Zadania publiczne gminy

Z Encyklopedia Zarządzania
Wersja z dnia 17:28, 22 maj 2020 autorstwa 127.0.0.1 (dyskusja) (LinkTitles.)
Zadania publiczne gminy
Polecane artykuły


Zgodnie z art. 16 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, samorządowi terytorialnemu przysługuje istotna część zadań publicznych. Publiczny charakter tych zadań oznacza zarówno to, że mają one swoje umocowanie w prawie (samorządowi nie wolno podejmować się spraw, które nie leżą w zakresie jego zadań ustawowych), jak i to, że samorząd, wykonując swoje zadania, działa w interesie publicznym (jest przez to składnikiem systemu władzy publicznej). Sfery zadań publicznych, dla jednostek samorządu terytorialnego, określa odpowiednio ustawa o samorządzie gminnym, samorządzie powiatowym i samorządzie województwa. Przepisy te, co do zasady, nie wyrażają bezpośrednio samych zadań, ale odsyłają do szczegółowych ustaw prawa administracyjnego, w których określono konkretne rezultaty i standardy do realizacji przez samorząd w określonych dziedzinach życia społecznego (np. oświata, drogownictwo, zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków).

Środki na realizację zadań jednostki samorządu terytorialnego

Zadania, które ma realizować samorząd lokalny, wymagają poniesienia nakładów finansowych, i dlatego też samorządy terytorialne (gminy, powiaty, województwa), otrzymują dochody z różnych źródeł. Według Konstytucji (art. 167), adekwatnie do posiadanych zadań, samorząd powinien mieć zapewniony, od państwa, dostęp do środków finansowych. Niekiedy wysuwane są propozycje oparcia systemu finansowego samorządów o własne dochody, co w praktyce jest często niemożliwe do uzyskania. Problem natomiast tkwi w rozdysponowaniu zewnętrznego zasilania budżetu, a mianowicie w regułach podziału środków pochodzących z budżetu państwa. Realizacji zadań publicznych służy również, pozostające w dyspozycji samorządu, mienie komunalne. W celu wykonywania zadań, samorząd może również zlecić swoje zadanie innemu samorządowi, tworzyć określone prawem jednostki organizacyjne lub przystępować do organizacji istniejących, a także zawierać umowy z innymi podmiotami. (W. Skoczylas, 2011)

Rodzaje zadań jednostki samorządu terytorialnego

Przepisy obowiązującego prawa, określają trzy rodzaje zadań samorządu terytorialnego:

  • zadania własne
  • zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej
  • zadania zlecone przez państwo w zakresie organizacji wyborów i referendów

Zadania własne finansowane są ze środków własnych samorządu. O sposobach ich realizacji, w granicach prawa, decydują władze samorządu. Szczególnym rodzajem zadań własnych są zadania własne obowiązkowe. Zaniechanie realizacji zadania własnego obowiązkowego lub jego realizacja niezgodnie z obowiązującymi standardami prawnymi, stanowią przesłankę zastosowanie środków nadzoru, wobec organów danego samorządu, w tym ich rozwiązania i ustanowienia zarządu komisarycznego.

Zadania własne

Ład przestrzenny, gospodarka nieruchomościami, ochrona środowiska oraz gospodarka wodna:

  • kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na poziomie gminy,
  • uchwalenie i realizacja uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy,
  • uchwalanie i wykonanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z wyjątkiem morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłączonej strefy ekonomicznej oraz terenów zamkniętych,
  • ewidencjonowanie nieruchomości i ich wycena oraz zagospodarowanie, czyli np. dokonywanie
  • sprzedaży, zamiany i zrzeczenia się, oddania w użytkowanie wieczyste, w najem lub dzierżawę, użyczenia, oddania w trwały zarząd,
  • wydawanie informacji o położeniu działek zgodnie z miejscowym planem przestrzennym,
  • sporządzanie programu ochrony środowiska w celu realizacji polityki ekologicznej państwa,
  • przestrzeganie ustaw: Prawo o ochronie środowiska, o odpadach i utrzymaniu porządku i czystości,
  • opracowanie gminnego programu gospodarki odpadami,
  • rozmieszczenie środków produkcji w sposób najmniej szkodliwy dla środowiska
  • budowa i utrzymanie nieruchomości służących, czyli np. Ochotniczej Straży Pożarnej
  • dbanie o walory krajobrazowe środowiska,
  • utrzymanie zieleni gminnej i zadrzewień, targowisk, cmentarzy gminnych,
  • kontrola gospodarowania wodami, ochrona ich zasobów,
  • ochrona przed powodzią i suszą.

Gminne drogi, ulice, mosty place i organizacja ruchu drogowego:

  • ustalanie przebiegu dróg gminnych, ustanawianie strefy śródmiejskiej, ustanawianie zarządcy dróg, zajmującego się sprawami z zakresu planowania, budowy i modernizacji, utrzymania i ochrony dróg, oraz określenie źródeł finansowania tych planów,
  • budowa, utrzymanie i ochrona dróg gminnych oraz obiektów oraz obiektów mostowych- pełnienie funkcji inwestora,
  • prowadzenie ewidencji dróg i obiektów mostowych,
  • prowadzenie okresów kontroli stanu dróg i mostów,
  • opracowanie projektów planów rozwoju sieci drogowej,
  • utrzymanie nawierzchni chodników, obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogami,
  • utrzymanie zieleni w pasie drogowym,
  • realizacji zadań w zakresie inżynierii ruchu,
  • przygotowanie infrastruktury drogowej na potrzeby obronne oraz wykonywanie innych zadań na rzecz obronności kraju.

Wodociągi i zaopatrzenie w wodę, kanalizację, usuwanie i oczyszczanie ścieków komunalnych, utrzymanie czystości i porządku, unieszkodliwianie odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i ciepła oraz gaz:

  • tworzenie warunków do wykonania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy lub zapewnienie wykonania tych prac przez powołanie odpowiednich jednostek organizacyjnych,
  • zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi gminami składowisk odpadów komunalnych i obiektów wykorzystania lub utylizacji tych odpadów, stacji ziewnych, instalacji do zbierania, transportu, utylizacji zwłok zwierzęcych lub ich części,
  • określenie lokalizacji wysypiska śmieci na swoim terenie,
  • budowa i utrzymanie toalet publicznych,
  • ustanawianie koszy na odpady w rejonach intensywnego ruchu pieszego,
  • planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy,
  • oświetlenie miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy.

Lokalny transport zbiorowy: organizacja transportu zbiorowego i specjalnego poprzez np. wydanie pozwoleń na przewozy regularne, prawo koordynacji rozkładów jazdy przewoźników zajmujących się zarobkowo przewozem osób pojazdami samochodowymi w regularnym transporcie zbiorowym,

Ochrona zdrowia:

  • prowadzenie, tworzenie, przekształcanie i likwidacja zakładów usług zdrowotnych i publicznych zakładów opieki zdrowotnej o charakterze ambulatoryjnym,
  • udzielanie świadczeń zdrowotnych mieszkańcom gminy i promocja zdrowia,
  • monitorowanie stanu zdrowotności i świadczonych usług zdrwotnych.

Pomoc społeczna:

  • prowadzenie domów pomocy społecznej,
  • tworzenie i wspomaganie punktów informacyjno-konsultacyjnych, schronisk dla ofiar przemocy domowej i telefonów zaufania,
  • przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych i specjalnych,
  • przyznawanie pomocy rzeczowej i innej pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie, przyznawanie i wypłacanie zasiłków oraz pożyczek w tym celu,
  • świadczenie usług opiekuńczych, praca socjalna. (P. Błędowski, P. Kubicki, 2009)

Edukacja publiczna:

  • zakładanie, prowadzenie i utrzymanie przedszkoli, szkół podstawowych i ponadpodstawowych oraz zapewnienie im lokalowych i materialnych warunków do realizacji programów dydaktyczno-wychowawczych i innych zadań statutowych oraz likwidacja tych jednostek,
  • prowadzenie polityki kadrowej wobec dyrektorów,
  • finansowanie wyposażenia szkół w środki dydaktyczne,
  • przygotowanie projektu budżetu i nadzór nad jego realizacją,
  • wykonywanie zadań kuratora oświaty.

Kultura:

  • tworzenie i prowadzenie instytucji i placówek kulturalnych w tym, muzeów i bibliotek oraz jednostek odpowiedzialnych za promocję gminy

Współpraca z organami pozarządowymi:

  • nawiązywanie kontaktów i współpraca,
  • ulepszanie metod pracy władz lokalnych i regionalnych,
  • podejmowanie współpracy przygranicznej,
  • popieranie działań i organizacji i zrzeszeń, których cele pokrywają się z zadaniami gminy.

Zadania zlecone

Źródłem obowiązku realizacji zadań zleconych, z zakresu administracji rządowej, są przepisy ustawy szczególnej, w której dla określonych zadań i kompetencji stwierdzono, że są to zadania i kompetencje zlecone. Poza zadaniami rządowymi zleconymi ustawowo, samorząd może dodatkowo realizować zadania rządowe drogą zawieranych, w tym przedmiocie, porozumień administracyjnych z organami administracji rządowej (np. przejęcie zarządzania drogami publicznymi krajowymi w granicach miasta będącego siedzibą władz gminy). Z zasady obowiązujące prawo, jako źródło finansowania zadań rządowych samorządu (ustawowych i przejętych w drodze porozumień), przewiduje dotacje celowe wypłacane z budżetu państwa. Samorząd niezadowolony z wysokości dotacji może wystąpić do budżetu państwa z roszczeniem, które rozpatrywane jest przez sąd powszechny.

Bibliografia

Autor: Agata Migdał, Aleksnadra Noga

Uwaga.png

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych.

Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Źródło: „https://mfiles.pl/pl/index.php?title=Zadania_publiczne_gminy&oldid=118795”