Stopa zwrotu

Stopa zwrotu
Polecane artykuły
NPV Przeciętna stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych ERR Finansowa ocena projektu Odchylenie standardowe Wewnętrzna stopa zwrotu NPVR Model CAPM Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych

Stopa zwrotu - „wyrażony w procentach zwrot osiągnięty z inwestycji w danym roku w relacji do jej kosztu.” Podstawowym celem obliczania stopy zwrotu jest ocena rentowności inwestycji. Inwestorowi zależy, by była ona możliwie najwyższa. Oczekiwana stopa zwrotu jest jedynie szacunkiem i nierzadko różni się od faktycznej, zrealizowanej, przez co łączona jest z ryzykiem inwestycyjnym.

Stopy zwrotu, zwane także stopami zmian, zalicza się do mierników efektywności inwestycji finansowych, oblicza się je na podstawie szeregów cen i kursów. Występuje kilka podstawowych metod, których celem jest obliczanie stóp zwrotu:

• proste (dyskretne)
• logarytmiczne (ciągłe)

Natomiast ze względu na wzajemne relacje występujące między nimi, stopy dzielą się na:

• nominalne stopy zwrotu
• realne stopy zwrotu
• efektywne stopy zwrotu

TL;DR

Stopa zwrotu to wyrażony w procentach zwrot osiągnięty z inwestycji w danym roku. Może być obliczana na kilka różnych sposobów, takich jak prosta stopa zwrotu, ROI, ROE, księgowa stopa zwrotu czy logarytmiczna stopa zwrotu. Każda z tych metod ma swoje wady i zalety, ale wszystkie służą do oceny opłacalności inwestycji.

Prosta stopa zwrotu

Prosta stopa zwrotu, określana jako SRR (z ang. Simple rate of return) - jest to stosunek „korzyści netto uzyskanych dzięki inwestycji w danym okresie czasu, najczęściej roku, do zaangażowanego w nią kapitału (nakładu inwestycyjnego).”. W najogólniejszym ujęciu wzór składa się z ilorazu powyżej wymienionych czynników:

$R={\frac {KN}{I}}\cdot 100\%$

Gdzie: R - stopa zwrotu; KN - korzyść(zysk) netto; I - kapitał(nakład) inwestycyjny

Algorytm pozwala na uzyskanie dwóch postaci wyniku, z czego jedna bierze pod uwagę zarówno kapitał własny, jak i obcy, których połączenie nazywamy całkowitym nakładem inwestycyjnym (ROI), natomiast druga wyłącznie kapitał własny (ROE).

ROI

ROI (z ang. return of investment), to „prosta stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych” Wzor jest oparty na podstawowym algorytmie i zapisywany jest następująco:

$ROI={\frac {\text{zysk operacyjny opodatkowany}}{\text{całkowite nakłady inwestycyjne}}}\cdot 100\%,$

Zysk operacyjny jest przeznaczony na rozdzielenie korzyści pomiędzy osoby mające wkład w kapitał, po wcześniejszym opodatkowaniu przez państwo.

ROE

ROE (z ang. Return of equity) - prosta stopa zwrotu z kapitału własnego - stosuje się ją w przypadku, gdy obliczana stopa zwrotu ma znaczenie jedynie dla właściciela, ponieważ w nakładach inwestycyjnych zawarta jest tylko ta część, którą stanowi kapitał własny.

$ROE={\frac {\text{zysk netto}}{\text{nakłady inwestycyjne finansowane kapitałem własnym}}}\cdot 100\%,$

Charakterystyka metod

Obie metody wylicza się w odniesieniu do każdego z wyznaczonych okresów z osobna. Jak było wskazane wyżej, okres ten najczęściej przyjmuje czas jednego roku, a więc wylicza się tyle wartości ROE/ROI, ile lat trwa cykl inwestycyjny.

Obiema metoda obliczamy bezwzględną opłacalność inwestycji, jednak ROI uwzględnia wszystkich mających wkład w kapitał, z kolei ROE określa opłacalność jedynie dla kapitału własnego - właściciela, który dzięki zastosowaniu metody może dowiedzieć się, jak efektywne były finansowane przez niego inwestycje.

Wady i zalety

Wady i zalety metody prostych stóp zwrotu: Do niewątpliwych zalet tychże metod należy zaliczyć prostotę jej liczenia. Przedsiębiorstwa zazwyczaj dysponują informacjami, które zawarte są we wzorze. Posiada także szereg wad: wyznaczając opłacalność inwestycji opiera się na zysku, nie można więc uniwersalnie określić, czy dana inwestycja była dla podmiotu korzystna - zysk większy od zera, ale bardzo niski, będzie traktowany jako zysk niezadowalający. W tym miejscu można dostrzec drugą wadę metod prostych stóp zwrotu - graniczna stopa zwrotu uznawana za minimum ustalana jest subiektywnie. Metody te nie uwzględniają również zmian wartości pieniądze w czasie

Księgowa stopa zwrotu

Metoda księgowej stopy zwrotu (ARR - z ang. Accounting rate of return) Księgowa stopa zwrotu, podobnie jak ROE i ROI, ocenia opłacalność inwestycji poprzez zestawienie korzyści netto powstałych w jej wyniku oraz nakładu potrzebnego na realizację. Tym co różni ARR od dwóch poprzednio opisanych metod, jest wykorzystanie uśrednionych wartości dla obu składników wzoru - nie oblicza się ich osobno dla każdego okresu. Dlatego też księgową stopę zwrotu określa się jako średni księgowy zwrot (AAR - z ang. Averange accounting return) - wynikiem obliczeń będzie więc średni zwrot uzyskany z inwestycji.

Wady i zalety obu metod są bardzo zbliżone, z tym, że metoda księgowej stopy zwrotu nie jest metodą okresową, a syntetyczną.

Logarytmiczna stopa zwrotu

Drugim sposobem jest obliczenie logarytmicznej stopy zwrotu. Wzór jest ilorazem dwóch wartości - kapitału obecnego oraz początkowego. Wynik następnie logarytmuje się (przez logarytm o podstawie liczby Eulera)

Bibliografia

• Gajdka J, Pietraszewski P. (2015) Wzrost zysków spółki a stopy zwrotu z akcji „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” nr 855/nr 74, T.2
• Mayo H.B. (2014) Inwestycje, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Michalski M.Ł. (2009) Analiza metod oceny efektywności inwestycji rzeczowych „Ekonomia Menedżerska” nr 6
• Mikrut A., Poznańska A., (2009) Wybrane metody oceny efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych „Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie” Z. 1(12/2009)
• Piasecki K., Tomasik E. (2013) Rozkłady stóp zwrotu, Wydawnictwo Edu-Libru, Warszawa-Kraków
• Rogowski W. (2013) Rachunek efektywności i inwestycji. Wyzwania teorii i potrzeby praktyki, Wolters Kluwer Polska, Warszawa
• Thlon M., Sieradzki R. (2016) Ocena opłacalności i ryzyka inwestycji, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2016
• Wrzosek S. (red.) (2008) Ocena efektywności inwestycji, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław

Autor: Sebastian Chodyna, Karol Cabaj, Łukasz Buczak