Depozyt bankowy
| Depozyt bankowy |
|---|
| Polecane artykuły |
Depozyt bankowy (inaczej zwany wkładem bankowym lub lokatą) są to środki pieniężne (bądź rzeczowe) jakie powierza klient(zwany deponentem) bankowi (depozytariuszowi) na czas ustalony w umowie. Innymi słowy depozyt bankowy oznacza zaciągnięcie długu przez bank u deponenta.
Dla banku depozyt jest zobowiązaniem, na mocy którego bank po określonym w umowie terminie wypłaci jego właścicielowi tę samą kwotę plus odsetki, które są formą zapłaty za cierpliwość klienta.
Zróżnicowanie oferty depozytowej
Najważniejsze czynniki, które trzeba wziąć pod uwagę w momencie dokonywania wyboru depozytu bankowego to:
- wymagania związane z wysokością minimalnej kwoty środków ulokowanych na depozycie;
- wysokość dochodu osiągniętego z naliczania odsetek,
- możliwość wycofania środków przed upłynięciem okresu umowy bez znacznej obniżki lub utraty odsetek.
Parametry
Aby urozmaicić ofertę dla obecnych i potencjalnych klientów banki oferują różne rodzaje depozytów. Jest to związane z cechami, takimi jak:
- czas trwania umowy- okres na jaki klient deklaruje wkład środków pieniężnych na depozyt; im dłuższy czas, w którym klient rezygnuje z możliwości innego wykorzystania swoich środków, tym większe jest oprocentowanie zaproponowane przez bank;
- oprocentowanie- stopa procentowa stała (zawsze jednakowa, niezależnie od stóp procentowych na rynku) lub zmienna (zależna od rynkowych stóp procentowych; może zwiększyć, albo zmniejszyć się). Zazwyczaj jest określana w skali roku, zależy od typu umowy zawartej pomiędzy klientem, a bankiem. Jest dochodem klienta za czasowe pozostawienie środków na depozycie;
- kapitalizacja odsetek- odsetki są dodawane do kwoty początkowej kapitału, a następnie od kwoty skapitalizowanej jest liczone oprocentowanie.
Ze względu na okres przechowywania środków pieniężnych wyróżniamy:
- depozyty bieżące (na żądanie, a’vista), czyli takie, które można wycofać z banku w każdej chwili. Umowa jest zawierana na czas nieoznaczony, z tego względu są one nieoprocentowane lub bardzo nisko oprocentowane (bank nie ma pewności jak długo środki będą niewypłacane przez klienta). Są one wykorzystywane przez deponentów do spłacania zobowiązań;
- depozyty terminowe, czyli takie, które można wycofać po upływie określonego w umowie terminu bez żadnych konsekwencji. Mogą być one podpisane na czas 1, 3, 6, albo 12 miesięcy. W szczególnych sytuacjach można się spotkać z depozytami 4- lub 10- miesięcznymi, albo bardzo krótkimi- jednodniowymi. Wcześniejsze wycofanie depozytu skutkuje zerwaniem umowy i powoduje zazwyczaj stratę finansową dla klienta (w postaci utraty pełnej lub częściowej odsetek należnych za ten okres). Przy tych depozytach minimalne kwoty wpłacane przez deponenta są ustalane z góry przez bank. Po upłynięciu okresu umowy z reguły są one automatycznie przedłużane na następny okres, jeśli klient nie wyda bankowi innej dyspozycji.
Specyficzną formą wkładu jest depozyt oszczędnościowy. Posiada zarówno cechy depozytu bieżącego, jak i terminowego. Deponent może w dowolnym momencie wpłacać i wypłacać środki pieniężne, bez szkody na oprocentowaniu, jednak tylko pierwsza wypłata w miesiącu nie jest objęta dodatkowymi opłatami. Następne podjęcia środków związane są z naliczeniem wysokich prowizji, co skutecznie odpycha klientów od kolejnych pobrań.
W ofercie bankowej widnieje wiele rodzajów lokat terminowych, m.in.:
- l. automatyczne- deponent i bank wyznaczają minimalną kwotę złożoną na rachunku bankowym, a wszystkie nadwyżki są zatrzymywane przez bank i od nich naliczane są odsetki; możliwość założenia takiej lokaty samoczynnie;
- l. dynamiczne- przy przedłużeniu okresu przechowywania środków na depozycie rośnie nominalne oprocentowanie,
- l. z dopłatami- jest sposobność uzupełniania kwoty wkładu dodatkowymi środkami, bez potrzeby otwierania kolejnych lokat,
- l. rentierskie- nabywca może zarządzać wypłaconymi odsetkami, które są dla niego odmianą renty; zwykle nie podlegają kapitalizacji.
Kapitalizacja odsetek
Mówiąc o kapitalizacji, możemy wyróżnić trzy typowe rodzaje w depozytach bankowych:
- po okresie miesiąca, kwartału lub pół roku odsetki są dopisywane do kwoty kapitału z poprzedniego okresu,
- po okresie roku kwota początkowa kapitału jest powiększana o odsetki,
- po upływie terminu określonego w umowie odsetki są kapitalizowane; ten rodzaj najczęściej występuje przy depozytach bankowych.
Im częstsza kapitalizacja, tym większy dochód można osiągnąć przy danej stopie procentowej (oczywiście jeżeli jest ona dość wysoka). Jeżeli klient korzysta z depozytu, gdzie odsetki są dopisywane po terminie ustalonym w umowie, to warto zakładać go na krótszy okres i regularnie przedłużać.
Gwarancja depozytów bankowych
W trosce o bezpieczeństwo klientów banków, w wielu krajach depozyty są ubezpieczone. Oznacza to, że nawet w przypadku bankructwa banku, osoby, które złożyły w nim depozyty mogą odzyskać całość lub część swoich pieniędzy. Tworzy się w tym celu specjalny fundusz, w razie potrzeby wypłacający poszkodowanym klientom rekompensaty (w Polsce jest to Bankowy Fundusz Gwarancyjny).
Stosunek osób fizycznych w Polsce do depozytów
W Polsce lokowanie oszczędności na depozytach bankowych jest najważniejszą formę oszczędzania dla osób fizycznych, ze względu na zapewnienie o nieutraceniu wartości wkładu, niezależnie od sytuacji na rynku finansowym. W 2008 r. w bankach deponenci zgromadzili 330,8 mld zł, co obejmowało 44% wszystkich aktywów finansowych tej grupy inwestorów.
Bibliografia
- Bielecka, Z., Wierzbowski, M. (1998), Papiery Dłużne - zagadnienia praktyczne, Wydawnictwo Parkiet, Warszawa.
- Capiga M. (2011), Finanse banków, Oficyna a Wolters Kluwer, Warszawa.
- Chojnacka E., Krupa D., Walczak D. (2012), Preferencje w zakresie form alokacji oszczędności gospodarstw domowych w Polsce, " Copernican Journal of Finance & Accounting ", Vol. 1, Nr 1
- Dobosiewicz Z. (2011), Bankowość, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
- Golec M. M. (2016), Instytucje i usługi bankowe, Wydawnictwo WSB, Poznań.
- Golec M. M. (2010), Innowacje w ofertach depozytowych banków", " Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, Nr 30/2010.
- Jajuga K., Jajuga T. (1999), Inwestycje. Instrumenty finansowe, ryzyko finansowe, inżynieria finansowa. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
- Mojek, J. (2004), Prawo papierów wartościowych, Lexis Nexis, Warszawa.
- Nowak, M. (1999), Emisja papierów komercyjnych w Polsce, Twigger, Warszawa.
- Soroczyński S. (1999), Witek M.: Instrumenty finansowe. Dom Wydawniczy ABC, Warszawa.
- Wacławik, A. (2002), Prawo krótkoterminowych papierów dłużnych, Zakamycze, Polsko-Niemieckie Centrum Prawa Bankowego UJ, Kraków.
Autor: Danuta Adamowicz, Beata Mertyn
