Księgowość

Księgowość stanowi system ewidencji, który jest stosowany przez jednostki i ma na celu liczbowe ujęcie środków gospodarczych, procesów, a także wyników finansowych działalności. Ma ona na celu gromadzenie, przetwarzanie i przechowywanie danych, a także udostępnianie informacji na temat zdarzeń, które wpływały na zmianę wielkości majątku, jego struktury, źródeł finansowania lub też zdolności płatniczej.

TL;DR

Księgowość to system ewidencji majątku i wyników finansowych jednostek gospodarczych. Jest częścią rachunkowości, która polega na prowadzeniu ksiąg rachunkowych i analizie finansowej. Księgowy ma wiele obowiązków, takich jak prowadzenie ksiąg, kontrola operacji finansowych, sporządzanie sprawozdań i współpraca z biegłym rewidentem. Kandydat na głównego księgowego musi spełnić określone kryteria, a zawód księgowego może być certyfikowany na różnych poziomach.

Księgowość jako element rachunkowości

Księgowość często rozumiana jest jako komórka organizacyjna danej jednostki. Jej działalność w obszarze tej jednostki polega przede wszystkim na prowadzeniu ksiąg rachunkowych. Jest ona częścią rachunkowości, która polega na prowadzeniu ksiąg rachunkowych, dokonywaniu wycen aktywów i pasywów, tworzeniu zestawów obrotów i sald, przechowywaniu dowodów księgowych. W literaturze przedmiotu można spotkać wiele definicji rachunkowości. Rachunkowość to rodzaj ewidencji, która odzwierciedla działalność gospodarczą i sytuację majątkową jednostki gospodarującej. Ma ona na celu stworzenie liczbowych podstaw, które będą służyły podejmowaniu decyzji na rozmaitych szczeblach zarządzania.

Według innej definicji jest to uniwersalny system o charakterze informacyjno - kontrolnym, zdeterminowany metodą bilansową, w sposób nierozerwalny z nim związana. Księgowość w takim rozumieniu pozwala na tworzenie liczbowego obrazu powstawania, podział, a także przepływu wartości i rozrachunków pomiędzy podmiotami.

Księgowość określa się także jako model podwójnej klasyfikacji wartości, który ma na celu kwantytatywny opis i analizę strumieni dochodu, a także ocenę wielkości majątku i kapitału, które są zależne od wielu warunków.

Elementy rachunkowości

W skład rachunkowości wchodzą:

• księgowość, która zajmuje się rejestracją zmian w składnikach majątku oraz źródłach jego pochodzenia,
• rachunek kosztów, który uwzględnia ewidencję, kalkulację oraz analizę kosztów,
• sprawozdawczość finansowa, która zawiera informacje na temat sytuacji majątkowej, finansowej i o efektach działalności.

Rachunkowość jako system wyróżniają dwie cechy: elastyczność i uniwersalność. Dzięki elastyczności wykorzystuje się rachunkowość we wszystkich jednostkach gospodarczych. Natomiast uniwersalność systemu zapewnia możliwość wykorzystania rachunkowości w różnych warunkach działalności przedsiębiorstw.

Rola i obowiązki księgowego

Prowadzeniem księgowości zajmuje się księgowy. Rola księgowego jest obecnie znacznie większa niż kiedyś, ponieważ wzrasta zapotrzebowanie ze strony właścicieli jednostek gospodarczych na usługi oferowane przez księgowych z zakresu podatkowości i rachunkowości. Właściciele przedsiębiorstw na ogól nie posiadają odpowiedniej wiedzy, żeby zajmować się tymi kwestiami samodzielnie, poszukując więc profesjonalnej pomocy.

Zadania głównego księgowego reguluje art. 54 ustawy o Finansach Publicznych z 27 sierpnia 2009 roku. Głównym księgowym może zostać osoba, która podejmuje odpowiedzialność za prowadzenie księgowości danej firmy. Księgowy na ogół nadzoruje prace podległych mu księgowych pracujących na niższym szczeblu.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Ustawy o Finansach Publicznych z 27 sierpnia 2009 roku do obowiązków głównego księgowego należy:

• Prowadzenie rachunkowości danej jednostki.
• Dysponowanie środkami pieniężnymi.
• Dokonywanie wstępnej kontroli zgodności operacji gospodarczych i finansowych z planem finansowym.
• Dokonywanie wstępnej kontroli kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących operacji gospodarczych i finansowych.

Obowiązki głównego księgowego wynikają z ustawy o rachunkowości, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa, zwyczajów przyjętych w tym zakresie przez poszczególne firmy.

Zgodnie z ustawą o rachunkowości do obowiązków głównego księgowego zalicza się:

• Sporządzanie dokumentacji,
• Ewidencję zdarzeń na podstawie prawidłowo wystawionych dowodów księgowych,
• Prowadzenie ksiąg rachunkowych w porządku chronologicznym i systematycznym, terminowo, rzetelnie i bezbłędnie,
• Okresowe ustalanie oraz sprawdzanie droga inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów,
• Dokonywanie wyceny aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego,
• Gromadzenie, grupowanie, przechowywanie dowodów księgowych według określonego wzorca
• Kontrola ksiąg rachunkowych, w tym zgodności podzbiorów, zasad ochrony zbiorów,
• Otwarcie i zamknięcie ksiąg za okresy sprawozdawcze,
• Sporządzanie sprawozdań finansowych, statystycznych i innych raportów, meldunków oraz wykazów na potrzeby wewnętrzne firmy,
• Współpraca z biegłym rewidentem.

Główny księgowy jest odpowiedzialny za jakość i treść informacji dostarczonych wszystkim użytkownikom otoczenia. Aby spełnić to zadania ma on obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych formy zgodnie z regulacjami prawnymi. Istotne jest szczególnie terminowe dostarczanie informacji dla wszystkich użytkowników otoczenia, w tym dla urzędu skarbowego. Realizacja tego zadania wymaga spełnienia wielu warunków, do których zalicza się przede wszystkim sporządzenie zasad polityki rachunkowej firmy.

Do podstawowych zadań głównego księgowego należy prowadzenie ksiąg rachunkowych zgodnie z prawem bilansowym. Za księgi rachunkowe uważa się księgi, które tworzą: dziennik, księgę główną, księgi pomocnicze, zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald i kont ksiąg pomocniczych, wykaz składników aktywów i pasywów.

Wśród technicznych obowiązków głównego księgowego wymienia się wybór odpowiedniego programu komputerowego. Księgowy musi także pilnować, aby księgi były prowadzone w sposób rzetelny, bezbłędny, były sprawdzane na bieżąco. Księgowy musi zadbać o to, aby księgi były otwarte i zamknięte terminowo oraz, aby w odpowiednim czasie były sporządzane wydruki, w skład których wchodzi dziennik i zestawienie obrotów i sald.

Kryteria, które musi spełnić kandydat na Głównego księgowego

• ma obywatelstwo Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu EFTA),
• ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych,
• nie był prawomocnie skazany za przestępstwo przeciwko mieniu, przeciwko obrotowi gospodarczemu, przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, przeciwko wiarygodności dokumentów lub za przestępstwa skarbowe,
• posiada znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w zakresie koniecznym do wykonywania obowiązków głównego księgowego,
• spełnia jedno z poniższych warunków:
• ukończył ekonomiczne jednolite studia magisterskie, ekonomiczne wyższe studia zawodowe, ekonomiczne uzupełniające studia magisterskie lub ekonomiczne studia podyplomowe i posiada co najmniej 3-letnią praktykę w księgowości,
• ukończył średnią, policealną lub pomaturalną szkołę ekonomiczną i posiada co najmniej 6-letnią praktykę w księgowości,
• jest wpisana do rejestru biegłych rewidentów,
• posiada certyfikat księgowy uprawniający do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych albo świadectwo kwalifikacyjne uprawniające do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Certyfikacja zawodu księgowego

Certyfikację zawodu księgowego prowadzoną przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce rozumie się jako poświadczenie, sprawdzonych w trybie egzaminów, kwalifikacji osób przygotowanych do wykonywania zawodów związanych z rachunkowością. Obejmuje ona cztery poziomy kształcenia, których zakończenie wynikiem pozytywnym stanowi podstawę potwierdzenia kwalifikacji określonego stopnia i wydania dokumentu na tytuł:

• stopień I - księgowy,
• stopień II - specjalista ds. rachunkowości,
• stopień III - główny księgowy,
• stopień IV - dyplomowany księgowy.

Księgowość — artykuły polecane

Rachunkowość finansowa — Sprawozdanie finansowe — Rodzaje rachunkowości — Badanie sprawozdania finansowego — Główny księgowy — Rachunkowość — Rachunkowość podatkowa — Audytor — Pełna księgowość

Bibliografia

• A. Szychta, Teoria rachunkowości, Łódź 1995
• E. Burzymowa, Istota, zadania i znaczenie rachunkowości w gospodarce narodowej, "Rachunkowość" 1977
• Gmytrasiwicz M. (2005), Encyklopedia rachunkowości, LexisNexis, Warszawa
• J. Pfaff Rachunkowość - podstawy, SKwP, Warszawa 2016
• K. Schneider, Błędy i oszustwa w dokumentach finansowo - księgowych, PWE, Warszawa 2007
• Maciejewska J. (2000), Rachunkowość finansowa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna, Warszawa
• Micherda B., Świetla K. (2013), Współczesna rachunkowość, wybrane problemy metodologiczne, Warszawa
• Skrzywan S. (1971), Teoretyczne podstawy rachunkowości, PWE, Warszawa
• Śnieżek E. (red.) (2015), Wprowadzenie do rachunkowości, Oficyna Ekonomiczna, Kraków
• Tokarski M. (2008), Kreatywna księgowość a fałszowanie sprawozdań finansowych, Przedsiębiorczość-Edukacja, nr 4
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych Dz.U. 2009 nr 157 poz. 1240
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591

Autor: Andrzej Grochal, Gonsior Magdalena