i przestępczość międzynarodowa

W obszarze prawa i przestępczości międzynarodowej, ASEAN podejmuje współpracę w zakresie walki z przestępczością transgraniczną. Państwa członkowskie wspólnie pracują nad zwalczaniem przestępstw takich jak terroryzm, handel narkotykami, pranie brudnych pieniędzy oraz cyberprzestępczość. Ponadto, ASEAN dąży do harmonizacji prawodawstwa w regionie, co ułatwia współpracę i wymianę informacji między państwami członkowskimi w zakresie ścigania przestępców.

Nauka i technologia

ASEAN promuje współpracę naukową i technologiczną w regionie. Państwa członkowskie wymieniają się informacjami naukowymi, doświadczeniami i najlepszymi praktykami w celu wspierania rozwoju nauki i technologii. Ponadto, ASEAN podejmuje współpracę w zakresie innowacji i rozwoju technologicznego, co sprzyja tworzeniu nowych miejsc pracy, wzrostowi gospodarczemu oraz poprawie jakości życia mieszkańców regionu.

Turystyka

ASEAN aktywnie promuje turystykę w regionie. Państwa członkowskie podejmują wspólne inicjatywy mające na celu popularyzację atrakcji turystycznych oraz wzrost liczby turystów odwiedzających region. Współpracują również w zakresie rozwoju infrastruktury turystycznej, aby zapewnić odpowiednie warunki dla rozwoju sektora turystycznego. Turystyka jest istotnym źródłem dochodów dla państw członkowskich ASEAN i przyczynia się do rozwoju gospodarczego regionu.

Trzy okresy w historii działalności ASEAN

ASEAN zostało założone w 1967 roku przez pięć państw: Indonezję, Malezję, Filipiny, Singapur i Tajlandię. Głównym celem powstania ASEAN było zapewnienie pokoju, stabilności i współpracy w regionie Azji Południowo-Wschodniej. W tym okresie, ASEAN skupiało się głównie na konsolidacji sił politycznych i budowaniu zaufania między państwami członkowskimi.

W latach 80. i 90. XX wieku, ASEAN przechodziło okres intensywnego rozwoju gospodarczego. Państwa członkowskie osiągały wysoki wzrost gospodarczy, a region stawał się atrakcyjnym miejscem inwestycji. W tym okresie, ASEAN skupiało się głównie na promowaniu integracji gospodarczej, liberalizacji handlu oraz wspieraniu rozwoju sektora prywatnego. Powstał Wspólny Rynek ASEAN, który umożliwiał swobodny przepływ towarów, usług, kapitału i pracowników.

W ostatnich latach, ASEAN skupia się na wzmacnianiu swojej roli politycznej w regionie. Państwa członkowskie podejmują wspólne działania w celu rozwiązywania konfliktów, promowania dialogu i budowania zaufania między państwami. Ponadto, ASEAN aktywnie angażuje się w rozwiązywanie problemów bezpieczeństwa regionalnego, takich jak konflikty terytorialne czy terroryzm. W tym okresie, ASEAN staje się ważnym graczem na arenie międzynarodowej i odgrywa istotną rolę w kształtowaniu polityki regionalnej.

Organy Stowarzyszenia ASEAN

Spotkanie Szefów Rządów

Spotkanie Szefów Rządów jest najwyższym organem decyzyjnym w ramach ASEAN. Odbywa się raz w roku i stanowi platformę do dyskusji i podejmowania decyzji dotyczących polityki i priorytetów ASEAN. Spotkanie Szefów Rządów jest okazją do spotkania się przywódców państw członkowskich i wymiany poglądów na temat bieżących kwestii regionalnych.

Konferencje Ministerialne

Konferencje Ministerialne są regularnymi spotkaniami ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich ASEAN. Mają one na celu omówienie i koordynację polityki zagranicznej oraz współpracy w różnych obszarach działalności ASEAN. Konferencje Ministerialne obejmują różne tematy, takie jak bezpieczeństwo regionalne, finanse, handel czy kultura.

Stała Komisja

Stała Komisja to organ wykonawczy ASEAN. Odpowiada za koordynację działań i monitorowanie postępów w realizacji celów ASEAN. Stała Komisja składa się z przedstawicieli państw członkowskich oraz Sekretariatu ASEAN. Jej głównym zadaniem jest zapewnienie skutecznego funkcjonowania ASEAN i wspieranie współpracy między państwami członkowskimi.

Sekretariat

Sekretariat ASEAN pełni funkcję administracyjną i koordynacyjną w ramach Stowarzyszenia. Zadaniem Sekretariatu jest wspieranie prac organów ASEAN, przygotowywanie dokumentów oraz organizacja spotkań i konferencji. Sekretariat pełni również rolę kontaktu między państwami członkowskimi oraz wspiera promocję i komunikację działań ASEAN na zewnątrz.

Współpraca międzynarodowa ASEAN

Współpraca ASEAN z Organizacją Narodów Zjednoczonych (ONZ) jest jednym z kluczowych elementów działań regionalnych. ASEAN posiada status obserwatora w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ i utrzymuje silne kontakty z różnymi agendami ONZ, takimi jak Program Rozwoju ONZ (UNDP) czy Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci (UNICEF). Współpraca ta obejmuje również działania w obszarze zarządzania kryzysowego, zwalczania ubóstwa, ochrony środowiska czy ochrony praw człowieka. ASEAN regularnie uczestniczy w spotkaniach ONZ, gdzie przedstawia swoje stanowisko w kwestiach globalnych, takich jak zmiany klimatyczne czy konflikty międzynarodowe.

Wzajemna współpraca między ASEAN a Unią Europejską (UE) ma na celu rozwijanie więzi i wymiany w dziedzinach handlu, inwestycji, kultury, edukacji i badań naukowych. Obie strony prowadzą dialog polityczny, który obejmuje kwestie regionalne i międzynarodowe. Ponadto, ASEAN i UE podpisały Porozumienie o Partnerstwie i Współpracy (PCA), które stanowi podstawę dla dalszego zacieśniania współpracy. Współpraca ta ma na celu wspieranie wzajemnych interesów i wartości, a także promowanie pokoju, stabilności i zrównoważonego rozwoju w obu regionach.

ASEAN jest również aktywnie zaangażowane w współpracę z APEC (Asia-Pacific Economic Cooperation) i WTO (World Trade Organization). ASEAN jest członkiem APEC od 1989 roku i odgrywa istotną rolę w promowaniu wolnego handlu i zrównoważonego rozwoju gospodarczego w regionie Azji i Pacyfiku. Współpraca z WTO ma na celu rozwijanie standardów handlowych, promowanie uczciwej konkurencji i eliminowanie barier dla międzynarodowego handlu. ASEAN aktywnie uczestniczy w negocjacjach handlowych na forum WTO i wdraża zobowiązania wynikające z umów handlowych.

ASEAN+3 jest formatem współpracy, który obejmuje ASEAN oraz trzy państwa azjatyckie: Chiny, Japonię i Koreę Południową. Ten mechanizm ma na celu zacieśnienie współpracy w dziedzinach politycznych, gospodarczych, kulturalnych i społecznych. ASEAN+3 prowadzi dialog polityczny i współpracę w obszarach takich jak handel, inwestycje, bezpieczeństwo i ochrona środowiska. Współpraca ta ma na celu budowanie zaufania, wzajemnego zrozumienia i pokoju w regionie Azji Wschodniej.

ASEAN Regional Forum (ARF) jest platformą dialogową, która skupia państwa członkowskie ASEAN oraz kraje spoza regionu. Celem ARF jest promowanie bezpieczeństwa i stabilności w regionie Azji i Pacyfiku poprzez dialog i współpracę. W ramach ARF prowadzone są dyskusje na temat konfliktów, terroryzmu, broń masowego rażenia, bezpieczeństwa cybernetycznego i innych zagrożeń dla pokoju. ARF stanowi istotny element w budowaniu zaufania i rozwiązywaniu sporów w regionie azjatyckim.

Współpraca międzynarodowa ASEAN odgrywa kluczową rolę w umacnianiu pozycji regionu Azji i Pacyfiku na arenie międzynarodowej. Silne partnerstwa z organizacjami regionalnymi i międzynarodowymi umożliwiają ASEAN osiąganie wspólnych celów, takich jak promowanie pokoju, stabilności, wzrostu gospodarczego i zrównoważonego rozwoju.

Inicjatywy ASEAN

Wspólnota ASEAN została utworzona w 1967 roku i stanowi ważny kamień milowy w rozwoju regionu Azji Południowo-Wschodniej. Ma na celu zacieśnienie współpracy między państwami członkowskimi oraz poprawę jakości życia mieszkańców regionu. Wspólnota ASEAN opiera się na trzech filarach: Wspólnoty Politycznej i Bezpieczeństwa, Wspólnoty Gospodarczej oraz Wspólnoty Socjokulturalnej.

Pierwszym filarem Wspólnoty ASEAN jest Wspólnota Polityczna i Bezpieczeństwa. Celem tego filara jest promowanie pokoju, stabilności i harmonii w regionie poprzez dialog, negocjacje i współpracę między państwami członkowskimi. Wspólnota Polityczna i Bezpieczeństwa ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa regionalnego oraz rozwiązywanie konfliktów drogą pokojową.

Drugim filarem jest Wspólnota Gospodarcza, która ma na celu zwiększenie integracji gospodarczej regionu ASEAN. Inicjatywy na rzecz rozwoju społeczno-ekonomicznego, takie jak liberalizacja handlu, ułatwianie przepływu towarów i usług oraz promowanie inwestycji, mają przyczynić się do wzrostu gospodarczego i podniesienia poziomu życia mieszkańców regionu.

Trzeci filar, Wspólnota Socjokulturalna, skupia się na promowaniu więzi społecznych i kulturalnych między państwami członkowskimi. Inicjatywy w zakresie edukacji, zdrowia, kultury i turystyki mają na celu poprawę jakości życia mieszkańców regionu oraz wzmacnianie więzi międzykulturowych.

Priorytetami Wspólnoty ASEAN są rozwój społeczno-ekonomiczny, zrównoważony rozwój, wzmocnienie bezpieczeństwa regionalnego oraz wzmocnienie więzi międzykulturowych. Celem jest stworzenie jednolitej i konkurencyjnej wspólnoty, w której mieszkańcy regionu mogą czerpać korzyści ze wzrostu gospodarczego, stabilności politycznej i poprawy jakości życia.

W ramach inicjatyw na rzecz rozwoju społeczno-ekonomicznego, ASEAN podejmuje działania mające na celu likwidację ubóstwa, wzrost zatrudnienia, rozwój infrastruktury oraz promocję przedsiębiorczości i innowacji. Poprzez takie działania, Wspólnota ASEAN dąży do poprawy jakości życia mieszkańców regionu i zwiększenia dostępu do podstawowych usług.

Współpraca w zakresie edukacji i zdrowia jest również ważnym elementem inicjatyw ASEAN. Państwa członkowskie wymieniają się doświadczeniami i dobrymi praktykami w dziedzinie edukacji oraz wspierają rozwój sektora zdrowia. Wspólnie pracują nad poprawą dostępu do edukacji i podnoszeniem standardów edukacyjnych, a także zapewnieniem dostępu do opieki zdrowotnej dla wszystkich mieszkańców regionu.

Porównanie ASEAN z innymi organizacjami światowymi

Unia Europejska (UE) jest jednym z najbardziej zaawansowanych przykładów integracji regionalnej na świecie. Podobnie jak ASEAN, UE została utworzona w celu promowania pokoju, stabilności i współpracy między państwami członkowskimi. Jednak istnieją również istotne różnice między tymi dwoma organizacjami.

Po pierwsze, UE jest bardziej zaawansowana pod względem integracji gospodarczej i politycznej. Posiada wspólną walutę - euro, a także jednolity rynek, który umożliwia swobodny przepływ towarów, usług, kapitału i osób. W przeciwieństwie do tego, ASEAN jest mniej zaawansowaną organizacją gospodarczą i nie posiada wspólnej waluty ani jednolitego rynku.

Po drugie, UE ma bardziej scentralizowane struktury decyzyjne niż ASEAN. W UE działają instytucje takie jak Komisja Europejska, Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej, które podejmują decyzje na szczeblu europejskim. ASEAN natomiast działa na zasadzie konsensusu i decyzje podejmowane są przez krajowe przywódców państw członkowskich.

Unia Afrykańska (UA) została utworzona w celu promowania jedności i integracji Afryki. Podobnie jak ASEAN, UA stawia sobie za cel promowanie pokoju, bezpieczeństwa i stabilności w regionie. Jednak obie organizacje różnią się pod wieloma względami.

Po pierwsze, UA ma bardziej zaawansowane struktury instytucjonalne niż ASEAN. UA posiada Komisję Afrykańską, Parlament Panafrykański oraz Sąd Sprawiedliwości Afryki. Te instytucje mają większą zdolność do podejmowania decyzji i zarządzania sprawami afrykańskimi w porównaniu do ASEAN.

Po drugie, UA bardziej aktywnie angażuje się w rozwiązywanie konfliktów i utrzymanie pokoju w Afryce. Posiada na przykład Wspólnotę Gospodarczą Państw Afryki Zachodniej, która jest odpowiedzialna za utrzymanie pokoju i stabilności w regionie. ASEAN również podejmuje działania w celu rozwiązywania konfliktów, ale jego rola w tej dziedzinie jest mniejsza niż UA.

Organizacja Państw Amerykańskich (OAS) jest najstarszą organizacją regionalną na świecie. Podobnie jak ASEAN, OAS została utworzona w celu promowania współpracy, pokoju i bezpieczeństwa w regionie. Istnieją jednak pewne różnice między tymi dwoma organizacjami.

Po pierwsze, OAS ma bardziej scentralizowane struktury decyzyjne niż ASEAN. Posiada Sekretariat Generalny, który odpowiada za koordynację działań organizacji. ASEAN natomiast działa na zasadzie konsensusu i decyzje podejmowane są przez krajowe przywódców państw członkowskich.

Po drugie, OAS bardziej aktywnie angażuje się w ochronę praw człowieka i demokracji w regionie. Posiada Komisję Interamerykańską ds. Praw Człowieka oraz Mechanizm Interamerykański do Monitorowania Implementacji Konwencji Demokratycznej. ASEAN również podejmuje działania w tych obszarach, ale jego rola w ochronie praw człowieka i promowaniu demokracji jest mniejsza niż OAS.

Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) jest największą i najbardziej wpływową organizacją międzynarodową na świecie. Podobnie jak ASEAN, ONZ stawia sobie za cel promowanie pokoju, bezpieczeństwa i współpracy międzynarodowej. Istnieją jednak pewne różnice między tymi dwoma organizacjami.

Po pierwsze, ONZ ma bardziej rozbudowane struktury instytucjonalne niż ASEAN. Posiada Radę Bezpieczeństwa, Zgromadzenie Ogólne oraz wiele specjalizowanych agend i programów. ASEAN natomiast ma prostsze struktury i działa na zasadzie konsensusu.

Po drugie, ONZ ma szerokie kompetencje w obszarze rozwiązywania konfliktów, pomocy humanitarnej, ochrony praw człowieka i rozwoju. ASEAN również angażuje się w te obszary, ale w mniejszym stopniu niż ONZ.

Światowa Organizacja Handlu (WTO) jest odpowiedzialna za regulację handlu międzynarodowego i rozwiązywanie sporów handlowych między państwami członkowskimi. ASEAN ma własną strukturę handlową, znana jako ASEAN Free Trade Area (AFTA), która ma na celu stymulowanie handlu w regionie.

Różnica między WTO a ASEAN polega na tym, że WTO obejmuje większą liczbę państw członkowskich, z różnych regionów świata, podczas gdy ASEAN koncentruje się tylko na państwach Azji Południowo-Wschodniej. Ponadto, WTO ma bardziej rozbudowane procedury i mechanizmy rozwiązywania sporów handlowych niż ASEAN.

Podsumowując, ASEAN różni się od innych organizacji światowych pod wieloma względami. Choć ma podobne cele, takie jak promowanie pokoju, bezpieczeństwa i współpracy, to różnice w strukturach, zakresie działań i kompetencjach sprawiają, że każda z tych organizacji odgrywa unikalną rolę w swoim regionie i na arenie międzynarodowej.

ASEAN — artykuły polecane

Wspólnoty europejskie — Europejska Wspólnota Węgla i Stali — Traktat Paryski — Traktat Rzymski — OECD — Rada Nordycka — G-20 — Rada Europy — Jednolity Akt Europejski

Bibliografia

• Gacek Ł. (2012), Soft power w polityce gospodarczej Chin wobec krajów Azji Południowo-Wschodniej, "Bezpieczeństwo. Teoria i praktyka", Nr 2
• Oficjana światowa strona ASEAN (2020), "Association of South-East Asian Nations"
• Oficjalna polska strona ASEAN (2020), "Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej"
• Margaret E. Stamlin (2013), Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and U. S. Interests, Nova Science Publishers
• Wardęga J. (2013), Współczesne Chiny w kontekście stosunków międzynarodowych, Wydawnictwo UJ
• Yoong Yoong Lee (2011), ASEAN Matters: Reflecting on the Association of Southeast Asian Nations, World Scientific
• Zielińska-Głębocka A. (2012), Współczesna gospodarka światowa, Wolters Kluwer, Warszawa