Skala podatkowa

Skala podatkowa (opodatkowanie według zasad ogólnych) - jest to jedna z form opodatkowania dochodów osób fizycznych. Głównym aktem prawnym regulującym zasady korzystania z tej formy opodatkowania jest art. 27 ustawy z 26 lipca 1991 r. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT).

TL;DR

Skala podatkowa to forma opodatkowania dochodów osób fizycznych. Obecnie w Polsce obowiązują dwie wartości: 17% i 32%. Skala podatkowa ma wiele zalet, takich jak możliwość korzystania z ulg podatkowych i odliczania składek na ubezpieczenia zdrowotne. Jednak ma także wady, takie jak konieczność odprowadzania wyższego podatku przy wysokich dochodach. Przedsiębiorcy muszą prowadzić księgowość w celu wykazania dochodu.

Forma opodatkowania

Tą formą objęte są zarówno osoby fizyczne jak i przedsiębiorcy. Aby skorzystać z opodatkowania na zasadach ogólnych, nie trzeba spełniać żadnych dodatkowych wymogów. Każdy obywatel Polski z mocy prawa jest objęty rozliczeniem na podstawie skali podatkowej, a w pewnych sytuacjach ma możliwość wyboru na przykład podatku od przychodów ewidencjonowanych (zwanego potocznie ryczałtem) lub podatku liniowego. Podatek na zasadach ogólnych oblicza się biorąc jako podstawę, faktycznie uzyskany dochód, a więc kwotę pozostałą po odjęciu kosztów uzyskania przychodu od przychodów. Cechą charakterystyczną jest progresywność wartości podatku, czyli przy większych dochodach obowiązuje także większa stawka. Na dzień pisania tego artykułu, czyli 28 marca 2020 roku w Polsce obowiązują dwie wartości, czyli 17% oraz 32%:

"1) za miesiące, w których dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy nie przekroczył kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali - 17% dochodu uzyskanego w danym miesiącu;

2) za miesiąc, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali - 17% od tej części dochodu uzyskanego w tym miesiącu, która nie przekroczyła tej kwoty, i 32% od nadwyżki ponad kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali".

Termin płatności zaliczek upływa 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu lub kwartale, którego zaliczka dotyczy. Deklaracje podatkowe PIT-37 (osoby nieprowadzące działalności gospodarczej) oraz PIT-36 (przedsiębiorcy) należy złożyć od 15 lutego do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Kwota zmniejszająca podatek

Kwota należnego podatku, która jest wynikiem mnożenia rocznego dochodu oraz stawki procentowej, może zostać pomniejszona o kwotę zmniejszającą podatek. Jest ona określona ustawowo i zależy od wysokości dochodów danej osoby. Wysokość tej kwoty jest różna, gdyż zależy od wysokości podstawy opodatkowania. Następnie odejmowane są przysługujące podatnikowi ulgi, takie jak prorodzinna na dziecko czy też składka na ubezpieczenie zdrowotne. Końcowa kwota podatku zatem jest niższa niż wynikająca z pierwszego działania.

Zmiany w skali podatkowej

Skala podatkowa na przestrzeni lat zmieniała się kilkukrotnie. Podatek dochodowy od osób fizycznych do 31 grudnia 2008 r. wyliczany był na podstawie trzech stawek podatkowych: 19%, 30% oraz 40%. Od 1 stycznia 2009 r. doszło do istotnej zmiany, gdyż wprowadzono dwie stawki: 18% i 32%, a zasady te obowiązywały aż do 31 grudnia 2018 r. Obecnie wartość stawek wynosi: 17% i 32%.

Skala podatkowa w 2019 r

Kolejne zmiany zostały wprowadzone 1 października 2019 r., kiedy to obniżono stawkę podatku PIT przy niższych dochodach z 18% na 17,75%. Obowiązywała ona przejściowo za rok 2019, aby finalnie przejść od 1 stycznia 2020 roku do wartości 17%.

Zalety i wady skali podatkowej

Skala podatkowa cechuje się tym, że przynosi wiele korzyści osobom, którzy zdecydują się rozliczać wykorzystując tę formę opodatkowania. Do zalet zalicza się:

• możliwość obniżenia wysokości podatku korzystając z ulg podatkowych,
• możliwość odliczenia składek na ubezpieczenia zdrowotne,
• prawo do rozliczenia się wspólnie z małżonkiem lub z dzieckiem (szczególnie korzystne jest dla osób, które samotnie wychowują dzieci),
• jeśli dochód podatnika jest niższy niż 8000 zł z ostatniego roku podatkowego, to osoba taka nie ma obowiązku zapłaty podatku,
• możliwość rozliczenia się na jednym zeznaniu rocznym ze wszystkich przychodów, które opodatkowane są skalą podatkową,
• możliwość odliczenia kosztów uzyskania przychodu.

Natomiast wyróżnia się kilka wad:

• jeżeli dochód za ostatni rok podatkowy przekroczył kwotę 85 528 zł, podatnik zobowiązany jest odprowadzić podatek o stawce 32% nadwyżki od tej kwoty,
• przedsiębiorca zobowiązany jest do prowadzenia KPiR lub pełnej księgowości w celu wykazania dochodu.

Przypisy

Skala podatkowa — artykuły polecane

Zwrot podatku — Zaliczka na podatek dochodowy — Kwota wolna od podatku — Podatek dochodowy od firm — Formularz PIT-4 — Podatek dochodowy od osób fizycznych — Podatek od darowizny — Podatek ryczałtowy — Odliczenia od podatku

Bibliografia

• Makuch M. (2011), Wybór formy opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych jako element strategii podatkowej w małych przedsiębiorstwach, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, s. 52
• Podstawka M., Deresz A. (2011), Ulgi i zwolnienia oraz progresja w podatku dochodowym od osób fizycznych jako sposoby realizacji polityki społecznej oraz propozycje ich zmian w warunkach kryzysu, Zeszyty Ekonomiczne. Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, nr 10
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dz. U. 1991 nr 80 poz. 350
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dz. U. 1991 nr 80 poz. 350

Autor: Aneta Błaszczyk

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.