Aleksiej Kapitonowicz Gastiew

Aleksiej Kapitonowicz Gastiew (1882-1941) był przedstawicielem nurtu inżynierskiego (industrial engineering) w nauce organizacji i zarządzania. Nurt ten zajmował się organizacją procesów produkcyjnych i usługowych w różnych dziedzinach gospodarki.

A. K. Gastiew pracował jako robotnik metalowiec, ale po kilku aresztowaniach (za działanie w rosyjskim ruchu robotniczym) wyjechał do Francji, gdzie był zatrudniony w przemyśle metalowym. Po rewolucji w 1917 roku został członkiem Najwyższej Rady Gospodarstwa Ludowego i zorganizował szereg zakładów przemysłowych. Kolejnym wielkim projektem, którym kierował było zorganizowanie Szkoły Nauk Społeczno - Inżynieryjnych. W 1920 roku Gastiew został dyrektorem Centralnego Instytutu Pracy, który prowadził przez wiele lat.

W 1924 pod jego kierunkiem została opracowana i opublikowana metoda nauczania robotników racjonowanej organizacji pracy. Jest to metoda, która pozwala na przyspieszenie przyswojenia sobie wzorcowych metod pracy przez wykwalifikowanych robotników, przede wszystkim poprzez analizę ruchów elementarnych. Gastiew jest też autorem innych prac, które zostały wydane w tomie pt. "Praktyczne wprowadzenie do nauki organizacji pracy".

Zasady pracy

Jedną z najważniejszych prac Gastiewa: "Jak trzeba pracować?" zawiera 16 zasad każdej pracy:

1. Zanim się zacznie pracować, należy dokładnie przemyśleć cały ciąg operacji tak, aby powstał gotowy model skończonej pracy.
2. Należy przygotować wszystkie potrzebne narzędzia i przyrządy.
3. Na stanowisku pracy nie mogą znajdować się zbędne przedmioty.
4. Powinno się ułożyć narzędzia w odpowiedniej kolejności by pewne czynności wykonywać odruchowo.
5. Pracę należy rozpoczynać spokojnie i powoli.
6. Do pracy trzeba się odpowiednio wdrożyć i przyłożyć, szczególnie, gdy jest to praca wspólna.
7. Należy pracować równomiernie a nie zrywami.
8. Stanowisko pracy powinno być tak przygotowane, aby można było wygodnie pracować i nie męczyć się niepotrzebnie nieodpowiednią pozycją.
9. Odpoczynek, w czasie pracy, powinien być adekwatny do wykonywanej pracy.
10. W czasie pracy nie powinno się ani jeść, ani pić, ani palić papierosów.
11. Gdy coś nie wychodzi w pracy, najlepiej jest zrobić sobie przerwę i zacząć potem spokojnie od nowa.
12. Jeśli praca się komplikuje należy przerwać pracę, uporządkować stanowisko i zacząć od początku.
13. Nie powinno się zajmować rzeczami niepotrzebnymi w czasie wykonywania pracy.
14. Nie wolno po wykonaniu pracy natychmiast popadać w samozadowolenie (do sukcesów należy się przyzwyczaić), gdyż może to "blokować" w przypadku niepowodzenia.
15. W przypadku całkowitego niepowodzenia pracę należy rozpocząć od początku.
16. Po zakończeniu pracy należy uporządkować stanowisko pracy tak, aby można było rozpocząć kolejną pracę.

Wpływ Aleksieja Kapitonowicza Gastiewa na rozwój nauki organizacji i zarządzania

Gastiew jest uważany za pioniera w zastosowaniu zasad naukowych do organizacji pracy i zarządzania. Jego prace były oparte na obserwacjach i analizie procesów produkcyjnych, co pozwoliło mu opracować metody racjonalizacji organizacji pracy. Jako inżynier, zwracał uwagę na optymalizację procesów i eliminację marnotrawstwa, co miało na celu zwiększenie wydajności i efektywności pracy.

Gastiew wprowadził wiele metod, które miały na celu zwiększenie efektywności organizacji. Jego podejście opierało się na racjonalizacji organizacji pracy poprzez standaryzację i analizę czasu i ruchu. Dzięki tym technikom możliwe było zoptymalizowanie procesów produkcyjnych i zwiększenie wydajności pracy. Gastiew twierdził, że poprzez eliminację zbędnych ruchów i czynności można osiągnąć większą efektywność i oszczędność czasu.

Prace Gastiewa miały ogromny wpływ na rozwój nauki organizacji i zarządzania. Jego podejście oparte na zastosowaniu naukowych metod i technik przyczyniło się do rozwoju tej dziedziny zarówno w przemyśle, jak i innych sektorach gospodarki. Metody Gastiewa były stosowane na szeroką skalę przez przedsiębiorstwa, co przyczyniło się do zwiększenia efektywności pracy i poprawy wyników ekonomicznych.

Mimo upływu czasu, prace Gastiewa wciąż mają aktualność i znaczenie w dzisiejszym zarządzaniu i badaniach naukowych. Jego metody, takie jak analiza czasu i ruchu czy racjonalizacja organizacji pracy, są wciąż stosowane w praktyce zarządzania. Badania naukowe nadal eksplorują idee Gastiewa i poszukują nowych sposobów zastosowania jego metod w dzisiejszych organizacjach. Jego prace stanowią fundament dla wielu dziedzin zarządzania, takich jak zarządzanie jakością, motywacja pracowników czy projektowanie ergonomiczne stanowisk pracy.

Gastiew jako prekursor inżynierii społecznej

Gastiew odegrał istotną rolę w rozwoju inżynierii społecznej, która koncentruje się na uwzględnianiu aspektów psychologicznych, społecznych i kulturowych w organizacji pracy. Koncepcja inżynierii społecznej polega na projektowaniu pracy i zarządzaniu w taki sposób, aby uwzględniać potrzeby i oczekiwania pracowników. Gastiew był prekursorem tego podejścia i wprowadził wiele innowacyjnych metod, które miały na celu poprawę warunków pracy i zwiększenie satysfakcji pracowników.

Gastiew wniosł znaczący wkład w rozwój inżynierii społecznej poprzez uwzględnienie aspektów psychologicznych, społecznych i kulturowych w zarządzaniu. Jego prace koncentrowały się na zrozumieniu potrzeb pracowników i projektowaniu pracy w taki sposób, aby spełniać te potrzeby. Gastiew wprowadził innowacyjne metody, takie jak badanie warunków pracy, analiza obciążenia psychicznego czy projektowanie ergonomiczne stanowisk pracy, które miały na celu poprawę warunków pracy i zwiększenie satysfakcji pracowników.

Podejście Gastiewa do inżynierii społecznej miało pozytywny wpływ na efektywność pracy i satysfakcję pracowników. Jego metody uwzględniały potrzeby i oczekiwania pracowników, co przyczyniło się do poprawy warunków pracy i zwiększenia motywacji do wykonywania obowiązków. Zaangażowanie pracowników w proces decyzyjny i projektowanie pracy w oparciu o ich umiejętności i preferencje przyczyniło się do zwiększenia efektywności i wyników organizacji.

Dziedzictwo Gastiewa w dzisiejszym zarządzaniu polega na kontynuowaniu jego idei i metod w praktyce zarządzania. Jego prace stanowią fundament dla wielu dziedzin zarządzania, takich jak zarządzanie jakością, projektowanie ergonomiczne stanowisk pracy czy motywowanie pracowników. Dziedzictwo Gastiewa skupia się na zrozumieniu potrzeb pracowników i projektowaniu pracy w taki sposób, aby spełniać te potrzeby.

W dzisiejszym zarządzaniu wciąż stosowane są metody Gastiewa. Projektowanie ergonomiczne stanowisk pracy, analiza czasu i ruchu czy motywowanie pracowników są przykładami praktycznego zastosowania jego idei. Metody Gastiewa pomagają organizacjom zwiększyć efektywność i wydajność pracy, a także poprawić warunki pracy i satysfakcję pracowników.

Aleksiej Kapitonowicz Gastiew — artykuły polecane

Klasyczna szkoła zarządzania — Henry Laurence Gantt — Charles de Freminville — Frederick Winslow Taylor — Zarządzanie naukowe — Clarence Bertrand Thompson — Tayloryzm — Frank Bunker Gilbreth — William Edwards Deming

Bibliografia

• Martyniak Z. (1987), Organizatoryka, PWE, Warszawa
• Martyniak Z. (2002), Historia myśli organizatorskiej, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków
• Strona internetowa: Gastiew Aleksiej, Encyklopedia PWN online

Autor: Justyna Augustyńska