Krzywa podaży pracy

Krzywa podaży pracy przedstawia rozmiary pracy oferowanej na rynku siły roboczej przy różnych poziomach płacy realnej. Jest ona najczęściej krzywą rosnącą, bowiem występuje dodatnia zależność pomiędzy poziomem płac realnych a liczbą osób skłonnych podjąć pracę w danym okresie, przy założeniu, iż pozostałe czynniki na nią wpływające pozostają bez zmian. Zasób siły roboczej (czyli podaż pracy) będzie się zatem zwiększała w miarę wzrostu płacy realnej.

Rys 1. Krzywa podaży pracy

Gdy jednak płace realne stale rosną i bodźce do pracy są silniejsze, to jednocześnie zwiększają się dochody, co osłabia te bodźce. Dlatego też dowody empiryczne jednoznacznie wskazują, iż długookresowa krzywa podaży siły roboczej jest niemal pionowa.

Podjęcie pracy powoduje ograniczenie czasu wolnego, który gospodarstwa domowe cenią tak samo jak konsumpcje (efekt substytucji). Czas jest dobrem rzadkim i posiada swoją cenę. Cena czasu wolnego określana jest realną płacą. Poświęcając zatem dodatkowy czas na pracę, gospodarstwo domowe może uzyskać dodatkową płacę. Wysokość stawki płacy realnej wyznacza warunki na jakich konsumenci mogą zastąpić czas wolny konsumpcją. Wzrost stawki realnej skłania więc gospodarstwa domowe do zwiększenia podaży pracy. Dodatnio nachylona krzywa podaży pracy pokazuję że liczba chętnych osób do pracy zwiększa się wraz ze wzrostem poziomu płacy realnej. Wielkość podaży zależy również od kosztu alternatywnego czasu wolnego. Im wyższa jest płaca realna, tym wyższy jest koszt czasu wolnego

Czynniki wpływające na krzywą podaży pracy

Położenie rynkowej krzywej podaży pracy zależy od liczby osób chcących pracować przy danym poziomie płacy. Zależy to jednak od trzech zasadniczych czynników:

• liczby wykwalifikowanych pracowników
• pozapłacowych korzyści lub też kosztów związanych z daną pracą, takich jak chociażby zalety środowiska, satysfakcja z wykonywanej pracy, stopień bezpieczeństwa czy też status społeczny,
• płac oraz pozapłacowych korzyści w innych zawodach.

Jeżeli zatem chodzi o zmianę wysokości płacy realnej, to spowoduje ona ruch wzdłuż krzywej podaży (1). Natomiast zmiana któregokolwiek z trzech wymienionych powyżej czynników wpłynie na przesunięcie całej krzywej podaży pracy. (2)

Rys. 2 Przesunięcie krzywej podaży

Nachylenie i przesunięcie Krzywej podaży

Krzywa podaży pracy jest stroma jeżeli podaż pracy jest mało wrażliwa na zmianę stawki płac realnych, natomiast krzywa podaży jest płaska, jeżeli niewielka zmiana stawki płac realnych wywołuję więcej niż proporcjonalny przyrost zatrudnienia. Na zmianę krzywej podaży pracy wpływają:

• współczynnik aktywności zawodowej,
• czynniki demograficzne (przyrost ludności, struktura ludności, migracje itp.),
• wysokość stawki podatków bezpośrednich,
• pozapłacowe źródła dochodów,
• czynniki społeczno-psychologiczne (etos pracy, wzorce konsumpcji, model rodziny, zasób wiedzy itp.),
• regulacje prawne i instytucjonalne.

Wszystkie wyżej wymienione czynniki mogą oddziaływać na przesunięcie krzywej podaży w lewo lub w prawo w zależności od siły i kierunku ich oddziaływania na podaż przy danej płacy realnej

Kształtowanie się krzywej podaży pracy

Krzywa podaży pracy kształtuje się na podstawie wielu czynników, które wpływają na decyzje jednostek dotyczące podjęcia zatrudnienia. Jednym z kluczowych czynników jest cena pracy, czyli wynagrodzenie oferowane przez pracodawców. Im wyższa cena pracy, tym większa motywacja do podjęcia zatrudnienia, co skutkuje większą ilością dostępnych pracowników na rynku. Z kolei niska cena pracy może prowadzić do mniejszej liczby osób chętnych do pracy.

Jednak oprócz ceny pracy, na kształtowanie się krzywej podaży pracy wpływają również inne czynniki. Jednym z ważnych elementów jest poziom edukacji i umiejętności pracowników. Wysoko wykwalifikowani pracownicy są często bardziej konkurencyjni na rynku pracy i mogą oczekiwać wyższych wynagrodzeń, co przekłada się na wyższą cenę pracy. Z kolei brak odpowiednich kwalifikacji może skutkować niższą ceną pracy dla danej grupy pracowników.

Innym czynnikiem wpływającym na kształtowanie się krzywej podaży pracy jest elastyczność rynku pracy. Im bardziej elastyczny rynek pracy, tym większa jest gotowość pracowników do zmiany pracy lub podjęcia dodatkowych zatrudnień. W przypadku rynku pracy o dużej elastyczności, krzywa podaży pracy może być bardziej płaska, co oznacza większą ilość dostępnych pracowników w różnych przedziałach wynagrodzeń.

Dodatkowo, polityka państwa w zakresie zatrudnienia również wpływa na kształtowanie się krzywej podaży pracy. Przykładowo, proaktywne działania państwa mające na celu promowanie zatrudnienia mogą skutkować większą ilością dostępnych pracowników, co przekłada się na bardziej elastyczną krzywą podaży pracy. Z kolei restykcyjne regulacje mogą ograniczać dostępność siły roboczej i prowadzić do bardziej sztywnej krzywej podaży.

Warto również zauważyć, że czynniki demograficzne mają istotny wpływ na kształtowanie się krzywej podaży pracy. Starzenie się społeczeństw, migracje, zmiany w strukturze wiekowej - wszystkie te czynniki mogą prowadzić do zmian w liczbie dostępnych pracowników na rynku. Na przykład, w społeczeństwie starzejącym się, ilość dostępnej siły roboczej może maleć, co skutkuje wzrostem ceny pracy i mniejszą ilością dostępnych pracowników.

Znaczenie krzywej podaży pracy dla zarządzania zasobami ludzkimi

Krzywa podaży pracy ma istotne znaczenie dla zarządzania zasobami ludzkimi. Przedsiębiorstwa muszą mieć świadomość kształtowania się tej krzywej, aby efektywnie planować swoje działania w zakresie rekrutacji i zarządzania personelem.

Zrozumienie krzywej podaży pracy pozwala na skuteczne planowanie strategiczne w zakresie rekrutacji. Przedsiębiorstwa mogą analizować kształtowanie się krzywej podaży pracy, aby przewidzieć zmiany na rynku i dostosować swoje strategie rekrutacyjne. Na przykład, w przypadku spodziewanego wzrostu ceny pracy, można podjąć działania mające na celu pozyskanie pracowników z odpowiednimi kwalifikacjami w odpowiednim czasie.

Ponadto, krzywa podaży pracy wpływa również na ustalanie poziomu wynagrodzeń w przedsiębiorstwie. Pracodawcy muszą uwzględniać kształtowanie się tej krzywej, aby odpowiednio wycenić pracę i przyciągnąć odpowiednich pracowników. Jeśli krzywa podaży pracy jest płaska, czyli istnieje duża ilość dostępnych pracowników na różnych poziomach wynagrodzeń, pracodawcy mogą mieć większą swobodę w negocjacjach płacowych. Natomiast w przypadku sztywnej krzywej podaży pracy, gdzie ilość dostępnych pracowników jest ograniczona, pracodawcy muszą być bardziej elastyczni w zakresie wynagrodzeń.

Wpływ krzywej podaży pracy na rynki pracy

Zróżnicowanie międzysektorowe

Rozwój gospodarki opiera się na różnorodnych sektorach, które mają różne potrzeby dotyczące zatrudnienia. Krzywa podaży pracy, czyli ilość dostępnej siły roboczej w danym sektorze gospodarki, ma różną elastyczność w zależności od sektora.

W sektorach, gdzie występuje duża rotacja pracowników, jak np. sektor usług, krzywa podaży pracy jest bardziej elastyczna. Pracownicy często zmieniają miejsce zatrudnienia, co powoduje, że podaż pracy w danym sektorze może się szybko dostosować do zmian popytu.

W sektorach, gdzie występuje większa stabilność zatrudnienia, jak np. sektor przemysłowy, krzywa podaży pracy jest mniej elastyczna. Pracownicy są mniej skłonni do zmiany miejsca pracy, co powoduje, że podaż pracy w tych sektorach może reagować wolniej na zmiany popytu.

Zróżnicowanie elastyczności podaży pracy między sektorami gospodarki jest istotne dla zarządzania rynkami pracy. W przypadku wzrostu popytu na pracę w danym sektorze, elastyczność podaży może wpływać na możliwość rekrutacji nowych pracowników i utrzymanie równowagi na rynku pracy danego sektora.

Sezonowość pracy

W niektórych sektorach gospodarki występuje sezonowość pracy, czyli okresowe zmiany w zapotrzebowaniu na pracę. Przykładem sektorów, gdzie sezonowość jest powszechna, są branże turystyczne, rolnictwo czy handel detaliczny.

Sezonowość pracy powoduje, że krzywa podaży pracy również jest sezonowa. W okresach wzmożonego zapotrzebowania na pracę, jak np. w sezonie letnim w branży turystycznej, krzywa podaży pracy się wygina, a ilość dostępnej siły roboczej wzrasta. Natomiast w okresach mniejszego zapotrzebowania na pracę, jak np. po okresie wakacyjnym, krzywa podaży pracy się spłaszcza, a ilość dostępnej siły roboczej maleje.

Sezonowość pracy ma istotny wpływ na zarządzanie rynkami pracy. Przez odpowiednie planowanie zatrudnienia i wykorzystanie elastycznych form zatrudnienia, jak np. umowy sezonowe, przedsiębiorstwa mogą dostosować się do sezonowych zmian popytu na pracę.

Mobilność geograficzna i migracja zagraniczna

Mobilność geograficzna, czyli zdolność pracowników do zmiany miejsca zatrudnienia w celu podjęcia pracy w innym regionie, ma istotny wpływ na krzywą podaży pracy. Jeśli pracownicy są skłonni do przeprowadzki w celu znalezienia lepszych perspektyw zatrudnienia, krzywa podaży pracy może się przesuwać w zależności od warunków na rynku pracy w różnych regionach.

Mobilność geograficzna może być zarówno wewnętrzna, jak i zewnętrzna. W przypadku mobilności wewnętrznej, pracownicy zmieniają miejsce zatrudnienia w obrębie tego samego kraju, natomiast w przypadku mobilności zewnętrznej, pracownicy migrują między krajami.

Migracja zagraniczna, czyli przepływ pracowników między krajami, ma znaczący wpływ na podaż pracy w danym kraju. Przykładem może być sytuacja, w której duża liczba pracowników opuszcza dany kraj w celu podjęcia pracy za granicą. W takim przypadku krzywa podaży pracy w danym kraju się przesuwa, a ilość dostępnej siły roboczej maleje.

Migracja zagraniczna może mieć zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki dla kraju, z którego pracownicy emigrują. Z jednej strony, migracja zagraniczna może przyczyniać się do zmniejszenia bezrobocia i zwiększenia dynamiki gospodarczej w kraju docelowym. Z drugiej strony, może prowadzić do niedoboru siły roboczej i utraty specjalistów w kraju macierzystym.

Zarządzanie migracją zagraniczną jest istotne dla utrzymania równowagi na rynkach pracy. Właściwe regulacje migracyjne, takie jak programy rekrutacji zagranicznej siły roboczej, mogą pomóc w zapewnieniu odpowiedniej podaży pracy w kraju przy jednoczesnym minimalizowaniu negatywnych skutków migracji.

Zależność między krzywą podaży pracy a popytem na pracę

Krzywa podaży pracy jest ściśle powiązana z krzywą popytu na pracę. Różne sektory gospodarki mają różne elastyczności podaży pracy, co wpływa na zależność między krzywą podaży a popytem na pracę.

W sektorach o większej elastyczności podaży pracy, np. sektor usług, wzrost popytu na pracę powoduje wzrost dostępnej siły roboczej. Pracownicy są skłonni do podejmowania pracy w tych sektorach, co pozwala na elastyczną reakcję na zmiany popytu.

W sektorach o mniejszej elastyczności podaży pracy, np. sektor przemysłowy, wzrost popytu na pracę może prowadzić do trudności w pozyskaniu odpowiedniej ilości pracowników. Pracownicy są mniej skłonni do zmiany miejsca pracy, co powoduje, że podaż pracy w tych sektorach może być ograniczona.

Zarządzanie zależnością między krzywą podaży a popytem na pracę jest ważne dla utrzymania równowagi na rynkach pracy. Odpowiednie planowanie zatrudnienia, szkolenia zawodowe i polityki płacowe mogą pomóc w minimalizowaniu negatywnych skutków braku zgodności między podażą a popytem na pracę.

Krzywa podaży pracy — artykuły polecane

Bezrobocie naturalne — Płaca realna — Teoria wyboru konsumenta — Elastyczność dochodowa popytu — Krzywa podaży — Hipoteza płacy realnej — Efekt dochodowy i substytucyjny — Ceny stałe — Popyt na pracę

Bibliografia

• Bartosik K. "Popyt na pracę w Polsce w warunkach spowolnienia gospodarczego", Studia Ekonomiczne 2011 Vol.3, s. 229-250
• Dach Z., Szopa B. (2004), Podstawy makroekonomii, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Kraków
• Golinowska S. "Teorie migracji a debata o swobodzie przepływu pracowników w rozszerzonej Unii Europejskiej", Problemy Polityki Społecznej 2001 Vol.3
• Golnau W. "Teoria płacy efektywnej", Zarządzanie i Finanse 2012 Vol.10, nr 2
• Hall R., Taylor J. (2004), Makroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Krugman P., Wells R. (2016), Makroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Lis S. (2011), Współczesna makroekonomia, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków
• Strzelecki A. Paweł "Czy Polska jest skazana na spadek podaży pracy w przyszłości? - wyniki analizy wrażliwości założeń prognoz długookresowych", Zeszyty Naukowe Instytutu Statystyki i Demografii SGH. 2012 Vol.24, nr 24

Autor: Patrycja Grzesińska, Dawid Jasnos