Certyfikat depozytowy
| Certyfikat depozytowy |
|---|
| Polecane artykuły |
Certyfikaty depozytowe - zbywalny papier wartościowy emitowany przez bank w celu zgromadzenia środków pieniężnych, zaświadczający zdeponowanie przez okaziciela certyfikatu depozytowego w banku określonej kwoty środków na określony czas, po upływie którego bank emitent zobowiązany jest do zwrotu tej kwoty wraz z określonymi odsetkami, są to papiery wartościowe emitowane przez banki w celu pozyskania pieniądza.Według prawa handlowego certyfikat depozytowy to "bankowy papier wartościowy służący gromadzeniu przez banki środków pieniężnych w złotych lub w innej walucie wymienialnej". (Ustawa z 29.08.1997 r. – Prawo bankowe)
Certyfikat depozytowy jest dokumentem lub zapisem potwierdzającym przyjęcie środków przez bank. Takie zaświadczenie określa miejsce zdeponowania środków, nazwę banku oraz czas zdeponowania i wysokość stopy procentowej. Zaświadczenie wystawiane jest na okaziciela i może być swobodnie handlowane na rynku wtórnym. Stroną transakcji jest okaziciel, który przedstawi emitentowi do wykupu (w określonym przez tego ostatniego, dniu i po określonej cenie).
Zaletą Certyfikatów depozytowych jest pewność lokaty, która nie może być wycofana z banku przed umownym terminem, a deponent lokaty może ją w każdej chwili upłynnić, zbywając posiadany certyfikat na rynku wtórnym.Certyfikaty depozytowe w okresie do wykupu są zbywalne wraz z należnymi odsetkami. Oznacza to że jeśli inwestor chce wycofać środki, które ulokował e certyfikacie depozytowym, to może go zbyć według ceny rynkowej, nie tracąc przy tym odsetek za okres od chwili zakupu tego papieru do momentu jego sprzedaży. Stopa oprocentowania certyfikatów depozytowych jest zwykle wyższa od stopy oprocentowania bonów skarbowych, co wynika stąd, że ryzyko niewypłacalności banków jest wyższe niż rządu, a ponadto certyfikaty depozytowe muszą być konkurencyjne. Sprzedawany jest przeważnie przez bank inny niż bank który emituje certyfikat depozytowy w celu zwiększenia zasięgu dystrybucji tego papieru.
Historia
Certyfikaty depozytowe pojawiły się na eurorynku w 1966 roku. Pochodzą one ze Stanów Zjednoczonych, które są największym na świecie rynkiem tych instrumentów. Powstały w związku z restrykcjami nałożonymi w Stanach Zjednoczonych, dotyczącymi maksymalnej stawki dla lokat terminowych, jaką banki mogły oferować klientom, w latach 60. banki obsługujące klientów instytucjonalnych (dysponujących znaczącymi nadwyżkami krótko-terminowych środków) w celu utrzymania atrakcyjności swoich usług pozwalających aktywnie i efektywnie zarządzać bieżącą płynnością stworzyły certyfikat depozytowy (CD). Rynek certyfikatów depozytowych niestety jest wciąż słabo rozwinięty oraz płytki, o niskiej płynności oraz bardzo kosztowny co jest powodem niskiego zainteresowania.
Cechy certyfikatów depozytowych
Można wyróżnić stałe elementy, cechy certyfikatu depozytowego:
- jest papierem wartościowym na okaziciela,
- oznaczenie emitenta, banku, który przyjął depozyt i zaświadcza, że go spłaci wraz z odsetkami,
- nominalną wartość, czyli kwotę kapitału, jaka zdeponowana została u emitenta,
- nominalną stopę procentową, tzw. kupon,
- okres trwania, tzn. datę rozpoczęcia i zapadalności, wykupu certyfikatu
- zwykle występuje w formie zdematerializowanej (zapis elektroniczny),
może być instrumentem zbywalnym i niezbywalnym (większość stanowią certyfikaty zbywalne).
Głównymi instytucjami emitującymi CD są banki oraz kasy pożyczkowo-oszczędnościowe (thrifts). Celem emisji jest pozyskanie środków na finansowanie bieżącej działalności.
Rodzaje
Cztery podstawowe rodzaje certyfikatów depozytowych (W. Dębski 2003 s. 50-51):
- Krótkoterminowe certyfikaty o stałym oprocentowaniu emitowane na okres od 1 miesiąca do roku. Ich oprocentowanie od momentu emisji do dnia wykupu jest stałe; jego wysokość najczęściej jest negocjowana między stronami w dniu emisji. Zazwyczaj są to papiery na okaziciela, łatwe do zbycia na rynku wtórnym.
- Długoterminowe certyfikaty o stałym oprocentowaniu emitowane na okres od 1 roku do 5 lat. Wypłata odsetek występuje zwykle co 6 lub 12 miesięcy
- Dyskontowe certyfikaty depozytowe, które są emitowane po cenie niższej od ich wartości nominalnej. Wartość nominalną certyfikat ten uzyskuje w dniu zapadalności.
- Certyfikaty depozytowe ze zmienną stopą procentową, emitowane na okres od 3 miesięcy do 5 lat. Ich oprocentowanie jest zrelatywizowane do innej stopy rynku pieniężnego i zmienia się wraz z nią. Odsetki są naliczane co 3, 6 lub 12 miesięcy.
Płynność
Płynność certyfikatów jest większa niż depozytów bankowych. Jednocześnie ich oprocentowanie jest wyższe od ww. Okres, na jaki emitowane są certyfikaty, wynosi od jednego miesiąca do jednego roku. Transakcje i handel certyfikatami zawiera się w takich samych celach jak to się dzieje w przypadku depozytów bankowych. Inwestycje w certyfikaty depozytowe stanowią alternatywę w stosunku do transakcji na rynku depozytów międzybankowych. Emitując certyfikaty bądź nabywając je od emitenta, banki mają możliwość zarządzania swoją płynnością, lokują nadwyżki środków na rynku bądź też pozyskują na nim niezbędne do prowadzenia zyskownej działalności środki, które sprzedają następnie po wyższych cenach na innych rynkach finansowych, np. kredytowym czy kapitałowym.
W Polsce, certyfikaty depozytowe w zasadzie nie występują. Wynika to z braku regulacji NBP dotyczących emisji certyfikatów, a także z braku szerszego zainteresowania banków tą formą pozyskiwania środków. Są one najczęściej emitowane w dużych i zaokrąglonych kwotach, takich jak 100.000 zł. (Bałamut T. 2002 s. 22)
Produkty strukturyzowane
Certyfikaty depozytowe są zakwalifikowane do produktów strukturyzowanych czyli połączeniu kilku instrumentów prostych, tak aby umożliwić osobie fizycznej zainwestowanie na rynku do którego przeważnie nie ma dostępu. Zaletami tych produktów jest z pewnością możliwość wykorzystania mechanizmów zarezerwowanych dla instrumentów pochodnych (lewarowanie ze zwiększoną stopą zwrotu), ochrona zainwestowanego kapitału, możliwość inwestowania na rynkach niedostępnych dla wszystkich. Natomiast wśród wad należy wymienić małą zbywalność, brak regulacji i poziom skomplikowania tego instrumentu.
Podział instrumentów strukturyzowanych:
| Produkt strukturyzowany | Udział (%) |
|---|---|
| Polisa na życie z UFK | 18,39 |
| Polisa inwestycyjna | 28,39 |
| Lokata inwestycyjna | 36,13 |
| Certyfikat depozytowy | 7,74 |
| Obligacja strukturyzowana | 3,23 |
| BPW | 2,58 |
| FIZ | 0,97 |
| Fundusz zagraniczny | 2,58 |
Źródło: (Dyduch M. 2013 s. 144)
Bibliografia
- Bałamut T.(red.) i in.(2002), Rynek finansowy w Polsce w latach 1998-2001 Wydawnictwo NBP, Warszawa
- Dębski W.(2003) Rynek finansowy i jego mechanizmy podstawy teorii i praktyki, PWN Warszawa
- Dyduch M.(2013), Bankowe papiery wartościowe strukturyzowane Studia Ekonomiczne, Vol.13 Nr.124
- Hadaś-Dyduch M.(2013), Inwestycje alternatywne na polskim rynku kapitałowym Studia Ekonomiczne, Vol.2013 Nr.146
- Iwanicz-Drozdowska M.(2017), Bankowość: instytucje, operacje, zarządzanie Wydawnictwo Poltext, Warszawa
- Krzyżkiewicz Z.(2006), Leksykon bankowo-giełdowy, Poltext Warszawa
- Nowak K.(1998), Polski rynek kapitałowy. Instrumenty, uczestnicy, inwestycje, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań
- Roth P.(2000) Rynki walutowe i pieniężne, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa
- Rębilas R.(2013), "Instrumenty strukturyzowane na polskim rynku Studia Ekonomiczne, Vol.2013 nr 174
- Soroczyński S. Witek M.(1999),Instrumenty finansowe, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa
- Ustawa z 29.08.1997 r. – Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r., Nr 72, poz. 665 ze zm.)
Autor: Barbara Bik, Olga Raźny, Dagmara Kowalska
