Model Belbina

Model Belbina
Polecane artykuły
Cechy zespołu Konflikt Kształtowanie zespołu Dynamika grupowa Model Belbina Przywództwo sytuacyjne Zarządzanie zespołem Metody integracji pracowników Typowe błędy kierownictwa

Diagnoza ról zespołowych dostarcza cennej informacji o specyfice funkcjonowania poszczególnych osób w zespole jak również całego zespołu, będącego mozaiką różnorodnych ról zespołowych i kompetencji (naturalnych predyspozycji). Diagnoza ról może być wykorzystana w celu: budowania nowego zespołu, włączania do zespołu optymalnej osoby, zwiększania efektywności działań zespołowych, jak również kierowania karierą zgodnie z indywidualnymi talentami i akceptowalnymi słabościami.

Specyfika poszczególnych ról zespołowych R.Mereditha Belbina, twórcy koncepcji opartej na samoocenie i ocenie 360.

Wyróżnia się 9 charakterystycznych ról zespołowych obejmujących różnorodność funkcjonowania osób w zespołach. Rola to połączenie w jednym pojęciu dominujących cech charakteru i sposób zachowywania się osoby. Te dwa czynniki wyznaczają sposób budowania relacji i interakcji z innymi. Tworząc zespół wyłaniają się kolejno poszczególne role. Kolejno należą do nich:

• Kreator (KR)

Rola Kreatora to przede wszystkim generowanie nowych propozycji i rozwiązywanie problemów. To najbardziej wizjonerska i inteligentna osoba w zespole. Jest często niezbędny przy inicjowaniu nowych etapów projektu lub przy braku postępów podczas jego realizacji. Zazwyczaj jest założycielem firm lub twórcą nowych produktów. Zbyt duża liczba Kreatorów w jednej organizacji może być mało produktywna. Jeśli chcemy natomiast polepszyć i zainspirować grupę to najlepiej umieścić w niej kreatora. Mocne strony kreatora to: innowacyjny, z wyobraźnią, jedyny w swoim rodzaju, poważny. Słabe strony to: kapryśny i chaotyczny.

• Ewaluator (EW)

Ewaluator znakomicie analizuje problemy, rozwija koncepcje i sugestie. Jest znakomity w ocenach za i przeciw. Może być odbierany jako outsider, szorstki i nudny. Ewaluator będziesz dobry w prowadzeniu zespołu, jeśli inne osoby zawiodą. Jego mocne strony to: praktyczność i opanowanie.

• Koordynator (KO)

Dobrze się czuje jako osoba odpowiedzialna za zespół ludzi o różnych kompetencjach, przewodniczy im. Lepiej sprawdza się, porozumiewając się z ludźmi na analogicznych bądź równych rangą stanowiskach, niż z podwładnymi. Jego motto może brzmieć: "konsultacje pod nadzorem", zwykle wierzy w spokojne rozwiązanie problemu. Potrafi efektywnie wykorzystać zasoby zespołu jak i potencjał indywidualny każdego członka grupy. Jego mocne strony to: dążenie do celu, entuzjazm, ufność i opanowanie. Słabe strony koordynatora to brak ambicji i momentami lenistwo.

• Implementer (IMP)

Jest bardzo przydatny w organizacji ze względu na niezawodność i umiejętność przystosowania. Odnosi sukces, ponieważ jest efektywny i ma wyczucie. Mówi się, że wielu kierowników wykonuje tylko te zadania, które chce wykonywać i zaniedbuje te, które są dla nich niewygodne. Implementer zawsze zrobi to, co powinno być zrobione. Jeśli ktoś w grupie nie wie co zostało postanowione i co należy zrobić to w pierwszej kolejności zwrócą się właśnie do niego. Jego mocne strony to: zorganizowanie, praktyczność i możliwość uzyskania od niego wsparcia. Słabe strony to uległość i brak elastyczności w działaniu.

• Perfekcjonista (PER)

Perfekcjonista jest nieoceniony w zadaniach, które wymagają dużej koncentracji i wysokiego poziomu dokładności. Musi sprawdzić każdy szczegół. Rozwija w zespole poczucie czasu i pilnuje harmonogramu. Cechuje go precyzja, zainteresowanie szczegółami i umiejętność wdrażania. Jest nastawiony na konkretny efekt i w pełni świadomy celu. Jego mocne strony to opanowanie, zdyscyplinowanie i świadomość szczegółów w działaniu, natomiast jego słabe strony to pedantyzm i oziębłość.

• Lokomotywa (LOK)

Jest zazwyczaj dobrym kierownikiem, ponieważ jest aktywny i dobrze działa pod presją. Jest znakomity, jeśli chodzi o pobudzanie zespołu do działania i przydatny, jeśli pojawiają się komplikacje. Szybko rzuca i podejmuje działania. Nie skupia się na problemach interpersonalnych, jest ponad to. Sprawnie wprowadza zmiany i nie zastanawia się nad mało popularnymi decyzjami. Najczęściej jest najbardziej efektywnym członkiem zespołu, gwarantującym jego działanie. Próbuje łączyć pomysły, cele i praktyczne rozważania w jedną całość. Jego mocne strony to odporność na stres, efektywność i towarzyskość. Słabe strony lokomotywy to np. niecierpliwość i apodyktyczność.

• Dusza Zespołu (DZ)

Rolą Duszy Zespołu jest zapobieganie problemom interpersonalnym, powstającym w zespole i przez to umożliwianie pełnego zaangażowania wszystkim członkom zespołu. Nie lubi tarć i jest w stanie zrobić wiele, by ich uniknąć. Dusza Zespołu ma "wygładzający" wpływ na zespół. Morale jest wyższe i ludzie wydają się lepiej współpracować. Jest najbardziej wrażliwą osobą z grupy. Jeśli chcemy poznać atmosferę panującą w grupie to powinniśmy zapytać o to właśnie jego. Mocne strony duszy zespołu to entuzjazm, komunikatywność, ufność i pojednawczość. Słabe strony to uległość i brak przekonania w wykonywaniu działań.

• Poszukiwacz Źródeł (PZ)

Jest znakomity w rozwijaniu i realizowaniu pomysłów korzystając z zasobów spoza zespołu. Jest najlepszy, jeśli chodzi o kontakty zewnętrzne i prowadzenie negocjacji. Ma umiejętność zdobywania informacji "spod ziemi" i dogłębnego badania tematu. Rola ta w zespole może pojawiać się od początku powstawania zespołu. Często ujawnia się okazjonalnie. Jest najbardziej lubianym członkiem zespołu. Mocne strony poszukiwacza źródeł to zaradność, komunikatywność, towarzyskość i szeroko rozumiany entuzjazm. Jego słabe strony to bycie kapryśnym i momentami zbyt entuzjastycznym.

• Specjalista (SP)

Specjalista jest niezastąpionym członkiem zespołu, dostarcza wiedzę i umiejętności, które nie są powszechnie dostępne. Miewa tendencję do przeceniania własnego doświadczenia w procesie podejmowania decyzji. Również rola specjalisty ujawnia się w różnych momentach w zależności od zapotrzebowania zespołu na wiedzę specjalistyczną. Specjalista jest osobą bardzo inteligentną, lecz jeśli porównać go z kreatorem to jest trochę zimny i nieprzyjemny w kontakcie. Chłodno analizuje pomysły całej grupy. Jego mocne strony to analityczność, refleksyjność, bezstronność i rozwaga. Słabe strony specjalisty to brak wyobraźni, chłód płynący w kontaktach międzyludzkich i zbytnia krytyczność.

Spośród wskazanych ról są role przeciwstawne, czyli takie, które ukazują odmienne sposoby działania w zespole. Rolami przeciwstawnymi są: Poszukiwacz źródeł i Perfekcjonista, Kreator i Implementer, Lokomotywa i Dusza zespołu, Koordynator i Specjalista, a Ewaluator jest rolą neutralną.

Więcej informacji na www.belbin.pl

Bibliografia

• Adamczyk P. (2020), Praca zespołowa. Role zespołowe
• H. Kerzner, Zarządzanie projektami, studium przypadków, wyd. Helion, Gliwice, 2005
• M. Belbin, Twoja rola w zespole, Wydawnictwo GWP, Gdańsk 2002
• M. Makowski Zarządzanie pracownikami, Instrumenty polityki personalnej wyd. Poltex, Warszawa, 2001
• R.M. Belbin, Management team: why they succeed or fail, wyd.Heimann, Londyn, 1981

Autor: Anna Olszewska, www.belbin.pl