Rachunkowość podatkowa

Rachunkowość podatkowa - to ewidencja gospodarcza prowadzona dla celów podatkowych, powstała z uregulowań prawa podatkowego i jego wpływu na księgi rachunkowe prowadzone zgodnie z prawem bilansowym, jest odbierana jako poszerzenie ewidencji analitycznej dla celów podatkowych, która wyraża różnice w kosztach i przychodach zgodnie z prawem bilansowym i podatkowym .

Rachunkowość podatkowa jest ściśle związana z jedną z funkcji rachunkowości, a mianowicie funkcją podatkową. Do jej zadań należy naliczanie, deklarowanie, przekazywanie i księgowanie podatków i obciążeń z nimi zrównanych. Polskie ustawodawstwo dopuściło możliwość ewidencji operacji gospodarczych tylko dla celów podatkowych poza funkcjonującym systemem ewidencji księgowej .

TL;DR

Rachunkowość podatkowa to ewidencja gospodarcza prowadzona w celach podatkowych. Jest ściśle związana z funkcją podatkową rachunkowości. Podmiotami rachunkowości podatkowej są osoby fizyczne i spółki cywilne prowadzące działalność gospodarczą. Podatki pełnią funkcje fiskalne, regulacyjne i stymulacyjne. Przedsiębiorstwa mają wybór między ewidencją księgową a podatkową. Prawo bilansowe i podatkowe mają różne skutki dla ewidencji i rozliczeń finansowych.

Podmioty rachunkowości podatkowej

Tymi podmiotami są podatnicy, czyli osoby fizyczne i spółki cywilne osób fizycznych prowadzące działalność gospodarczą na podstawie wpisu do KRS, które ze względu na niewielki rozmiar działalności ani przez własnowolnie złożoną deklarację nie stają się z mocy prawa bilansowego podmiotami rachunkowości finansowej. Są zobowiązani do prowadzenia uproszczonej ewidencji dla celów podatkowych, głównie ze względu na zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych . Odbiorcą rachunkowości podatkowej jest Urząd skarbowy.

Funkcje podatków

Podatki są szczegółowo powiązane z polityką podatkową państwa i pełnią one funkcje:

• Fisklaną
• Regulacyjną
• Stymulacyjną

Kluczową rolę odgrywa tutaj funkcja fiskalna, ponieważ obniża ona rezerwy finansowe podatnika, a tym samym umacnia wpłaty środków pieniężnych do budżetu państwa. Z kolei formowaniem dochodów i majątku podatnika zajmuje się funkcja regulacyjna. Jest ona powiązana z funkcją stymulacyjną. Zadaniem funkcji stymulacyjnej jest wpływ na działanie podatników dla wykonania konkretnych celów, np. społecznych, inwestycyjnych, ochrony środowiska. Związane jest to w dużej mierze ze zwolnieniami podatkowymi i z systemem ulg

Formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych

Przedsiębiorstwa prowadzące działalność gospodarczą na niewielką skalę mają prawo wyboru formy ewidencji: księgową lub podatkową. W ramach tej drugiej ewidencji mają do wyboru jedną z trzech poniższych możliwości :

• Karta podatkowa - zryczałtowany podatek w tej formie mogą płacić Ci, którzy realizują wymagania zawarte w rozporządzeniu Ministra Finansów i uzyskają decyzję urzędu skarbowego o przyznaniu karty

• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych - jedna z form zryczałtowanego procentowo podatku związana z ewidencją przychodów, jest dobrym rozwiązaniem dla osób rozpoczynających działalność

• Podatkowa księga rozchodów i przychodów - to narzędzie ewidencyjne, mające na celu rzetelne obliczanie wysokości przychodu oraz kosztów uzyskania przychodów

Prawo podatkowe a prawo bilansowe

Prawo bilansowe - to ogół norm prawnych, które obejmują główne reguły prowadzenia rachunkowości przez jednostki gospodarcze. Jest ono przestrzegane po to, aby przedstawić prawdziwą sytuację majątkową i finansową. Świadczy o tym fakt iż jest ono uzależnione od głównej zasady rachunkowości- "true and fair view". Dzięki temu prawu można w dosyć przystępny sposób oszacować dotychczasową produktywność prowadzonej działalności gospodarczej, ale również przewidzieć jej niedaleką przyszłość. Sprzyja temu informacja ekonomiczna, która jest sporządzana pod rygorem prawa bilansowego. Jednak przydatność tej informacji uzależniona jest od pewnych parametrów: wiarygodności, przydatności, zrozumiałości, porównywalności

Prawo podatkowe - "jest to ogół norm prawnych regulujących ustalanie i pobieranie podatków. Prawo podatkowe jest częścią prawa budżetowego, a ściślej biorąc, budżetowego prawa dochodowego. Prawo budżetowe jest z kolei częścią prawa finansowego".

Zasady prawa podatkowego powstają w oparciu o ich główne źródła czyli akty normatywne. Akty te dzielą się na dwie podkategorie: akty wykonawcze, którymi są zarządzenia i rozporządzenia ministra finansów oraz rozporządzenia Rady Ministrów. Druga podkategoria to akty podstawowe czyli ustawy.

Do głównych zadań zarządzenia należy ustalenie kryteriów techniczno - organizacyjnych do bezbłędnego wykonania ustawy. Natomiast poszerzeniem lub dopełnieniem postanowień ustawy jest rozporządzenie. Nie bez znaczenia pozostają również uchwały rad jednostek samorządu terytorialnego. Zawierają one normy podatkowe, które mają moc prawną na terytorium danej jednostki i są one aktami wykonawczymi. Jeśli chodzi o orzeczenia sądów to wywierają one wpływ na analizę oraz legislację podatkową, ale nie są one źródłem prawa podatkowego

W rzeczywistości, prawa te w różny sposób oddziałują na rachunkowość jako na system informacyjny, a głównie na tworzony obraz jednostki gospodarczej. Prawo bilansowe kreuje rzeczywisty wizerunek jednostki poprzez fakty gospodarcze, dotyczące zazwyczaj ponoszenia kosztów i uzyskiwania przychodów. Z kolei prawo podatkowe służy realizacji polityki podatkowej oraz spełnianiu szczególnie funkcji fiskalnej. Z dwoistości prawa, czyli z obowiązywania jednocześnie prawa bilansowego i podatkowego w odniesieniu do jednostek gospodarczych wynikają odpowiednie skutki ewidencyjno-rozliczeniowo-finansowe. Przepisy w zakresie podatku dochodowego zmuszają podatników do prowadzenia ewidencji rachunkowej w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy

Rachunkowość podatkowa — artykuły polecane

System podatkowy — Rachunkowość finansowa — Rodzaje rachunkowości — Jednostka sektora finansów publicznych — Księgowość — Podatek rolny — Ustawa o podatku dochodowym — Ustawa o rachunkowości — Kontrola skarbowa

Bibliografia

• Dziuba-Burczyk A. (1995), Rachunkowość podatkowa. Karta podatkowa, Ewidencja przychodów, Podatkowa księga przychodów i rozchodów, WPSB, Kraków
• Dziuba-Burczyk A. (2003), Podstawy rachunkowości w świetle międzynarodowych standardów, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków
• Grenda S. (2012), Zarządzanie wysokością podatku odroczonego w warunkach kryzysu, Zeszyty naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 708
• Martyniuk T. (2014), Rachunkowość w rozliczeniach podatkowych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Micherda B. (2011), Prawo bilansowe a prawo podatkowe, Difin, Warszawa
• Micherda B., Świetla K. (2013), Współczesna rachunkowość, wybrane problemy metodologiczne, Warszawa
• Olchowicz I. (2009), Rachunkowość podatkowa, Difin, Warszawa
• Olchowicz I. (2011), Rachunkowość podatkowa, Difin, Warszawa
• Stępień M. (2012), Wybrane problemy ustalania dochodu w świetle prawa podatkowego i bilansowego, Zeszyty naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 708

Autor: Patrycja Brombosz, Anna Gruca