Metoda SPACE: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Bibliografia: Clean up) |
m (Infobox5 upgrade) |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
SPACE (ang. '''Strategic Position and Action Evaluation''' - analiza pozycji strategicznej i [[ocena]] działalności firmy) to jedna z metod badania ogólnej [[zdolności]] rozwojowej firmy. Ułatwia ona [[podejmowanie decyzji]] dotyczących dywersyfikacji działalności firmy i ocenę poszczególnych jej domen. | SPACE (ang. '''Strategic Position and Action Evaluation''' - analiza pozycji strategicznej i [[ocena]] działalności firmy) to jedna z metod badania ogólnej [[zdolności]] rozwojowej firmy. Ułatwia ona [[podejmowanie decyzji]] dotyczących dywersyfikacji działalności firmy i ocenę poszczególnych jej domen. | ||
| Linia 96: | Linia 81: | ||
W metodzie SPACE zakłada się, że słaba [[pozycja konkurencyjna]] firmy może być rekompensowana dużą atrakcyjnością branży i odwrotnie, [[działanie]] w schyłkowej branży może być rekompensowane wysoką pozycją konkurencyjną w sektorze. Podobnie, silne finanse firmy, pozwalają dość swobodnie działać nawet w warunkach wysokiej zmienności otoczenia, a stabilne otoczenie nie wymaga dużych zasobów finansowych. | W metodzie SPACE zakłada się, że słaba [[pozycja konkurencyjna]] firmy może być rekompensowana dużą atrakcyjnością branży i odwrotnie, [[działanie]] w schyłkowej branży może być rekompensowane wysoką pozycją konkurencyjną w sektorze. Podobnie, silne finanse firmy, pozwalają dość swobodnie działać nawet w warunkach wysokiej zmienności otoczenia, a stabilne otoczenie nie wymaga dużych zasobów finansowych. | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Macierz McKinsey]]}} — {{i5link|a=[[Macierz ADL]]}} — {{i5link|a=[[Macierz BCG]]}} — {{i5link|a=[[Ocena atrakcyjności sektora]]}} — {{i5link|a=[[Analiza portfolio]]}} — {{i5link|a=[[Koncepcja pięciu sił Portera]]}} — {{i5link|a=[[Mapa intensywności celów]]}} — {{i5link|a=[[Portfelowa analiza strategiczna]]}} — {{i5link|a=[[Metody analizy strategicznej]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
Wersja z 20:59, 17 lis 2023
SPACE (ang. Strategic Position and Action Evaluation - analiza pozycji strategicznej i ocena działalności firmy) to jedna z metod badania ogólnej zdolności rozwojowej firmy. Ułatwia ona podejmowanie decyzji dotyczących dywersyfikacji działalności firmy i ocenę poszczególnych jej domen.
Etapy postępowania
Tok postępowania w tej metodzie można podzielić na cztery etapy:
- Wyznaczenie czterech wymiarów przestrzeni, w której identyfikuje się pozycję firmy, jak i charakteryzujących je determinant.
- Narysowanie układu współrzędnych, którego półosie (+x, - x, +y, - y stanowią odpowiednio: IS, CA, FS, ES).
- Skwantyfikowanie wymiarów i determinant.
- Określenie pozycji strategicznej firmy.
Procedura metody SPACE podobna jest do analizy SWOT. Najpierw dobieramy czynniki, następnie oceniamy każdy z nich. Liczymy średnią dla wszystkich zmiennych oraz sumę średnich ocen IS i CA i nanosimy wynik na oś X. Kolejnym krokiem jest zsumowanie średnich ocen wymiarów FS i ES oraz zaznaczenie wyniku na osi Y. Końcowym etapem jest wyznaczenie wektora kierunkowego. Będzie nim prosta wychodząca z początku układu współrzędnych i przechodząca przez wyznaczony punkt (Piocha S., Dylkiewicz R. (2007)).
Determinanty wymiarów zewnętrznych i wewnętrznych to: siła sektora i stabilność otoczenia dla zewnętrznych oraz potencjał finansowy i przewaga konkurencyjna dla wewnętrznych. Szczegóły prezentuje tab. 1.
Tab.1. Determinanty wymiarów zewnętrznych i wewnętrznych
| Wymiary zewnętrzne | Wymiary wewnętrzne |
|---|---|
Siła sektora (IS - ang. industry strength)
|
Potencjał finansowy (FS - ang. financial strength)
|
Stabilność otoczenia (ES - ang. environmental stability)
|
Przewaga konkurencyjna (CA - ang. competitive advantage) |
Źródło: [A. Stabryła 2000, s. 362-363]
Układ współrzędnych jest budowany następująco:
- oś rzędnych (Y) po stronie dodatniej (góra) - FS, a ujemnej ES,
- oś odciętych (X) po stronie dodatniej (prawa) - IS, a ujemnej CA.
Ćwiartki wykresu reprezentują:
- pierwsza (x+, y+) - strategię agresywną,
- druga (x-, y+) - strategię konserwatywną,
- trzecia - strategię defensywną,
- czwarta - strategię konkurencyjną.
Kwantyfikacja
Intensywność wymiarów szacuje się według umownej sześciopunktowej skali, przy czym dla (IS) i (FS) wartość 1 stanowi ocenę najniższą, a 6 - najwyższą, natomiast dla (CA) i (ES) - 6 jest oceną najniższą, a (-1) - najwyższą.
Aby uwzględnić siłę wpływu zmiennych można wprowadzić wagi (rangi) dla poszczególnych zmiennych i wówczas ocena ważona będzie iloczynem oceny punktowej i rangi przypisanej danej zmiennej. Zakłada się przy tym, że suma wszystkich wag dla jednego wymiaru wynosi 1, a całkowity wskaźnik dla danego wymiaru równa się sumie ocen ważonych każdej zmiennej.
Wartość współrzędnych oblicza się jako przeciętną wartość (średnią) dla sumy punktów wymiarów wspólnych dla danej osi. x = f¯(IS) + f¯(CA) y = f¯(FS) + f¯(ES), gdzie m f¯(IS) = SUMA (fi (IS)) / m 1 pozostałe obliczane według analogicznych wzorów. Wyznaczony punkt P o współrzędnych (x, y) pokazuje pozycję strategiczną firmy, zgodnie z którą możemy dobrać właściwą dla danego obiektu strategię.
W metodzie SPACE zakłada się, że słaba pozycja konkurencyjna firmy może być rekompensowana dużą atrakcyjnością branży i odwrotnie, działanie w schyłkowej branży może być rekompensowane wysoką pozycją konkurencyjną w sektorze. Podobnie, silne finanse firmy, pozwalają dość swobodnie działać nawet w warunkach wysokiej zmienności otoczenia, a stabilne otoczenie nie wymaga dużych zasobów finansowych.
| Metoda SPACE — artykuły polecane |
| Macierz McKinsey — Macierz ADL — Macierz BCG — Ocena atrakcyjności sektora — Analiza portfolio — Koncepcja pięciu sił Portera — Mapa intensywności celów — Portfelowa analiza strategiczna — Metody analizy strategicznej |
Bibliografia
- Juszczyk M. (2001). Metoda SPACE narzędzie analizy strategicznej dla firm budowlanych, Zeszyty naukowe politechniki Śląskiej, nr kol.1514
- Kałkowska J. (red.)(2010). Zarządzanie strategiczne Metody analizy strategicznej z przykładami, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań
- Piocha S., Dylkiewicz R. (2007). Teoretyczne i empiryczne implikacje wynikające z zastosowania analiz strategicznych w ocenie wartości przedsiębiorstwa, Zeszyty naukowe instytutu ekonomii i zarządzania, nr.11, s. 13-34
- Stabryła A. (2000), Zarządzanie strategiczne w teorii i praktyce firmy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa - Kraków
- Zielińska-Chmielewska A. (2012), Analiza strategiczna spółki akcyjnej Indykpol SA przy wykorzystaniu metody SPACE, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Poznań
Autor: Aneta Gaweł, Paweł Mleczko
