Zasoby nieodnawialne
Zasoby nieodnawialne - to zasoby, których wykorzystanie należy rozłożyć w czasie, bowiem na świecie występuje ich ograniczona ilość; zasoby te "mogą być wykorzystywane tylko raz". Podaż tych zasobów jest w zasadzie stała, a one same "nie dają się" wystarczająco szybko odtworzyć, by nadal miały znaczenie ekonomiczne. Większość paliw kopalnych, takich jak ropa naftowa, gaz ziemny i węgiel są uważane za surowce nieodwracalne, ponieważ ich stosowanie nie jest trwałe, a ich formacja trwa miliardy lat.
TL;DR
Zasoby nieodnawialne, takie jak paliwa kopalne, minerały i metale, mają ograniczoną ilość i nie dają się szybko odtworzyć. Tempo ich eksploatacji ma duże znaczenie dla gospodarki i środowiska. Poszukiwanie alternatywnych źródeł energii, takich jak biopaliwa i energia jądrowa, jest istotne. Wykorzystanie energii jądrowej może korzystnie wpłynąć na środowisko, a zasoby uranu są ogromne. Elektrownie jądrowe są bezpieczne i mają mniejszy wpływ na zdrowie ludzi w porównaniu do elektrowni tradycyjnych. Wykorzystanie nieodnawialnych zasobów może mieć negatywne skutki dla środowiska i ekonomii, dlatego ważne jest rozwijanie alternatywnych, odnawialnych źródeł energii.
Przykłady
Paliwa wytwarzane z zasobów nieodnawialnych są nadal podstawowym źródłem wszystkich mocy generowanych na świecie ze względu na ich przystępność i dużą zawartość energii. Zazwyczaj zasoby nieodwracalne są utworzone z organicznego materiału węglowego, który w ciągu miliardów lat jest podgrzewany i sprężany wystarczająco, aby zmienić formę na ropę naftową i gaz ziemny. Ropa naftowa i gaz ziemny są następnie wykorzystywane do produkcji codziennych form paliwa, w tym benzyny, oleju napędowego, oleju opałowego i propanu.
Określenie zasoby nieodnawialne odnosi się również do minerałów i metali z ziemi, takich jak złoto, srebro i żelazo, które podobnie tworzą się jako długofalowy wynik procesów geologicznych, takich jak tektonika płyt. Te zasoby są często kosztowne dla kopalni, ponieważ są one zwykle głęboko w skorupie Ziemi, ale są znacznie bardziej obfite niż paliwa kopalniane. Niektóre rodzaje wód podziemnych są uważane za zasoby nieodnawialne dzieję się tak wtedy jeśli poziom wodonośny nie może być uzupełniany w takim samym tempie, w jakim jest odprowadzany. Także materiały jądrowe, takie jak uran, są zasobami nieodnawialnymi orz materiały użytku budowlanego jak: kamień budowlany i piasek.
Gospodarowanie
W przypadku tego rodzaju zasobów bardzo duże znaczenie ma tempo ich eksploatacji, które jest zależne od wzorców konsumpcji i od stopy wzrostu gospodarczego; oraz wyniki badań naukowych i tempo postępu technologicznego w zakresie nowych procesów produkcyjnych, czy szukania substytutów dotychczas istniejących zasobów nieodnawialnych.
Bardzo ważną rolę odgrywają również surowce wtórne, które zmniejszają zapotrzebowanie na surowce pierwotne, np. aluminium.
Technika gospodarowania tego rodzaju zasobami ma ogromne znaczenie dla ludzkości. Wykończenie zapasów ropy naftowej czy innych paliw kopalnych niesie ze sobą istotne zmiany dla obywateli. Dlatego tak ważne staje się poszukiwanie alternatywnych źródeł paliw czy energii.
Jeśli chodzi o paliwa, to naukowcy znaleźli już kilka rozwiązań. Przykładem mogą być biopaliwa - czyli paliwa otrzymywane z przetwórstwa produktów organizmów żywych, np. roślinnych, zwierzęcych czy mikroorganizmów. Wykorzystanie biopaliw pozwoli ograniczyć zużycie ropy naftowej, której zapasy, wg badań, powinny się wykończyć za około 50 lat. To spowoduje nie tylko zmiany w przemyśle samochodowym, ale również zmieni gospodarki wielu krajów, które dziś są bogate dzięki posiadanym złożom paliw kopalnych. Wydaje się, że właśnie z tego powodu Zjednoczone Emiraty Arabskie inwestują w turystykę, by, po wykończeniu się złóż, kraj ten był wciąż bogatym ośrodkiem turystycznym.
Zasoby nieodnawialne a elektrownie jądrowe
Zwiększenie korzystania z innych paliw niż kopalne wpłynie na poprawę środowiska. Wykorzystywanie energii jądrowej zamiast energii z ropy naftowej czy gazu ziemnego będzie pozytywnie wpływać na stan środowiska naturalnego.
Za 20-30 lat na świecie powinny pojawić się maszyny IV generacji, które będą pracować bardziej wydajnie, w znacznie wyższych temperaturach i wytwarzając znacznie więcej energii. Reakcje nuklearne będą intensywniejsze, dzięki czemu pozostawiać będą mniej toksycznych i radioaktywnych odpadów niż obecnie, będą się one także rozkładały znacznie szybciej. Mniejsze będzie ryzyko szkodliwych skutków ewentualnej awarii - w razie uszkodzenia reaktory będą się same wygaszały. Łatwiej jest również o zaopatrzenie elektrowni w paliwo jądrowe, jest ono bowiem bardziej dostępne niż gaz ziemny, ponieważ więcej państw na świecie ma złoża uranu.
Zasoby uranu na Ziemi są ogromne, a nawet dwukrotny wzrost ceny tego surowca spowoduje zaledwie 3-4-procentowy wzrost cen energii.
Najbardziej teraz atrakcyjne nośniki energii, czyli gaz i ropa naftowa, wyczerpią się przy obecnym tempie wydobycia za 50-60 lat. Energia jądrowa jest zaś praktycznie nie do wyczerpania. Reaktory powielające mogą wykorzystywać na przykład uran 238, którego zasoby są 140 razy większe niż obecnie używanego uranu 235. Paliwem jądrowym stanie się także tor 232, którego jest jeszcze 3,5 raza więcej niż uranu 235. Rudy pierwiastków promieniotwórczych wydobywa się w ponad dwudziestu krajach, najwięcej w Australii, Kazachstanie, Kanadzie, Uzbekistanie, RPA i Rosji. Żaden kraj nie może się więc uzależnić, tak jak w wypadku gazu i ropy, od jednego lub kilku dostawców.
Elektrownia atomowa i tradycyjna produkują odpowiednio 30 i 600 tysięcy ton popiołów rocznie. W przeciwieństwie do odpadów z elektrowni atomowych, popioły z elektrowni tradycyjnych są w żaden sposób niezabezpieczone.
Jeśli zaś chodzi o awarie i bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia ludzi - warto porównać, ile osób zginęło w wyniku awarii elektrowni atomowych, a ile w wyniku awarii w kopalniach i elektrowniach węglowych. W USA liczbę ofiar energetyki węglowej ocenia się na 25 tysięcy rocznie, a w Wielkiej Brytanii - na 2 tysiące. Od początków istnienia energetyki jądrowej wydarzyły się tylko 3 poważne awarie, a jedynie czarnobylska pociągnęła za sobą ofiary śmiertelne.
Globalne skutki wykorzystania nieodnawialnych zasobów
Powszechnie wiadomo, że spalanie paliw kopalnych ma szkodliwe konsekwencje dla środowiska i przyczynia się do globalnego ocieplenia i zmian klimatycznych. Z tego powodu wiele organizacji opracowało alternatywne źródła energii, które nie polegają na tych zasobach. Istnieją również zagrożenia związane z materiałami jądrowymi, ponieważ ich radioaktywność sprawia, że jest toksyczna i należy ją prawidłowo obsługiwać. Zmiany klimatu doprowadziły w ostatnich latach do międzynarodowych rozmów, a zainteresowane kraje zobowiązały się do znacznego zmniejszenia emisji dwutlenku węgla i zanieczyszczenia (na przykład wprowadzenia podatku Pigovian dla firm, które bezpośrednio zanieczyszczają środowisko). Pierwszym międzynarodowym porozumieniem w sprawie przeciwdziałania zmianom klimatycznym był Protokół z Kioto, przyjęty w 1997 r.
Oprócz wpływu na środowisko spalania paliw kopalnych, ekonomiczny wpływ nieodnawialnych zasobów może mieć również szkodę. Zgodnie z podstawową przesłanką podaży i popytu, gdy zasoby nieredukowalne stają się coraz mniejsze, koszt uzyskania ich będzie nadal rosnąć. Zaopatrzenie w wiele z tych paliw grozi całkowitym wyczerpaniem. Ostatecznie cena osiągnie punkt, na który użytkownicy nie mogą sobie pozwolić, zmuszając się do alternatywnych źródeł energii. Jednak wiele z tych alternatywnych źródeł wymaga dużo czasu na wprowadzenie, co oznacza, że ich rozwój powinien rozpocząć się jak najszybciej, aby umożliwić płynne przejście na zrównoważoną energię.
Alternatywą dla wykorzystania nieodnawialnych zasobów jest wykorzystanie odnawialnych zasobów, w tym takich źródeł, jak energia słoneczna i energia wiatrowa lub jakiekolwiek źródła, które jest w zasadzie nieograniczone w dostawach lub wielokrotnego użytku.
| Zasoby nieodnawialne — artykuły polecane |
| Biomasa — Rośliny przemysłowe — Inżynieria genetyczna — Zasoby naturalne — Zielona rewolucja — Zasoby odnawialne — Główne problemy ekologiczne — Alternatywne źródła energii — Biodegradacja |
Bibliografia
- Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), Ekonomia. Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Łaguna T, Witkowska M. (2010), Zarządzanie zasobami środowiska, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok
- Marciniak S. (red.) (2005), Makro i mikro ekonomia. Podstawowe problemy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Płaczek E. (2012), Zrównoważony rozwój wyzwaniem dla operatorów logistycznych, Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej, Vol.2012 Nr.84
- Samuelson P., Nordhaus W., (2007), Ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Soliński J. (2008), Światowe rezerwy surowców energetycznych, Energetyka, luty
- Wyszkowska D., Rogalewska A. (2014), Monitorowanie zielonej gospodarki w ujęciu organizacji międzynarodowych, Optimum. STUDIA studia ekonomiczna nr 3 (69)
Autor: Obińska Emilia, Mariusz Bednarz
