Organizacja inteligentna

Organizacja inteligentna to organizacja opierająca się na zarządzaniu wiedzą. Często nazywana jest również organizacją uczącą się lub samodoskonalącą. Umożliwia uczenie się wszystkich jej członków. Jednocześnie świadomie przekształca zarówno siebie jak i kontekst, w którym istnieje. Organizacja inteligentna jest nową koncepcją, wyjaśniającą wzajemne powiązania pomiędzy sposobem osiągania celów, ich zrozumieniem, nauczaniem, metodami rozwiązywania problemów i komunikacji pomiędzy pracownikami. Wszystkie te działania powinny umożliwić osiąganie wysokich wskaźników efektywności i wzrostu ekonomicznego, poprzez umiejętności dostosowania się firmy do zmieniających się warunków. Dlatego też organizacja inteligentna to podstawa kierowania nowoczesnym systemem zarządzania w przedsiębiorstwie.

W organizacji inteligentnej zwraca się uwagę przede wszystkim na te jej części, które odpowiadają za uczenie się pracowników. Tego typu organizacje powinna charakteryzować umiejętność rozpoznawania sygnałów pochodzących z otoczenia oraz zdolność do reagowania na te sygnały i dostosowania się do nich. Zmienność otoczenia powoduje, iż organizacja musi stale monitorować zmiany w zachowaniach klientów, konkurencji, w rozwoju społeczeństwa i techniki oraz na bieżąco wyciągać wnioski dla własnego przetrwania i rozwoju. Na utrzymanie się na rynku ma szansę tylko ta firma, która uczy się najszybciej. Kto uczy się zbyt wolno lub nie uczy się wcale - przegra, straci swoją pozycję na rzecz konkurencji. Organizacja inteligentna powinna charakteryzować się umiejętnością rozpoznawania i umiejętnego dostosowywania się do warunków otoczenia oraz produktywności w realizacji. Organizacja ucząca się zdobywa wiedzę poprzez kontakt z otoczeniem, jak również przez interakcje w niej samej. Podstawą przekształcenia się organizacji tradycyjnej w organizację inteligentną jest zagwarantowanie jej pracownikom odpowiednich warunków i zachęcanie ich do poszerzania wiedzy. Następnie wiedzę tą pracownicy mogą, a wręcz powinni wykorzystywać dla dobra firmy. To właśnie pracownicy rozwijają i wykorzystują w działaniu wiedzę. Organizacja inteligentna ma wpłynąć na pracowników tak, aby wyrazili gotowość do uczenia się. Tego właśnie firma oczekuje od nich i powinna stwarzać im warunki do takiej właśnie postawy. Dzięki temu ogół pracowników wspierać będzie procesy zmian, których celem jest zwiększenie efektywności funkcjonowania firmy. Często organizacja inteligentna utożsamiana jest z organizacją uczącą się. Jednak niektórzy badacze sugerują, że ta pierwsza jest wyższą formą organizacji uczącej się. Za główne atrybuty organizacji inteligentnej uważa się m.in.:

• biegłość i elastyczność działania,
• zdolność do wytwarzania wiedzy dzięki własnym doświadczeniom,
• umiejętność obserwacji doświadczeń innych,
• zdolność do szybkich i nowatorskich wdrożeń,
• skuteczne przekształcania wiedzy w nowe rozwiązania,
• umiejętność zarządzania posiadaną wiedzą.

Organizacja inteligentna pozwala na uaktywnienie istniejących w niej kategorii wiedzy, celem zwiększenia efektywności i sprawności działania w firmie. Aby osiągnąć cel, organizacja inteligentna działająca w szybko zmieniającym się otoczeniu, powinna podjąć działania mają cena celu zaadaptowanie posiadanej wiedzy o sobie i otoczeniu, w którym funkcjonuje. Organizacja inteligenta jest więc organizacją uczącą się, posiadającą zdolność do kreowania, pozyskiwania, organizowania i dzielenia się wiedzą. Można wyróżnić cztery poziomy zasobów intelektualnych organizacji inteligentnej: wiedzieć co (know what) wiedzieć jak (know-how) wiedzieć dlaczego (know-why) potrzeba wiedzy dlaczego (care-why)

Istota organizacji inteligentnej:

• Dobrze jeśli posiada zdolności do osiągania wysokich wskaźników efektywności i wzrostu ekonomicznego.
• Powinna umieć wytworzyć zdolności i umiejętności w zakresie umiejętnego rozpoznania, dostosowania się do warunków panujących w otoczeniu, innowacyjności i wydajności, jeśli chodzi o realizację
• Powinna być podstawą kierowania nowoczesnym systemem zarządzania nowoczesnych przedsiębiorstw.
• Coraz więcej jest firm, które sukces rynkowy i giełdowy zawdzięczają bezcennym wartościom niematerialnym a w szczególności zasobom w postaci patentów zgromadzonej wiedzy czy wzorów użytkowych. Maleje zatem liczba firm, o których wartości decydują kapitał i zasoby materialne.

TL;DR

Organizacja inteligentna opiera się na zarządzaniu wiedzą i umożliwia uczenie się wszystkich członków. Jej celem jest osiąganie wysokiej efektywności i adaptacja do zmieniających się warunków. Pracownicy są zachęcani do poszerzania wiedzy, a firma stwarza im warunki do uczenia się. Organizacja inteligentna charakteryzuje się biegłością i elastycznością działania, umiejętnością wytwarzania i zarządzania wiedzą oraz skutecznym przekształcaniem wiedzy w nowe rozwiązania. Istotą organizacji inteligentnej jest zdolność do adaptacji i kreowania wiedzy. Wyróżnia się różne obszary inteligencji przedsiębiorstwa, takie jak inteligencja informacyjna, marketingowa czy technologiczna. Menedżerowie w organizacji inteligentnej powinni posiadać kompetencje społeczne, strategiczne, osobiste i specjalistyczne.

Obszary inteligencji przedsiębiorstwa

Inteligencja organizacji może być dostrzegalna nie tylko w aspekcie wewnętrznym, ale również w jej relacji z otoczeniem. Można wyróżnić następujące zakresy inteligencji przedsiębiorstwa (M. Wyskwarski 2015, s. 161):

• inteligencja informacyjna (umiejętność szybkiego pozyskiwania informacji i sprawnego ich wykorzystania przez pracowników)
• inteligencja marketingowa (umiejętność ciągłego kreowania rynku, szybkiego dostrzegania nowych potrzeb klientów oraz zdolność do poszerzania grona odbiorców produkowanych wyrobów)
• inteligencja społeczna (dbałość o pracowników, ciągłe ulepszanie warunków pracy, odpowiednie rekompensowanie pracy, chęć do delegowania uprawnień)
• inteligencja organizacyjna (zdolność do szybkiego dostosowania się do nowych zadań, umiejętność odpowiedniego zaprojektowania stanowisk pracy)
• inteligencja finansowa (umiejętne zagospodarowanie funduszy, racjonalne wydatkowanie środków pieniężnych na działania bieżące oraz inwestycje)
• inteligencja ekologiczna (troska o ochronę środowiska, ograniczanie emisji zanieczyszczeń różnego typu)
• inteligencja innowacyjna (ciągłe poszukiwania innowacyjnych rozwiązań, wykazywanie kreatywności przez pracowników)
• inteligencja technologiczna (zastosowanie odpowiednich technologii, aby otrzymać wyroby wysokiej jakości)

Kompetencje menedżerów w organizacji inteligentnej

Można wyróżnić następujące kompetencje, którymi powinni cechować się menedżerowie w organizacjach inteligentnych (L. Hawrysz 2011, s. 183):

• społeczne (między innymi zdolność sprawnej komunikacji, umiejętność współpracy w grupie oraz umiejętność przewodzenia zespołowi pracowników)
• strategiczne (przede wszystkim umiejętności koncepcyjne, przedsiębiorczość, zdolność do podejmowania ryzyka oraz do utrzymywania dobrych stosunków z partnerami biznesowymi)
• osobiste (głównie umiejętność podejmowania decyzji, dobra organizacja czasu pracy oraz zaangażowanie w wykonywane czynności)
• specjalistyczne (między innymi kompetencje w obszarze zarządzania wiedzą i zarządzania zmianą)

Organizacja inteligentna — artykuły polecane

System zarządzania wiedzą — Organizacja wirtualna — Zarządzanie wiedzą — Potencjał społeczny firmy — Koncepcje zarządzania — Organizacja ucząca się — Strategiczne zarządzanie zasobami ludzkimi — Zarządzanie międzynarodowe — Przewaga konkurencyjna

Bibliografia

• Adamczewski P. (2015), E-logistyka w rozwoju organizacji inteligentnych, Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie/Politechnika Śląska, Nr 79
• Barańska-Fischer M. (2016), Innowacyjność organizacji jako determinanta współkształtująca obraz współczesnej gospodarki globalnej, Studia Ekonomiczne, Nr 271
• Grudzewski W., Hejduk I. (2000), Przedsiębiorstwo przyszłości, Difin, Warszawa
• Kubik K. (2012), Współczesne przedsiębiorstwa wobec wyzwań globalnej konkurencji, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Administracja i Zarządzanie. Nr 19
• Mikuła B. (2000), Człowiek a organizacja-humanizm w koncepcjach i metodach organizacji i zarządzania XX wieku, Antykwa, Kraków
• Mikuła B. (2006), Organizacje oparte na wiedzy, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Kraków
• Najda M. (2006), Wpływ wirtualizacji organizacji funkcjonowania małego przedsiębiorstwa na jego konkurencyjność, praca doktorska
• Wyskwarski M. (2015), Metody sztucznej inteligencji w organizacji inteligentnej, Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie/Politechnika Śląska. Nr 86
• Hawrysz L. (2011), Kompetencje menedżerów klastrów, Organizacja i zarządzanie: kwartalnik naukowy, Nr 4

Autor: Wojciech Korona, Maria Płaczkiewicz