Koszty pośrednie

Koszty pośrednie
Polecane artykuły
Rachunek kosztów Koszt sprzedaży Koszty logistyczne Metody rozliczania kosztów Materiały Rodzajowy układ kosztów Koszty Rachunek zysków i strat Działalność operacyjna

Koszty pośrednieto takie koszty, których nie można powiązać bezpośrednio z wytwarzanym produktem lub świadczoną usługą (K. Zasiewska 2014, s. 259). Są one jednostką podziału układu kalkulacyjnego na koszty bezpośrednie i pośrednie. Układ ten pełni funkcje informacyjne oraz analityczne, dzięki którym przedsiębiorstwo lub organizacja może swobodnie planować procesy produkcji, sprzedaży czy świadczenia usług, jak również obserwować i kontrolować poziom rentowności sprzedaży.

Rola kosztów pośrednich w analizie kosztów

Analizy kosztów w układzie kalkulacyjnym określają dynamikę poszczególnych pozycji rachunku, pozwalają na ocenę struktury układu, jak również ich zmian w układzie kosztów. Koszty pośrednie obejmują te koszty produkcji, których nie można oszacować bezpośrednio na podstawie dokumentów źródłowych i odnieść ich na wytworzone wyroby lub usługi. Koszty pośrednie są systematyzowane w ciągu okresu a później następuje rozliczanie ich na poszczególne produkty, oczywiście przy użyciu odpowiednich kluczy podziałowych. Klucze podziałowe zostały zdefiniowane przez Katarzynę Zasiewską jako "kategorie określające związek przyczynowo- skutkowy pomiędzy podstawą rozliczenia a kosztami podlegającymi rozliczeniu, np. proporcjonalnie do kosztów wynagrodzeń bezpośrednich, w stosunku do przepracowanych maszynogodzin, liczby wyprodukowanych wyrobów, itp." (K. Zasiewska 2014, s. 259)

Rola kosztów pośrednich polega na tym, że muszą zostać odpowiednio przypisane do poszczególnych produktów, usług lub działalności w celu dokładnego obliczenia kosztów. Wielokrotnie używa się metod alokacji kosztów pośrednich, takich jak koszty jednostkowe, wskaźniki aktywności lub metody bezpośredniego alokowania, aby przyporządkować te koszty do odpowiednich jednostek działalności. Jest to istotne zarówno dla celów zarządczych, jak i raportowania finansowego, ponieważ umożliwia dokładniejsze określenie kosztów produkcji, zysków i wydajności poszczególnych działów czy produktów.

Warto zauważyć, że klasyfikacja kosztów i alokacja kosztów pośrednich mogą różnić się w zależności od specyfiki branży, struktury przedsiębiorstwa oraz przyjętej metodyologii. Istnieje wiele podejść i technik, które można zastosować w celu dokładniejszej klasyfikacji kosztów pośrednich i ich przypisania do określonych jednostek działalności w ramach przedsiębiorstwa.

Rodzaje kosztów pośrednich

Koszty pośrednie możemy podzielić na:

• koszty wydziałowe,
• koszty ogólnego zarządu,
• koszty sprzedaży,
• koszty zakupu.

Koszty wydziałowe

Są to pośrednie koszty wytworzenia produktów, które zostały poniesione w wydziałach produkcji podstawowej. Ujmuje się je na koncie koszty wydziałowe. Zalicza się do nich np.:

• zużycie materiałów pomocniczych, które są wykorzystywane przez wydziały podstawowe,
• wynagrodzenia i narzuty na wynagrodzenia pracowników pośrednio produkcyjnych, administracji wydziałów,
• koszty paliwa i energii, która jest dostarczana przez zewnętrzne jednostki a także własne wydziały pomocnicze,
• amortyzację środków trwałych wydziałów podstawowych (urządzeń produkcyjnych, pomieszczeń wydziałów),
• remonty i konserwacje środków trwałych. (E. Nowak 2016, s. 78)

Koszty ogólnego zarządu

Koszty ogólnego zarządu są to ogólnoadministracyjne i ogólnoprodukcyjne koszty, które dotyczą organizacji kierownictwa oraz ogólnej obsługi działalności danej jednostki gospodarczej (T. Kiziukiewicz 2012, s. 45). Ujmowane są na koncie koszty ogólnego zarządu. Dzieli się je na:

1. Koszty administracyjno- gospodarcze, obejmujące m.in:

• wynagrodzenie pracowników zarządu i administracji łącznie z narzutami,
• koszty podróży służbowych, odbytych przez pracowników zarządu oraz administracji,
• koszty biurowe,
• koszty związane z reprezentacją przedsiębiorstwa.

2. Koszty ogólnoprodukcyjne- odnoszące się do tej sfery działalności produkcyjnej, która nie tyczy się poszczególnych wydziałów. Można tutaj przykładowo wyróżnić koszty utrzymania obiektów, które zapewniają byt całego przedsiębiorstwa (magazyny, straż przemysłowa itd.) (E. Nowak 2016, s. 80)

Koszty sprzedaży

Do ewidencji kosztów sprzedaży służy konto koszty sprzedaży. Są to koszty ponoszone przez jednostkę w związku ze sprzedażą wyrobów lub usług. Do kosztów tych zalicza się m.in:

• koszty opakowań (bezzwrotnych), które są użyte w celu zabezpieczenia wyrobów podczas transportu,
• koszty załadunku i wyładunku, ubezpieczeń,
• koszty reklamy związane ze sprzedażą wyrobów,
• koszty poniesione w targach oraz inne, które związane są ze sprzedażą wyrobów gotowych.

Koszty zakupu

Koszty zakupu to koszty związane z zakupem materiałów i towarów. (T. Kiziukiewicz 2012, s. 45) Koszty zakupu ewidencjonuje się na koncie koszty zakupu. Do kosztów zakupu można zaliczyć m.in.:

• przewozy, które obejmują opłaty za usługi przewoźników oraz spedytorów razem z kosztami składowania, a także koszty przewozów we własnym zakresie (przy wykorzystaniu taboru i osób jednostki),
• zużyte materiały, np. zużyte opakowania, opłaty za wypożyczone opakowania, paliwo (jeżeli nastąpił przewóz własnym transportem),
• koszty ubezpieczeń dostarczanych składników (np. materiałów oraz towarów podczas transportu).

(T. Naumiuk 2012, s. 440)

Rozliczanie kosztów pośrednich

Prawidłowe rozliczanie kosztów polega na tym, iż przyporządkowuje się poszczególnym jednostkom odniesienia tylko koszty poniesione przez te jednostki. Pełna dokładność nie jest możliwa do osiągnięcia podczas rozliczania kosztów pośrednich. Dokładność jest uwarunkowana przez wiele czynników, a wśród nich możemy wyróżnić:

• dobór odpowiednich kluczy podziałowych,
• prawidłowe wyodrębnienie przejściowych jednostek odniesienia kosztów,
• poprawne rozliczenie kosztów w czasie,
• ilość i trafność przyjętych kluczy podziałowych,
• wybór odpowiednich metod rozliczania kosztów,
• wzajemne relacje między kosztami rozliczanymi na produkty bezpośrednio i kosztami, które są rozliczane pośrednio.

Jeżeli jednostka nie docenia powyższych czynników to prowadzi to do poważnych konsekwencji:

• powoduje przesunięcia między kosztem wytworzenia produkcji zakończonej oraz produkcji w toku, co prowadzi do niepoprawnego ustalenia kosztu własnego sprzedaży oraz wyniku finansowego w bieżącym oraz w następnym okresie,
• sprzyja sporządzaniu fałszywych podstaw do kolejnych etapów rachunku kosztów,
• prowadzi do zniekształcenia kalkulacji jednostkowego kosztu wytworzenia wyrobów gotowych oraz świadczonych usług,
• kreuje błędne podstawy do prowadzenia np. analiz ekonomicznych.

(T. Naumiuk 2012, s. 340)

Bibliografia

• Cicha A. (red.) (2014), Rachunkowość finansowa z elementami rachunku kosztów i sprawozdawczości finansowej Stopień II, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa
• Kiziukiewicz T. (red.) (2012), Rachunkowość zarządcza, Wydanie VII zmienione i rozszerzone, Ekspert, Wrocław
• Klimas M. (1997), Podręczna encyklopedia rachunkowości, POLTEXT, Warszawa, s. 50, 266-273
• Kubacka M. (2011), Kalkulacja kosztu wytworzenia jako istotny element efektywnego zarządzania kosztami produkcji, e-biuletyn nr 2, Rzeszów
• Messner Z. (red.) (2007), Rachunkowość finansowa z uwzględnieniem MSSF, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 55-58
• Naumiuk T. (2012), Koszty w rachunkowości finansowej, Infor Ekspert, Warszawa
• Nowak E. (2016), Rachunek kosztów w jednostkach prowadzących działalność gospodarczą, Wrocław
• Rogowska E. (2013), Systematyczny rachunek kosztów jako narzędzie wspomagające pozyskiwanie informacji do celów zarządzania przedsiębiorstwem, Zeszyty naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 765, Finanse, Rynki finansowe, Ubezpieczenia nr 61

Autor: Agata Migdał, Karolina Szwalec